Przez dźwięk do umysłu

Funkcja muzyki nie sprowadza się tylko do dostarczania wrażeń estetycznych. Stare powiedzenie głosi, że łagodzi ona obyczaje. Ta metafora została naukowo uprawomocniona: rzeczywiście, pod wpływem pewnego typu dźwięków w mózgu zachodzą specyficzne procesy fizjologiczne. Chodzi tu o powstawanie w głowie sygnału, który jest efektem łączenia dźwięków o bardzo zbliżonych częstotliwościach. Dźwięki te muszą być odgrywane dla każdego ucha osobno, najlepiej z wykorzystaniem słuchawek stereofonicznych. Mózg łączy dwa sygnały ze słuchawek i człowiek ma wrażenie, jakby słyszał trzeci sygnał. Zjawisko to nazwano dudnieniem różnicowym lub inaczej binauralnym, występuje ono także pod zastrzeżoną nazwą Hemi-Sync. Pionierem badań i najbardziej znanym naukowcem, zajmującym się tą dziedziną, jest Robert Monroe z The Monroe Institute. Wyniki badań mających na celu bliższe poznanie tego zjawiska i udoskonalenie systemów generowania i przetwarzania przez mózg sygnału różnicowego opisywane są w kwartalniku “Hemi-Sync Journal”.

Zmień sobie EEG

Dudnienia różnicowe, powstające w mózgu pod wpływem słyszanych sygnałów, powodują synchronizację półkul mózgowych i zmianę fal rejestrowanych przez elektroencefalogram, a to z kolei oddziałuje na stan emocjonalny człowieka. Pod wpływem sygnału różnicowego następuje relaksacja, a także zwiększenie koncentracji i inne pozytywne efekty.

Jak to działa?

Zarówno serce, jak i mózg cechuje napięcie elektryczne. Jest to związane z różnicą potencjałów na poziomie komórkowym. Gdyby nie było różnicy w stężeniu jonów w płynach fizjologicznych, nie mogłaby zachodzić większość procesów życiowych. Fale elektromagnetyczne, generowane przez mózg w zależności od częstotliwości, można podzielić na grupy. Częstotliwość tych fal odpowiada różnego rodzaju stopniom aktywności mózgu oraz stanom emocjonalnym człowieka. Technika Hemi-Sync ma więc na celu takie stymulowanie mózgu, by wprawić go w odpowiedni rytm.

Część mózgu, w której powstają dudnienia różnicowe, nosi nazwę Superior Olivary Nucleus. Jest to miejsce (górne jądro oliwkowe) integracji sygnałów nerwowych pochodzących od zmysłu słuchu. Następnie nerwy przesyłają sygnały do układu siatkowatego i kory mózgowej. To z kolei może już być rejestrowane przez aparaturę EEG – w ten sposób potwierdzono skuteczność metod, na których oparty jest Hemi-Sync.

Steruj się sam!

Istnieją aplikacje służące do generowania dźwięków stereofonicznych wywołujących zjawisko dudnienia różnicowego w mózgu. Można więc samemu pobawić się, korzystając z domowego peceta i słuchawek.

Do generowania dudnień binauralnych służą obecnie programy komputerowe, takie jak BrainWave Generator i Astral. Można też użyć programu Cool Edit, który w menu ma opcję tworzenia takich sygnałów. Programy te pozwalają na edycję szeregu parametrów dla składowych tonów oraz szumów. Podstawowy model składa się z dwóch tonów, nieznacznie rozstrojonych względem siebie. Jednak dla uzyskania odpowiedniego efektu relaksacji, koncentracji lub przebudzenia stosuje się bardziej skomplikowane modele dźwięków stereofonicznych.

Częstotliwość sygnału może być zmieniana w czasie, powodując powstanie np. coraz wyższych dźwięków lub sygnału falującego. Spore znaczenie ma także dodanie tzw. szumu różowego. W czasopiśmie “Scientific American” przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych przez Geralda Ostera w Mount Sinai School of Medicine. Wykazano w nich, że szum poprawia odbiór dudnień różnicowych przez słuchacza. L.A. Jeffress i jego współpracownicy z Uniwersytetu w Teksasie wyjaśnili szczegółowo to zjawisko.

Fale mózgowe i ich wypływ
FalaCzęstotliwość [Hz]Stan umysłu
Gamma>30Różne stany mentalne
Beta13-30Świadoma aktywność mózgu
Alfa7-13Lekka relaksacja, pozytywne myślenie
Teta3-7Głęboka relaksacja, medytacja, zasypianie, budzenie się
Delta<3Głęboki sen, spokojna drzemka

Więcej:bezcatnews