Programy przedstawione poniżej zostały przeze mnie zainstalowane i w podstawowym zakresie przetestowane. Jednak w chwili pisania artykułu nie wszystkie aplikacje były już dostępne w pakietach dla Fedory Core 4, zatem część z nich uruchomiłem w dystrybucji Gentoo Linux (patrz: $(LC122203:Skrojony na miarę )$).
Co siedzi “pod maską”?
Niemal od zawsze Linux dobrze radził sobie z wyświetlaniem filmów, ale z obsługą dźwięku było nieco gorzej. Wiele sterowników kart nie umożliwiało bowiem odtwarzania ścieżek audio z kilku źródeł jednocześnie (np. podczas oglądania filmu nie było słychać dźwięków systemowych). Problem został rozwiązany poprzez zastosowanie tzw. serwerów audio, które przejmują funkcje miksera. Do najbardziej znanych aplikacji tego typu należą esd, umożliwiający jednoczesne odtwarzanie wielu kanałów, oraz aRts – domyślny serwer dźwięku KDE o dość rozbudowanych możliwościach, który pozwala m.in. na definiowanie własnych strumieni audio oraz filtrów.
Programy i biblioteki
Poza kodekami wymienionymi na stronie $(LC142988:Podstawa linuksowych multimediów: kodeki)$ istnieje kilka podstawowych programów i bibliotek, na których bazuje większość odtwarzaczy plików audio-wideo działających pod kontrolą Linuksa oraz wiele tzw. front-endów (interfejsów). Dokładny podział na kodeki, biblioteki, odtwarzacze i front-endy jest niemożliwy, ponieważ aplikacje te mają często podobną, przenikającą się funkcjonalność. Część projektów, takich jak np. Video-LAN czy AviFile, została pominięta w artykule, jednak przedstawiony tu zestaw aplikacji powinien wystarczyć każdemu użytkownikowi.
Za ciekawy pakiet bibliotek umożliwiających przetwarzanie dźwięku trzeba uznać GStreamera. Program ten to zestaw “klocków” do budowy np. prostego odtwarzacza. Główny nacisk został w nim położony na przetwarzanie dźwięku (np. sposoby miksowania sygnałów pochodzących z różnych źródeł).
Warto też zwrócić uwagę na bibliotekę i program LAME, służący do kodowania muzyki do formatu MP3. Aplikacja ta jest wywoływana z poziomu konsoli i w ten sposób obsługiwana, co znacznie ułatwia pisanie skryptów. W dalszej części opiszę kilka programów wykorzystujących LAME’a, ale oferujących wygodny interfejs.
Pakietem, o którym na pewno trzeba wspomnieć, jest xine-lib – zbiór bibliotek do obsługi kodeków i odtwarzania płyt DVD oraz multimediów. Oczywiście poza składnikami zestawu potrzebny jest program, który z nich skorzysta. Podstawowym odtwarzaczem dla xine-lib jest xine-ui, który umożliwia oglądanie filmów VCD, SVCD, HQVCD, CVD (oraz innych pochodnych VCD), obsługę DVB, odtwarzanie płyt DVD, CD-Audio oraz niektórych plików AVI (w zależności od kodeka). Jednak xine sprawdza się najlepiej w odtwarzaniu filmów DVD/VCD. W pozostałych wypadkach lepiej poszukać innych narzędzi.
MPlayer, podobnie jak xine-lib, jest zestawem bibliotek do obsługi kodeków, różnych typów plików oraz urządzeń. Pakiet zawiera zintegrowany odtwarzacz MPlayer/gMPlayer oraz program do kodowania MEncoder. Aplikacja wykorzystuje m.in. kodeki FFmpeg, Win32 (patrz: $(LC142988:Podstawa linuksowych multimediów: kodeki)$), program LAME oraz wiele innych. Dobrze skonfigurowany MPlayer potrafi odtworzyć większość plików wideo i audio (AVI, MPEG, ASF, RM, MP3, OGG itp.). Listę kodeków obsługiwanych przez konkretną kompilację MPlayera zobaczymy, wydając komendy
MPlayer -vc help
(kodeki wideo) lub
MPlayer -ac help
(kodeki audio).
Za pomocą MPlayera możemy także korzystać z mediów strumieniowych, czyli np. słuchać stacji radiowych dostępnych w Internecie. Ponadto w prosty sposób przechwycimy na dysk interesujący nas klip. Przykład dla protokołu mms:
mencoder mms://adres.serwera/sciezka_do_klipu -oac copy -ovc copy -o nazwa_lokalnego_pliku
.
Poza odtwarzaniem plików multimedialnych możliwe jest także (choć to niezbyt wygodne) odtwarzanie i przechwytywanie obrazu i dźwięku z tunera TV lub DVB, odtwarzanie DVD/VCD (także z obrazów płyt) oraz, co jest pewną ciekawostką, odtwarzanie sekwencji obrazów. To jednak nie koniec możliwości MPlayera: potrafi on np. pobrać materiał wideo z kamery DV (za pośrednictwem dodatkowych programów).
Warto wspomnieć jeszcze pakiet Transcode (z graficznym interfejsem gTranscode). Głównymi zadaniami tego zestawu są edycja “w locie” oraz konwertowanie plików multimedialnych. Aplikacja zajmuje się integracją bibliotek (np. dekodujących oraz kodujących dźwięk i obraz), a także prostymi operacjami na plikach AVI, takimi jak wycięcie fragmentu filmu, powiększenie, deinterlacing, zmiana parametru gamma, obrót itp.
Odtwarzacze dla każdego
Przedstawione powyżej pakiety tworzą podstawy do budowy systemu multimedialnego, jednak często nie są zbyt łatwe w obsłudze czy konfiguracji. Aby zaradzić tego typu problemom, napisano dla nich kilka nakładek, takich jak np. KMPlayer i bliźniaczy program w tym samym pakiecie – Kxineplayer. Aplikacje te oferują dużo opcji, choć bardziej zaawansowana konfiguracja wymaga jednak znajomości parametrów wywołania MPlayera (ich opis jest dostępny po wydaniu polecenia
man mplayer
) oraz parametrów pracy Xine-lib.
Inny prosty odtwarzacz stanowiący nakładkę na Xine-lib to Kaffeine. Program ten jest znacznie łatwiejszy w obsłudze niż Xine-ui, a jedyna poważniejsza różnica to brak obsługi DVB w Kaffeine. Jeżeli żadna z powyższych nakładek nam się nie spodoba, możemy zainteresować się programem Totem, którego interfejs jest bardzo podobny do Real Media Playera (dostępnego też w wersji dla Linuksa) czy Microsoft Media Playera.
| Najważniejsze linuksowe programy multimedialne | ||
| Program | Przeznaczenie | Adres WWW |
| Odtwarzacze audio | ||
| amaroK | Odtwarzacz audio z funkcją wyszukiwania plików audio na dysku, wyszukiwaniem okładek płyt w Internecie oraz możliwością wykorzystania serwisu Audioscrobbler | http://amarok.kde.org/ |
| JuK | Odtwarzacz audio pozwalający m.in. wyszukiwać okładki i obsługujący znaczniki (tagi) | http://developer.kde.org/~wheeler/juk.html |
| RhythmBox | Odtwarzacz audio oraz odbiornik radia internetowego | http://www.rhythmbox.org/ |
| Odtwarzacze/enkodery wideo | ||
| MPlayer | Rozbudowany odtwarzacz i enkoder multimediów, obsługujący wiele formatów i typów kodowania plików | http://www.mplayerhq.hu/ |
| xine | Biblioteki multimedialne i odtwarzacz szczególnie przydatny do odtwarzania płyt DVD | http://xinehq.de/index.php |
| Konverter | Graficzna nakładka na program MEncoder (z pakietu MPlayer), pozwalająca na przekodowanie pliku np. za pomocą innego kodeka | http://www.kraus.tk/projects/konverter/ |
| Totem | Odtwarzacz multimediów (nakładka) | http://gnome.org/projects/totem/ |
| Kaffeine | Odtwarzacz multimediów (nakładka) | http://kaffeine.sourceforge.net/ |
| Edycja wideo | ||
| Transcode | Enkoder multimediów z prostymi funkcjami edycyjnymi, wykorzystywany przez wiele programów, zawiera m.in. multiplekser do łączenia wielu strumieni np. przy przygotowywaniu płyt DVD | http://www.transcoding.org/cgi-bin/transcode/ |
| gTranscode | Graficzna nakładka na Transcode’a, umożliwiająca wykorzystanie podstawowych funkcji tego pakietu | http://www.fuzzymonkey.org/newfuzzy/software/gtranscode/ |
| Avidemux2 | Prosty w użyciu edytor wideo | http://fixounet.free.fr/avidemux/ |
| Kino | Program przeznaczony do obsługi kamer DV i edycji zgranego z nich materiału filmowego | http://kino.schirmacher.de/ |
| Cinelerra | Aplikacja służąca do edycji filmów, obsługujący rendering na farmie komputerów | http://cvs.cinelerra.org/ |
| Obsługa tunerów TV i radiowych | ||
| TVTime | Program do obsługi tunera TV o interfejsie stylizowanym na odbiornik TV (np. konfiguracja poprzez OSD) | http://tvtime.sourceforge.net/ |
| GRadio | Prosty program do obsługi tunera radiowego | http://foobazco.org/projects/gradio/ |
| CinePaint | Program graficzny służący do retuszu filmów, podobny w obsłudze i wyglądzie do GIMP-a, zawierający jednak wiele opcji przydatnych podczas edycji materiału filmowego | http://cinepaint.sourceforge.net/ |
| Nagrywanie płyt DVD/VCD, authoring DVD | ||
| DVDAuthor | Konsolowy program do authoringu DVD | http://dvdauthor.sourceforge.net/ |
| QDVDAuthor | Nakładka na DVDAuthora, umożliwiająca poza kompozycją materiału wideo m.in. także dołączenie menu | http://qdvdauthor.sourceforge.net/ |
| lxdvdrip | Program do tworzenia kopii zapasowej płyt DVD, bazujący m.in. na pakiecie Transcode | http://developer.berlios.de/projects/lxdvdrip/ |
| subtitleripper | Riper napisów z płyt DVD | http://subtitleripper.sourceforge.net/ |
| Edytory audio | ||
| Audacity | Rozbudowany edytor dźwięku | http://audacity.sourceforge.net/ |
| ReZound | Edytor audio, napisany głównie z myślą o tworzeniu remiksów | http://rezound.sourceforge.net/ |
| Katalogowanie | ||
| KimDaBa | Baza danych obrazków i zdjęć, umożliwiająca ich opisywanie i kategoryzację | http://ktown.kde.org/kimdaba/ |
| GCfilms | Baza danych filmów, wyszukująca dodatkowe informacje w Internecie | # |
