Po co właściwie majsterkować i się trudzić, żeby mieć jeszcze jednego peceta? To proste: smartfonom, jak również tabletom brakuje jednej właściwości starego, dobrego desktopa – bezgranicznej elastyczności. Tam, gdzie słaby sprzęt albo banalne koncepcje obsługi wyznaczają granice urządzeniom mobilnym, nasz komputer dla nerda dopiero zaczyna się rozkręcać. Służy równocześnie jako dostępna z całego świata pamięć, automatyczny serwer do zabezpieczania danych, telewizor i centrala multimedialna, cyfrowy magnetowid i źródło streamingu, a ponadto jako serwer sieciowy dla waszego własnego bloga, forum albo strony Wiki. Oprócz tego można nim sterować za pomocą głosu – podobnie jak smartfonem. Niektóre z tych usług skonfigurujecie bardzo łatwo, inne wymagają więcej pracy. Wyjaśnimy to krok po kroku.
Najpierw pokażemy, jak za około 1600 zł zbudować cichy komputer bazowy, ale zaprezentujemy też nieco droższe gotowe rozwiązanie. Następne czynności związane z oprogramowaniem możecie – w całości lub pojedynczo – wykonać na każdym komputerze z Windows. Niezbędne oprogramowanie znajdziecie na DVD numeru, wpisując kod: Nerd.
Elastyczność zamiast high-endowej wydajności
Inaczej niż w przypadku komputerów standardowych w naszej maszynie dla nerda priorytetami nie są superwydajny procesor ani mocna karta grafi czna, ale udostępnianie wystarczającej wydajności przy niewielkim poborze energii. I tak wybrany dwurdzeniowy procesor “dla początkujących” AMD Athlon II X2 270 na przykład podczas streamingu materiału Full HD do telefonu komórkowego albo do tabletu można zeskalować w dół. Przekracza to możliwości CPU do nettopów, takich jak Intel Atom albo AMD E-350. Klasyczne zadania pecetowe, takie jak praca z pakietem biurowym, sortowanie cyfrowych zdjęć albo wypełnienie deklaracji podatkowej, komputer dla nerda wykona równie łatwo.
Ze względu na zintegrowaną kartę grafi czną komputer nie nadaje się do grania. Kartę grafi czną można jednak szybko dodać, podobnie jak inne pecetowe podzespoły. Możliwość rozbudowy hardware’u to zaleta obudowy miditower w porównaniu z notebookami albo nettopami: oferuje ona dość miejsca na kolejne napędy i karty, ale jest przy tym wciąż mała, co sprzyja utrzymaniu porządku na biurku.
Budowa komputera bazowego
Pecet dla nerda ma mieć duży potencjał, ale być niedrogi i pobierać niewiele prądu – barebone z procesorem AMD sprawia, że to możliwe.
1.WYBÓR BAREBONE’A
Najtaniej zbudujemy komputer wystarczająco mocny do naszych celów dzięki barebone’owi. Jest to obudowa, w której zasilacz i płyta główna są już zamontowane. Niedrogim barebone’em wykorzystującym sprawdzoną technologię jest Asus V7-M4A3000E (ok. 500 zł). Uzupełniamy ją o dwurdzeniowy procesor AMD Athlon II X2 270, który kosztuje około 260 zł i oferuje bardzo przyzwoitą moc obliczeniową. Z 4 GB RAM-u, terabajtowym dyskiem twardym i pełnowartościowym Windows 7 Home Premium w wersji OEM komputer będzie kosztował zaledwie około 1600 zł.
2. WKŁADANIE CPU
Najpierw otwórzcie obudowę, odkręcając obie śruby krzyżakowe na prawej (patrząc od tyłu) pokrywie obudowy i ściągając pokrywę do tyłu. Aby włożyć CPU, podnieście dźwignię ryglującą, potem ustawcie procesor tak, by błyszczący trójkąt widoczny na CPU znalazł się w miejscu oznaczonym białym narożnikiem na płycie. Jeśli wszystkie piny pasują i procesor równo siedzi w podstawie, przełóżcie dźwignię ryglującą do dołu.
3. NANOSZENIE PASTY TERMOPRZEWODZĄCEJ
Procesory w opakowaniach pudełkowych najczęściej mają już wentylator z naniesioną pastą termoprzewodzącą albo termopadem, przy czym ten ostatni działa trochę słabiej i wentylator może z nim pracować nieco głośniej. Dlatego za kilka złotych zamówcie tubkę pasty termoprzewodzącej i usuńcie pada. Resztki wytrzyjcie niepozostawiającą strzępków ściereczką i denaturatem. Nawet jeśli ten procesor lub wentylator montowaliście już gdzieś wcześniej, to i tak musicie nanieść pastę, dostarczaną na przykład z kupowanymi osobno wentylatorami CPU. Nanieście na procesor cienką warstwę pasty, tak aby cała metalowa powierzchnia procesora była delikatnie pokryta. Nadmiar wytrzyjcie niepozostawiającą strzępków ściereczką.
4. MONTAŻ WENTYLATORA
Uważajcie, aby prawidłowo zamontować wentylator. Kabel do gniazda wentylatora na płycie głównej musi wystarczyć, a dźwignie mocujące muszą dawać się poruszać. Umieśćcie wentylator na procesorze i od razu zapnijcie klamrę mocującą po przeciwnej stronie dźwigni. Lekko naciskając, poruszajcie wentylatorem tam i z powrotem, aby wycisnąć pęcherzyki powietrza i pastę termoprzewodzącą. Potem zaczepcie klamrę pod dźwignią mocującą na podstawie CPU i przełóżcie dźwignię. Podłączcie wentylator do opisanego jako “CPU Fan” gniazda płyty głównej. Sensownym uzupełnieniem barebone’a będzie wentylator obudowy (na przykład Sharkoon System Fan LowNoise 80 mm, złącze 3-pinowe za około 12 zł), dbający o obniżanie wzrastającej jednak przy większych obciążeniach temperatury w obudowie.
5. WKŁADANIE PAMIĘCI OPERACYJNEJ
Aby włożyć kości RAM, najpierw ustawcie białą dźwignię na skraju slotu pamięci. Potem ustawcie nacięcie pomiędzy stykami na luce w slocie pamięci i wciśnijcie kość z jednej strony do zaskoczenia białej dźwigni, a następnie zróbcie to samo z drugiej strony. Barebone Asus mieści do 8 GB RAM DDR3 1033/1333 MHz. Aby wszystkie programy i usługi serwerowe dobrze działały, przeznaczcie dla nich przynajmniej 4 GB pamięci. Lepiej wydać 50–100 zł więcej, bo najtańsze typy pamięci sprawiają problemy dużo częściej niż kości klasy średniej. Dobrym wyborem będzie zestaw 4 GB AMD Memory Performace Edition (1333 MHz, ok. 130 zł). Ponieważ kontroler pamięci Athlona II obsługuje tryb dwukanałowy, to kilka procent wydajności zyskacie, jeśli zamiast jednej kości 4-gigabajtowej zamontujecie dwie kości po 2 GB, jak w zestawie AMD.
6. MONTAŻ DYSKU TWARDEGO
Napęd wsuńcie do klatki dysku gniazdami do tyłu, aż oba boczne otwory na śruby dopasują się do otworów w klatce. Wystarczy, jeśli zamocujecie dysk dwoma śrubami po stronie zwróconej do was. Jako dysk zalecamy wolnoobrotowe modele eco/green. Są one wystarczająco szybkie, ponieważ komputer dla nerda przez cały czas działa w tle, zamiast ciągle bootować albo uruchamiać programy. Oprócz tego wiele operacji na plikach dokonywanych jest przez sieć, zatem zalet szybszego, a więc również bardziej hałaśliwego modelu w ogóle nie dałoby się odczuć. Wybierając wielkość, powinniście kierować się ceną za jeden gigabajt: napęd o pojemności 2 TB kosztuje często tylko 40–50 proc. więcej niż dysk 1-terabajtowy. Zwłaszcza jeśli macie zamiar nagrywać audycje telewizyjne, nadmiar miejsca jest zawsze lepszy niż jej niedobór.
7. PODŁĄCZANIE KARTY TELEWIZYJNEJ
Z tyłu obudowy Asus przed otworami slotów na kartę znajduje się pionowa, przykręcona jedną śrubą listwa. Odkręćcie ją i wyjmijcie listwę. Teraz włóżcie kartę TV i ponownie zamocujcie listwę. To, jaką kartę najlepiej wybrać, zależy od waszego sygnału TV. Terratec Cinergy T PCIe Dual (ok. 220 zł) widoczny na ilustracji po prawej stronie odbiera na przykład DVB-T i niezakodowany sygnał DVB-C.
8. OKABLOWANIE PECETA
Teraz musicie jeszcze tylko podłączyć dysk twardy. Podepnijcie do napędu kabel zasilający od zasilacza i kabel danych SATA – dzięki małym noskom na wtyczkach możliwe jest tylko poprawne podłączenie. Bardzo sztywno siedzące wtyki zasilające barebone’a Asus musicie mocno docisnąć do napędu, aby zaskoczyły. Wetknijcie kabel danych SATA do pierwszego gniazda SATA u dołu po lewej stronie, a komputer będzie gotowy do pierwszego próbnego uruchomienia i instalacji Windows (patrz następna strona).
9. ZAKUP GOTOWEGO ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNEGO
Jeśli majsterkowanie przy sprzęcie to dla was za duże wyzwanie, możecie rozejrzeć się za gotowym pecetem. Zotac Zbox AD04 Plus zawiera nowoczesny procesor AMD Fusion, który we współpracy z kartą graficzną dobrze odtwarza wideo HD. Do transkodowania CPU oferuje mniej mocy obliczeniowej niż Athlon II, a jego dysk twardy ma tylko 320 GB. Wadą tak małej obudowy jest to, że każde dodatkowe wyposażenie, takie jak karta TV albo dodatkowe napędy, wymagają podłączenia na zewnątrz, co psuje dobry wygląd tej samej w sobie eleganckiej obudowy.
Konfiguracja systemu operacyjnego i rutera
1. TWORZENIE UDOSTĘPNIEŃ SIECIOWYCH
Aby zainstalować Windows z pamięci USB, znajdźcie “Windows 7 USB/DVD Downloadtool” i odpowiednią instrukcję na tinyurl.com/4qfdm4x. Kiedy system połączy się po raz pierwszy z siecią domową, wybierzcie jako lokalizację »Sieć firmową«. Potem udostępnijcie folder, z którego chcecie korzystać w sieci. W Eksploratorze kliknijcie na nim prawym przyciskiem myszy, a następnie »Właściwości | Udostępnianie « i w menu przydzielania uprawnień udziału wybierzcie »Wszyscy « oraz wskażcie »Dodaj«.
2. KONFIGURACJA DYNDNS
Aby usługi sieciowe komputera dla nerda były dostępne z Internetu, potrzebujecie stałego adresu URL, który wskaże zmieniający się dynamicznie adres IP waszego łącza DSL. W tym celu można np. skorzystać z jednego z serwisów (tinyurl. com/c9vlvz6), o ile tylko obsługuje je ruter.
3. PRZEKIEROWYWANIE PORTÓW
Do uzyskania dostępu przez Sieć niezbędne jest przekierowanie portów w ruterze. W tym celu kliknijcie »Ustawienia | Ustawienia zaawansowane | Przekierowanie portów« (na przykładzie rutera Edimax). Tutaj wprowadźcie IP komputera dla nerda w polu »Prywatny IP«. Następnie określcie porty, które mają zostać przekierowane (np. dla iPiMP będzie to 5555).
Oglądanie TV i streaming
1. INSTALOWANIE MEDIAPORTALU
Pakiet oprogramowania Media- Portal z DVD Chipa zmieni peceta w centrum multimedialne. Jeśli chcecie zainstalować również pakiet webserwerowy XAMPP, to instalując MediaPortal, koniecznie weźcie pod uwagę wskazówkę zawartą w kroku 1 poprzedniej porady.
2. KONFIGURACJA Serwera TV
Uruchomcie program TV Server Confi guration i tam w pozycji »TV Servers | [wasza karta]« – wyszukiwanie nadawców. Po tym kanały będą dostępne w MediaPortalu.
3. STREAMOWANIE PROGRAMÓW TELEWIZYJNYCH
Kiedy kanały w MediaPortalu są skonfigurowane, zainstalujcie program iPiMP. Jeśli chcecie zainstalować pakiet webserwerowy XAMPP, wybierzcie »Perform advanced install«, a potem przy »Advanced iPiMP installs « zaznaczcie wszystkie pola i w »Enter the TCP port to listen on« wpiszcie np. »5555«. Teraz dostaniecie się do swojego Media- Portalu przez interfejs sieciowy pod http://[adres IP komputera dla nerda]:5555 – również przez Internet za pomocą przekierowania portów. Rozwiązanie działa na iPhonie, iPadzie oraz przeglądarkach bazujących na Webkicie (Chrome, Safari). Użytkownikom Androida polecamy aplikację aMPdroid.
ZDALNE STEROWANIE głosowe
Siedzenie przy komputerze dla nerda jest nudne. Obsługujcie go z kanapy przez smartfon, wydając polecenia głosem albo wykonując gesty dotykowe.
1. INSTALOWANIE OPROGRAMOWANIA
Dzięki aplikacji WIN-Remote i przynależnemu do niej oprogramowaniu serwerowemu będziecie zdalnie sterować swoim komputerem dla nerda. Najlepsze jest to, że do wprowadzania poleceń czy tekstów możecie używać systemu rozpoznawania mowy waszego Androida. Zainstalujcie aplikację na telefonie, a na komputerze oprogramowanie serwerowe, które od teraz będzie się uruchamiać automatycznie razem z Windows. Na smartfonie wyszukajcie w Google Play Store i zainstalujcie bezpłatną aplikację WIN-Remote firmy Banamalon (wcześniej musicie zainstalować program Windows Remote Service na “nerdzie”). Po uruchomieniu aplikacji, wciskając przycisk »Settings «, otwórzcie ustawienia i naciśnijcie »Server Settings«. W pozycji »IP – Address« wpiszcie adres IP waszego peceta dla nerda – odtąd zdalne sterowanie będzie gotowe do użycia.
2. STEROWANIE PODSTAWOWE
Na ekranie startowym WIN-Remote’a znajdziecie już kilka profili sterowania. Najprostszy i najwszechstronniejszy, który sprawdzi się w większości aplikacji, nazywa się po prostu »Input«. Po jego uruchomieniu wyświetla się najpierw klawiatura liczbowa, ale gestami przesuwania w bok możecie ją przełączyć na touchpad, klawiaturę albo klawisze strzałek i pozycji. Za pomocą touchpada obsługujecie przycisk myszy, jak w notebooku. Uruchamiacie nim na przykład przeglądarkę i klikacie w pasku adresu. Teraz, wykonując gest przesunięcia, przechodzicie do pola klawiatury, gdzie na androidowej klawiaturze wpisujecie URL. Stronę WWW przewijacie w pionie i w poziomie gestami przesuwania na prawym ewentualnie dolnym skraju wirtualnego touchpada.
3. PROFILE UŻYTKOWE
W oknie ustawień możecie wybrać profile, które WIN-Remote wyświetli na swojej stronie startowej. Programiści utworzyli profile dla różnych przeglądarek i często używanych aplikacji. Znajduje się wśród nich również zdalna obsługa zoptymalizowana pod kątem MediaPortalu.
4. STEROWANIE GŁOSEM
Zamiast stukać w malutką klawiaturę telefonu URL, zadania wyszukiwania możecie wprowadzać również za pomocą androidowego systemu rozpoznawania mowy. W tym celu w każdym widoku aplikacji wystarczy przytrzymać klawisz powrotu nieco dłużej wciśnięty. Teraz możecie wybrać pomiędzy »Voice« i »Quick Voice«.
5. iPHONE DO ZDALNEGO STEROWANIA
Do iOS-u Apple’a istnieje wiele aplikacji służących do zdalnego sterowania. Mamy dobre doświadczenia z narzędziem Mobile Mouse, dostępnym w bezpłatnej wersji light oraz jako wersja Pro (1,59 euro, aplikacja dostępna także dla systemu Android). Oprócz Windows app może sterować również komputerami z systemem Apple’a, a także Linuksem.
Konfiguracja usług serwerowych
Pecet dla nerda jako serwer sieciowy pozwoli wam na hostowanie własnych stron, a jako serwer backupu – na szybkie zabezpieczanie danych.
1. KONFIGURACJA XAMPP
Pakiet XAMPP z naszej płyty DVD jest kompletnym serwerem sieciowym. XAMPP zainstalujcie koniecznie przed MediaPortalem, aby uniknąć konfliktów pomiędzy XAMPP a serwerem SQL MediaPortalu. Zaznaczcie przy tym wszystkie pola w kategorii »Service Section«. W XAMPP w module »MySQL« kliknijcie przycisk »Admin…«, aby skonfigurować bazę danych. Wybierzcie »Uprawnienia« i kliknijcie »Dodaj nowego użytkownika«. Nadajcie nazwę użytkownika »MediaPortal« i określcie hasło. W pozycji »Baza danych dla użytkownika« wskażcie »Utwórz bazę danych«, a w »Globalne uprawnienia« kliknijcie »Zaznacz wszystkie« i wybierzcie »Utwórz użytkownika«. Podczas instalacji MediaPortalu wybierzcie »Wykonanie instalacji zaawansowanej « i poinformujcie, że używana będzie istniejąca baza danych SQL. W oknie TV Server Configuration wybierzcie »My SQL 5«, w pozycji »Hostname« wpiszcie adres IP komputera dla nerda, a jako »User ID« nazwę »MediaPortal« oraz hasło.
2. INSTALACJA OWNCLOUDa
OwnCloud to interfejs sieciowy, w którym plikami na pececie dla nerda będziecie zarządzać tak jak na dysku NAS. W celu instalacji rozpakujcie archiwum z DVD do »c:xampphtdocs«. W przeglądarce otwórzcie stronę http://localhost/ owncloud/, aby aktywować konfigurację.
3. UŻYWANIE WŁASNEJ CHMURY
OwnCloud możecie uruchomić przez URL http://[adres IP komputera dla nerda]/owncloud. Jeśli skonfigurowaliście adres DynDNS i przekierowanie portów HTTP (zobacz Konfiguracja), uda się to również przez Internet, przy czym [adres IP] musicie zastąpić nazwą hosta DynDNS.
4. UŻYWANIE FORUM ALBO WIKI
Równie łatwe jak instalacja Own- Clouda jest założenie forum albo Wiki na serwerze webowym XAMPP. Odpowiednie archiwa ZIP rozpakowujecie do katalogu »c:xampphtdocs«. Na płycie znajdziecie pakiety takie jak forum phpBB i MediaWiki z instrukcjami instalacji. W obu przypadkach wskazujecie w przeglądarce nazwę katalogu w którym znajdują się rozpakowane archiwa, w celu uruchomienia procedury instalacyjnej phpBB3 oraz MediaWiki.
5. KONFIGURACJA SERWERA BACKUPU
Komputer dla nerda jako serwer pozwala na nadzwyczajnie szybkie backupowanie dużych zbiorów danych – również przez WLAN. Do tego użyjcie DeltaCopy, który działa równolegle na serwerach i klientach oraz transferuje tylko faktycznie zmienione zbiory. Program i instrukcję konfiguracji znajdziecie na stronie www.aboutmyip.com/AboutMy- XApp/DeltaCopy.jsp. Pierwsza synchronizacja powinna odbyć się przez kabel LAN. Do następnej – kiedy kopiowane są już tylko zmiany – wystarczy WLAN.
