Wystarczy przytoczyć kilka liczb: typowa żarówka zużywa od 40 do 60 watów, podczas gdy wymagające gry na PC pożerają ponad 200 watów. Komputery z dwoma kartami graficznymi pochłaniają nawet ponad 500 watów! Co prawda, pralka, która podgrzewa wodę przez około 10 minut, pobiera przy tym 3000 watów, ale nie zapominajmy, że są domy, w których komputer bywa włączony przez całą dobę. Jedno pranie w temperaturze 60 stopni Celsjusza pochłania tyle energii, co 5 godzin surfowania po Sieci, zatem użytkownik, który pozostawia komputer włączony 24 godziny na dobę, zużywa tyle energii, ile wystarczyłoby do zrobienia pięciu solidnych prań. Jak dla plutonu wojska! Przyjrzyj się więc swojemu rachunkowi, a my podpowiemy, jak choć trochę go zmniejszyć.
Jak uczynić peceta oszczędnym
Nowe komputery i monitory mają niesłychany apetyt na energię elektryczną. CHIP przeanalizował listę popularnego sprzętu i okazuje, które urządzenia są wydajne i zarazem tańsze w eksploatacji. Nawet najbardziej oszczędne maszyny można skłonić za pomocą odpowiednich narzędzi do jeszcze efektywniejszej pracy. Z artykułu dowiesz się, jak optymalnie używać tego typu programów.
Zdemaskuj pożeraczy prądu
Nie tylko komputer zużywa sporo prądu. Jeśli zmierzysz pobór mocy, błyskawicznie zorientujesz się, ile prądu w trybie standby (czuwania) zużywają np. zewnętrzne dyski twarde lub drukarki. Wydaje się, że “śpią”, ale licznik energii wciąż bije.
Konfiguracja systemu
W przypadku Windows XP najprostszy sposób, aby zmniejszyć apetyt komputera na energię – zarówno stacjonarnego, jak i przenośnego – to znalezienie w Panelu sterowania »Opcji zasilania«, a następnie zaznaczenie na zakładce »Schematy zasilania« pozycji »Maksimum baterii«. Jeśli masz zainstalowaną Vistę, z Panelu sterowania wybierz »Opcje zasilania« (w widoku klasycznym) i ustaw plan »Oszczędzanie energii«.
Zwolnij CPU
Nowoczesne procesory wyposażono w rozbudowane funkcje oszczędzania energii. Intel nazywa to SpeedStep, a AMD – Cool’n’Quiet. Nie zawsze owe technologie współpracują z Vistą. To system operacyjny decyduje, jak intensywnie wykorzystywany jest procesor, zaś BIOS ustala odpowiednie ustawienie ACPI (Advanced Configuration and Power Interface). Jeśli mamy starą wersję BIOS-u, która nie współpracuje z Vistą, żadne funkcje oszczędzania energii nie będą działały. W takim wypadku może pomóc tylko narzędzie takie jak RightMark CPU Clock Utility (RMClock), aplikacja, która ma bezpośredni dostęp do opcji zasilania procesora.
Zastosowanie RMClock przydaje się, nawet jeśli system poprawnie obsługuje zarządzanie szybkością procesora. Poprzez tzw. undervolting, czyli redukcję podawanego do procesora napięcia, aplikacja zmniejsza pobór energii CPU i płyty głównej – nawet tych pozostających w trybie czuwania. W porównaniu z overclockingiem undervolting jest bezpieczniejszy, bo ustawienie nieodpowiedniej wartości nie grozi uszkodzeniem sprzętu – jeśli procesor nie otrzyma dostatecznie dużo energii, nastąpi jego restart, a napięcie zostanie przywrócone do początkowej wartości.
Po zainstalowaniu aplikacji przejdź do »Panel sterowania | Opcje zasilania« i z listy rozwijalnej »Schematy zasilania« wybierz świeżo dodany schemat »RMClock Power Management«. W głównym oknie RMClock przejdź do »Profiles« i dla trybu »AC Power« ustaw »Performance on Demand«. W »Index« jako minimalną wartość ustaw »Voltage ID«, a narzędzie automatycznie dostosuje następne wartości indeksu. Przejdź do »Performance on Demand« i aktywuj opcję »Use P-state transitions«. Na końcu sprawdź wszystkie wartości.
Optymalizacja BIOSu
PC zużywa energię elektryczną, nawet kiedy nie jest eksploatowany, a winny jest temu źle skonfigurowany BIOS. Bezczynny komputer pozostaje w bardzo energożernym trybie S4, w którym nowoczesne procesory wielordzeniowe zużywają do 65 watów, a stary Pentium D nawet do 120 watów. Zaletą takiego rozwiązania jest możliwość błyskawicznego uruchomienia systemu, my jednak wolimy mniejsze zużycie energii. Aby wejść w ustawienia BIOS-u, musisz w trakcie uruchamiania komputera nacisnąć odpowiedni klawisz – najczęściej jest to [F1] lub [Del]. Nawigacja w BIOS-ie bywa różna i zależy od jego wersji, jednak poszukiwaną przez nas opcję »Tryb S3 (Suspend to RAM)« znajdziesz w części zazwyczaj zatytułowanej »Power Management«. Po włączeniu opcji i restarcie komputera zużycie energii przez CPU w trybie uśpienia spadnie do 3 watów.
Wybór karty graficznej
Nie zawsze najbardziej energożernym elementem komputera jest procesor – często będzie to karta graficzna. Trzeba jednak pamiętać, że zabierając się za zmniejszanie jej zapotrzebowania na prąd, musimy postępować bardzo ostrożnie, bo możemy spowodować poważne obniżenie wydajności.
Stosunkowo łatwo określić, ile mocy pobiera karta graficzna. Zarówno w przypadku zasilania przez PCI Express, jak i zasilania za pomocą wtyczki będzie to około 75 watów. Jeżeli karta wymaga podłączenia dwóch dodatkowych wtyczek, możesz być pewien, że zużywa około 225 watów, a jeżeli niezbędne są 3 dodatkowe wtyczki – około 300 watów. Co ciekawe, w coraz większej liczbie komputerów montowane są dwie karty graficzne. Zintegrowana karta grafiki zużywa znacznie mniej, bo tylko 80–120 watów. Do zastosowań biurowych czy surfowania po Sieci zintegrowana karta w zupełności wystarczy.
Co więcej, najnowsze karty graficzne pracują bardzo nieefektywnie, jeżeli chodzi o pobór energii. Spowodowane jest to tym, że wydajne karty graficzne wymagają dodatkowych lub większych transformatorów, z których każdy przetwarza około 80 proc. dostarczonej do niego energii, zaś pozostałe 20 proc. traci w postaci ciepła. Trzymaj się z daleka od kart graficznych w komputerach z supermarketów. W celu obniżenia kosztów często montowane są w takich maszynach karty graficzne z ograniczonym (z 256 do 128 bitów) w porównaniu z typowymi modelami interfejsem pamięci graficznej. W tanich komputerach pewnej dużej sieci ostatniej jesieni montowane były karty Nvidia GeForce 8400 GS z pamięcią pracującą w trybie 64-bitowym. Rezultat: niższe o 30-50 proc. osiągi w porównaniu z wynikami typowych modeli, przy tym samym zużyciu energii.
Tuning karty graficznej
Zmniejszymy zużycie energii przez kartę graficzną, odpowiednio dobierając ustawienia jej procesora. Wiele kart graficznych można łatwo poddać underclockingowi, czyli zmniejszeniu częstotliwości taktującego GPU zegara za pomocą dołączonego do nich oprogramowania – w przypadku ste rowników ATI funkcja, która nam to umożliwi, nazywa się Overdrive.
Ponieważ takie rozwiązanie, choć wygodne, nie zawsze jest dostępne, na płycie załączamy aplikację ATI Tool. Nazwa jest myląca, gdyż program jest uniwersalny i bez problemu współpracuje także z kartami firmy Nvidia. Uruchom program do underclockingu, dwukrotnie klikając jego ikonę. Możesz zmniejszyć apetyt karty na prąd, przesuwając znajdujący się w programie suwak w kierunku końca oznaczonego »Core«.
Jeżeli aktywujesz opcję »Show 3D View«, będziesz mógł sprawdzić, jakie skutki przyniesie zmiana parametrów pracy karty, i uzyskasz informacje o ewentualnych błędach, jakie może to spowodować. Jeżeli wszystko jest w porządku, zapisz ustawienia w »New«, jako »Profile«. Taktowanie karty graficznej, a przez to jej zużycie energii, można w większości kart graficznych zmniejszyć nawet o połowę – oczywiście tylko w wypadku, gdy nie chcemy oglądać filmów HD lub grać, bo każda taka zmiana skutkuje także obniżeniem wydajności.
Jak skutecznie zmniejszyć koszty
Ustawienie monitora
Podstawowy błąd popełniamy już przy zakupie – po prostu duże monitory zużywają dużo energii. Około 40-proc. wzrost przekątnej monitora powoduje dwukrotne zwiększenie poboru energii. Ponadto jaśniejszy monitor to także większa energożerność. Typowy 24-calowy monitor TFT przy maksymalnym ustawieniu jasności zużywa około 80 watów. Obniżenie jasności pozwala zredukować tę wartość do około 40 watów.
Używaj sieci we właściwy sposób
Jedną z najważniejszych, a zarazem najprostszych zasad jest unikanie rozwiązań bezprzewodowych, gdy odległości między urządzeniami są małe. Kabel sprawdza się o wiele lepiej. Sieć radiowa (WLAN) zużywa od 8 do 10 watów. Połączenie kablowe zużywa ułamek tego, szczególnie gdy między połączonymi urządzeniami nie występuje ruter (ta reguła dotyczy też sieci WLAN). Naprawdę wiele da się zaoszczędzić na wydajności, bez której można się obejść. Gigabitowe połączenie sieciowe zużywa około 4,5 wata, podczas gdy łącze 100 Mb – tylko 0,5 wata. Wykorzystaj urządzenie, które łączy funkcje rutera, modemu kablowego i telefonu. Dzięki temu zamiast trzech zasilaczy do trzech urządzeń potrzebny będzie tylko jeden. Warto zwrócić uwagę na urządzenia, które potrafią dynamicznie dostosowywać moc nadajnika WLAN do potrzeb działających w sieci urządzeń.
Wyłącz drukarkę
Większość energii (nawet 90 proc.) sporadycznie wykorzystywana drukarka pobiera w okresie bezczynności. Szczególnie źle wypadają drukarki laserowe, które zużywają sporo energii w trybie czuwania. Przykładowo drukarka Dell 3110cn w trybie czuwania (stand-by) zużywa 17,5 wata, a w trybie uśpienia (sleep) tylko 6,7 wata. W tym przypadku powinieneś zmienić ustawienie sterownika drukarki tak, aby urządzenie zawsze przechodziło w tryb uśpienia, gdy nie jest ci potrzebne. Nie ma żadnych przeciwwskazań, aby tego nie robić, gdyż drukarka przechodzi w tryb aktywny w identycznym czasie zarówno ze stanu czuwania, jak i uśpienia.
Jak zaoszczędzić do 70% energii
Podłączenie nagrywarki DVD
Zamiast oddzielnej nagrywarki DVD i oddzielnego odbiornika telewizji satelitarnej warto wybrać jedno urządzenie łączące obie te funkcje, np. Panasonic DMR-EX 80S. Dzięki temu eliminujemy jeden zasilacz – prosta sztuczka, pozwalająca jednak zaoszczędzić sporo energii. Wzmacniacz wysokiej częstotliwości (HF), który służy do wzmocnienia sygnału z anteny podłączonej do TV, jest odpowiedzialny za znaczne zużycie prądu przez nagrywarki DVD. Możesz uniknąć tego problemu, jeżeli podłączysz telewizor i nagrywarkę DVD do wtyczki antenowej przez złączkę typu T. Przy takim ustawieniu możesz wyłączyć wyjście HF w nagrywarce.
Ustaw HDTV
W niektórych telewizorach mamy możliwość ustawienia trybu oszczędzania energii, co naprawdę powoduje obniżenie rachunków za prąd. Standardowo 40-calowy Sony KDL-40V3000 z fabrycznymi ustawieniami zużywa 205 watów (maksymalny pobór to 240 watów). Po wybraniu przez nas trybu Eco telewizor zużywa tylko 65 watów. Głównym powodem tego jest fakt, że tryb ten redukuje jasność ekranu.
Efektywniejsze energetycznie urządzenie, większe oszczędności – a wszystko to dzięki kilku wskazówkom, które nawet nałogowym surferom pomogą zmniejszyć rachunki za prąd. Być może wreszcie w twoim domu Internet będzie zużywał mniej energii niż pralka.
