Jednostronna ewolucja

APU AMD o kodowej nazwie Trinity, to następna generacja APU Llano. Dla przypomnienia, APU (Accelerated Processing Unit) to w terminologii AMD połączenie CPU i GPU w jednym czipie. Aktualna strategia AMD jest podobna do tej, którą zastosował Intel w procesorach Ivy Bridge. Zamiast usprawniać wydajność samego CPU nacisk położono na osiągi zintegrowanej grafiki. W dniu premiery AMD dostarczyło nam inżynieryjnego notebooka wykorzystującego Trinity z nowym APU A10 4655M, który imponująco zaliczył testy wydajności.
Jednostronna ewolucja

Wreszcie na równi z Intelem?

Chociaż AMD udało się poprawić grafikę, wydajność CPU pozostała niezmieniona. W nowej serii A pracują dwa lub cztery rdzenie drugiej generacji Bulldozer o kodowej nazwie Piledriver. Udało się zmniejszyć zużycie energii (TDP z 45 maksymalnie do 35 W) i jednocześnie zwiększyć wydajność. Jeśli chodzi o TDP oba mobilne procesory AMD i Intela wypadają prawie tak samo. Nasz test pokazuje, czy to wystarczy, aby AMD zagroziło Intelowi, będącemu liderem rynku.

CPU: energooszczędny dwu- lub czterordzeniowiec

W dniu premiery Trinity, AMD prezentuje swoje APU w wersjach z dwoma oraz czterema rdzeniami. W przeciwieństwie do Llano wydajność jest wyższa, a TDP niższe – w najlepszym przypadku wynosi zaledwie 17 W. Jednak wydajność najlepszego modelu jest wyraźnie niższa od oferowanej przez procesor Intel Core i7-3610QM.

Nowe APU (CPU i GPU w jednym czipie) Trinity A6, A8, A10 są, tak jak poprzednik Llano, wykonane w procesie technologicznym o wymiarze 32 nanometrów. TDP (Thermal Design Power) spadło z 45 do 35 W. To oznacza mniejsze zapotrzebowanie na prąd, a co za tym idzie, dłuższy czas pracy notebooka oraz bardziej płaski jego design ze względu na mniejszą ilość wytwarzanego ciepła. A10 4655M i A6 4455M to modele, w których AMD planuje zejść z TDP do 25 i 17 W. Oba są przewidziane dla supercienkich notebooków – przyszłych konkurentów ultrabooków z CPU Intela.

Druga generacja Bulldozer-a

AMD pokazało jak na razie trzy nowe APU przeznaczone dla standardowych notebooków. Cztery rdzenie procesorowe modeli A10 4600M, A8 4500M i dwa rdzenie A6 4400M bazują na drugiej generacji architektury Bulldozer o nazwie kodowej Piledriver. Oba czterordzeniowce dysponują pamięcią podręczną o pojemności 4 MB, a A6 4400M tylko 1 MB. Unified Northbridge (UNB) stanowi połączenie rdzeni CPU, GPU oraz pamięci cache. UNB zawiera także dwukanałowy kontroler pamięci, który teraz obsługuje nawet moduły pamięci Lower-Power DDR3 1600 1,25 V.

APU AMD z serii A: maksymalnie cztery rdzenie procesora i 384 rdzeni Radeon (SIMD Engine Array).

APU AMD z serii A: maksymalnie cztery rdzenie procesora i 384 rdzeni Radeon (SIMD Engine Array).

APU Trinity dysponuje zintegrowaną technologią “Turbo Core 3.0”. Jest to trzecia generacja funkcji automatycznego podkręcania, której zadaniem jest – podobnie jak ma to miejsce w przypadku technologii Intela Turbo Boost – zapewnienie lepszego współczynnika zużycia energii oraz wydajności.

Seria A APU AMD Trinity (standard)

TypTDPRdzenie CPUTaktowanie CPU (podstawowe/ maksymalne)L2 Cache<Zintegro-
wane GPU
Taktowanie GPU (podstawowe/ maksymalne)
A10-4600M35 W42,3 / 3,2 GHz4 MBRadeon HD 7660G497 / 686 MHz
A8-4500M35 W41,9 / 2,8 GHz4 MBRadeon HD 7640G497 / 655 MHz
A6-4400M35 W22,7 / 3,2 GHz1 MBRadeon HD 7520G497 / 686 MHz

Seria A APU AMD Trinity (LV i ULV)

TypTDPRdzenie CPUTaktowanie CPU (podstawowe/ maksymalne)L2 Cache<Zintegro-
wane GPU
Taktowanie GPU (podstawowe/ maksymalne)
A10-4655M25 W42,0 / 2,8 GHz4 MBRadeon HD 7620G360 / 497 MHz
A6-4455M17 W22,1 / 2,6 GHz2 MBRadeon HD 7500G327 / 424 MHz

Mostek południowy z USB 3.0 i SATA 3.0

W skład platformy Trinity oprócz APU wchodzi również chipset płyty głównej. Tak zwany mostek południowy komunikuje się bezpośrednio z APU za pomocą interfejsu Unified Media. Chipset ten zawiera kontrolery USB 2.0, USB 3.0 i SATA 3.0. AMD zintegrowało w nim także interfejsy VGA i HD Audio (8-kanałowy).

Układ testowy AMD

Do testów procesora Trinity użyliśmy notebooka Compal, który służy jedynie za przykładowe urządzenie do testów i nie jest dostępny na rynku. Jest on wyposażony w model AMD A10 4655M, pamięć operacyjną o pojemności 4 GB oraz 128-gigabajtowy dysk SSD (SATA 300). Natywna rozdzielczość wyświetlacza o przekątnej 14 cali wynosi 1366×768 pikseli.

Seria A: Wg AMD APU A10 jest urządzeniem tej samej klasy co Intel Core i7.

Seria A: Wg AMD APU A10 jest urządzeniem tej samej klasy co Intel Core i7.

Ocena z testów: AMD nie ma szans

AMD twierdzi, że APU A10 to urządzenie tej samej klasy co procesory Intela z rodziny Core i7. Wyniki testów procesora pokazują jednak zupełnie co innego. Pod względem czystej wydajności CPU nowość AMD nie ma z Intelem żadnych szans. Core i7 3610QM jest w pomiarach od dwóch nawet do czterech razy szybszy od A10 4655M. Rzućmy okiem na nasz ranking notebooków, a okaże się, że nawet Core i5 drugiej generacji (Sandy Bridge) ma wyniki podobne do wyników nowego A10 4655M.

Porównanie wydajności procesorów

ProcesorAMD A10-4600MIntel Core i7-3610QM
Rdzeń graficznyRadeon HD 7660GHD Graphics 4000
PCMark Vantage10116 punktów19968 punktów
PCMark 73119 punktów4214 punktów
Cinebench R11.5 (CPU X)1,96 punkta6,26 punkta
Cinebench 9.5 (CPU 2)1178 punktów2954 punktów

Zintegrowana grafika: mocniejsza od Intela HD 4000

Nowe rdzenie graficzne Radeon dają sobie radę ze wszystkim w DirectX 11, a najlepsza wersja pozwala spokojnie pograć nawet w najnowsze gry. Z tak zdumiewającą wydajnością grafika Intela nie może mierzyć się pod żadnym względem.

AMD zintegrowało w każdym APU z serii A inny rdzeń graficzny. Wszystkie one jednak należą do serii Radeon 7000, ale pochodzą z nowej rodziny “London” (Radeon HD 7700, 7800, 7900) i zaliczają się jeszcze do starszych GPU “Northern-Islands” (Radeon HD 6000) z roku 2011. IGP (zintegrowany procesor graficzny) obsługuje DirectX 11, Shader Model 5.0 oraz OpenCL 1.1. Tryb Hybrid CrossfireX znowu jest obsługiwany, przy czym IGP i zewnętrzna karta graficzna współpracują ze sobą. To oznacza, że dedykowana karta graficzna dokonuje zazwyczaj obliczeń związanych z obrazami, a wspomagana jest przez IGP.

Technologia Eyefinity do obsługi wielu monitorów

Jeśli ktoś pracuje jednocześnie na więcej niż jednym monitorze, technologia Eyefinity jest właśnie dla niego. APU Trinity potrafią scalać obraz z czterech wyświetlaczy (ekran notebooka + trzy monitory) na jednym dużym pulpicie albo niezależnie renderować obraz dla każdego z nich. W tym drugim przypadku wykorzystywane są aż cztery niezależne strumienie 7.1 audio (DTS, AC-3, Dolby TrueHD itp.). Trinity obsługuje też DisplayPort 1.2.

AMD UVD3: odciąża CPU i GPU podczas odtwarzania wideo.

AMD UVD3: odciąża CPU i GPU podczas odtwarzania wideo.

UVD 3: akcelerator wideo HD

Wszystkie APU z serii A są wyposażone w UVD3 (Universal Video Decoder 3). Ten specjalny silnik wideo odciąża CPU i GPU podczas odtwarzania filmów i tym samym zapewnia mniejsze zużycie energii. Tak jak poprzednik UVD2, usprawnia on odtwarzanie filmów z kodekami HD.264, AVCHD, VC-1, WMV profile D i MPEG-2. UVD3 obsługuje jednak dodatkowo MPEG-4, DivX oraz nowy kodek MVC, który jest wykorzystywany jedynie w filmach 3D Blu-ray. UVD3 zapewnia także odtwarzanie “obrazu w obrazie” (picture in picture) oraz równoległe odtwarzanie dwóch filmów wideo HD albo jednego w strumieniu HD i SD.

Wbudowane OpenCL Turbo

Kolejnym dużym plusem jest zgodność sprzętowa z OpenCL 1.1. Setki procesorów strumieniowych w rdzeniu graficznym pozwalają na bardziej elastyczne i znacznie wydajniejsze użycie niż ma to miejsce w przypadku procesora z maksymalnie czterema rdzeniami. AMD zaprezentowało możliwości Trinity na przykładzie różnych, zoptymalizowanych pod OpenCL programów, takich jak Gimp, VLC Mediaplayer, czy Photoshop CS6. Akcelerator APU Trinity sprawia, że skomplikowane przejścia, stworzone przy pomocy filtrów, odbywają się w czasie rzeczywistym, podczas gdy Intelowi Core i5 2520M to samo zadanie zajmuje znacznie więcej czasu.

AMD seria A: aż 384 procesorów strumieniowych znajduje się w graficznym rdzeniu Radeon.

AMD seria A: aż 384 procesorów strumieniowych znajduje się w graficznym rdzeniu Radeon.

Ocena z testów: AMD wyraźnie na prowadzeniu

AMD bardzo pracowało nad poprawą wydajnością graficznej. W testach okazuje się, że przynajmniej Radeon HD 7660G z modelu A10 4600M jest wyraźnie lepszy od HD Graphics 4000 z procesora Intel Core i7-3610M. Ważniejszym czynnikiem niż zwycięstwo na punkty w bezpośrednim porównaniu jest jednak to, że na pewno model APU AMD z najwyższej półki jest w stanie płynnie obsługiwać bardziej wymagające gry.

Ostatecznie oznacza to, że o ile ekran Waszego laptopa posiada przeciętną rozdzielczość, przykładowo 1366×768 pikseli, a Wam wystarczy średni poziom detali grafiki, nie potrzebna Wam jest osobna karta graficzna, bo zintegrowany Radeon HD 7660G wystarczy. W przyszłości sprawdzimy, czy tak samo jest w przypadku modeli APU A z niższej półki.

Porównanie wyników testów graficznych

ProcesorAMD A10-4600MIntel Core i7-3610QM
Rdzeń graficznyRadeon HD 7660GHD Graphics 4000
3DMark 0122626 punktów21058 punktów
3DMark 067729 punktów6238 punktów
3DMark 111132 punktów712 punktów
H.A.W.X. 2 (Average, 720p, DX11)38 fps28 fps
H.A.W.X. 2 (Average, 720p, DX10)52 fps40 fps
Metro 2033 (Average, 720p, DX11)29 fps28 fps
Metro 2033 (Average, 720p, DX10)32 fps29 fps
Cinebench R11.5 (OpenGL)28,77 fps20 fps

Podsumowanie: medal ma dwie strony

Seria A APU Trinity jest doskonała od strony GPU, ponieważ nie ma problemów z grafiką. Od strony CPU nowa generacja mobilnych procesorów AMD nie ma jednak żadnych szans z procesorami Core i Intela.

AMD A10: APU Trinity przekonuje tylko częściowo.

AMD A10: APU Trinity przekonuje tylko częściowo.

APU AMD z serii A wydają się być krokiem we właściwym kierunku. Teksańczycy próbują wykorzystać swoje mocne strony, czyli grafikę, aby zyskać przewagę. W bezpośrednim porównaniu drugich generacji rozwiązań graficznych Intel HD Graphics 4000 nie ma żadnych szans z najlepszym modelem Radeona IGP. Czy tak samo jest w przypadku modeli Trinity z niższej półki, pokażą dopiero następne testy. Poza tym pozytywnie wypada UVD3 oraz znaczna poprawa wydajności oprogramowania bazującego na OpenCL. Pozostaje mieć nadzieję, że producenci oprogramowania będą w przyszłości bardziej efektywnie i powszechnie wykorzystywać tę funkcjonalność, w przeciwnym przypadku nie będzie z niej żadnego pożytku.

AMD nie przyłożyło się jednak do pracy nad samym CPU. Najmocniejsze APU z serii A, którym jest A10 4655M, wyraźnie ustępuje aktualnym modelom Core i7 trzeciej generacji (Ivy Bridge). W najlepszym przypadku jest w stanie dotrzymać kroku starym procesorom Core i5 drugiej generacji (Sandy Bridge). Ponieważ logicznym jest, że AMD A8 i A6 są mniej wydajne od A10, powinny więc one być porównywalne najwyżej z serią Core i3.

Nie możemy na razie nic powiedzieć, jak się to ma do czasu pracy notebooka na baterii. Udostępniony nam do testów układ jest zbyt specyficzny, aby móc się na jego podstawie wypowiadać. AMD milczy na temat wykorzystanych sposobów oszczędzania energii, nie można więc niczego prognozować. Nie pozostaje nam nic innego niż czekać na oryginalne notebooki Acera, Asusa, HP, Lenovo itp. Dopiero wyniki testów notebooków produkowanych seryjnie, w których wykorzystana zostanie platforma Trinity, pozwolą ostatecznie wypowiedzieć się na ten temat.

Problemy z akceptacją

Nieważne jak intensywnie AMD będzie pracowało nad rozwojem swojego układu, ponieważ jeśli producenci laptopów zdecydują się nie używać APU Trinity – jak miało to wcześniej miejsce z APU Llano – użytkownicy nie będą się nawet mogli zastanawiać nad wyborem tej nowej technologii. Kolejnym problemem jest to, że w przeszłości producenci notebooków używali APU AMD dość często w modelach niższej klasy, wyraźnie gorzej wykonanych, z gorszymi wyświetlaczami, a lepsze modele bazowały na Intelu. Z tego powodu już samo pierwsze wrażenie może zniechęcić część potencjalnych nabywców, chociaż cena komputerów AMD jest niższa. Pozostaje mieć nadzieję, że AMD będzie potrafiło przekonać producentów notebooków, aby w przyszłości zmienili swoje podejście. W przeciwnym razie Trinity jest raczej skazane na marginalizację.