Gdybym kiedyś doznał amnezji i zapomniał, jak się nazywam i kim jestem, musiałbym tylko zajrzeć do mojego profilu w usługach Google’a. Gdybym tylko pamiętał dane logowania, mógłbym sprawdzić na Panelu, czego szukałem w Sieci, z kim i jak często wymieniałem maile, jakie miejsca odwiedzałem i kiedy, jakie urządzenia mobilne posiadam i jakie appy są w nich zainstalowane, jakie dokumenty utworzyłem, jakie zdjęcia zrobiłem, jakie wydarzenia zapisałem w terminarzu… Krótko mówiąc, znalazłbym tam kompletny zapis mojego cyfrowego życia. W opisanym tu hipotetycznym przypadku amnezji byłoby to nieocenioną pomocą, jednak na co dzień świadomość tego, ile Google wie o użytkownikach swoich – skądinąd bardzo praktycznych – usług, jest raczej niepokojąca. Ciarki przejdą nam po plecach zwłaszcza wtedy, kiedy weźmiemy pod uwagę, że koncern wykorzystuje te dane nie tylko do personalizacji reklam, ale również do badań nad systemami sztucznej inteligencji, a dodatkowo dostęp przynajmniej do części z nich w każdej chwili mogą uzyskać tajne służby, jak amerykańska NSA. Nie brakuje więc powodów, by przynajmniej rozważyć rozstanie z internetowym gigantem, którego niewidoczna sieć otacza nas z niemal każdej strony.
System mobilny: CyanogenMod
Wyrwij smartfona ze szponów Google’a
Spóźnione aktualizacje albo całkowity brak wsparcia, konieczność logowania za pośrednictwem google’owego konta, wiele preinstalowanych appów o wątpliwej użyteczności – są liczne powody, by nie pałać miłością do standardowego Androida. Z tego względu opłaca się zrootować urządzenie i zainstalować CyanogenMod – pochodną Androida rozwijaną niezależnie od wielkich koncernów przez internetową społeczność programistów. CyanogenMod w najnowszej wersji (11) pod względem zakresu funkcji przewyższa nawet czystego Androida 4.4 i nie wymusza na użytkowniku korzystania z produktów Google’a. Nie jesteśmy więc przywiązani do pakietu Google Apps czy sklepu Google Play. Niezależne repozytoria appów, takie jak F-Droid czy GetJar, również mają rozbudowaną ofertę.
Użytkownicy popularnych modeli smartfonów Samsunga, Google’a i HTC mogą zainstalować CyanogenMod, korzystając z uproszczonej procedury: wystarczy podłączyć urządzenie do komputera i uruchomić specjalnie przygotowany program do Windows oraz towarzyszący mu app. Instrukcje dotyczące innych urządzeń można znaleźć na stronie wiki.cyanogenmod.org/w/Devices. Niezależnie od wybranej metody przed instalacją należy koniecznie zabezpieczyć ważne dane. CyanogenMod nie tylko zrywa nić wiążącą użytkownika Androida z Google’em, ale też usuwa nakładkę na system autorstwa producenta smartfonu oraz preinstalowane appy – dzięki temu urządzenie z reguły zaczyna działać szybciej, a przy tym dłużej wytrzymuje bez ładowania.
Wyszukiwarka: Qwant
Wyszukiwanie bez śledzenia
Kolejnym, obok Androida, źródłem danych o internautach jest dla Google’a wyszukiwarka. To, czego szukamy – a więc wszystko, co nas interesuje – natychmiast przekłada się na treść wyświetlanych nam
reklam. Ponadto algorytm wyszukiwarki preferuje wyniki, które teoretycznie powinny nas zainteresować, gdyż wcześniej odwiedzaliśmy podobne strony. Założenie, że “najbardziej lubimy te filmy, które już znamy”, powoduje, iż zaczynamy poruszać się w swego rodzaju bańce informacyjnej. Rozwiązanie wspomnianego problemu leżało na sercu twórcom wyszukiwarki Qwant . Nie zbiera ona żadnych danych do celów reklamowych, a jej francuski operator pozyskuje fundusze, oferując własne rozwiązania innym firmom i serwisom internetowym. Ponadto Qwant nie personalizuje wyników wyszukiwania, a więc każdy użytkownik na to samo pytanie otrzymuje zawsze tę samą odpowiedź.
Domyślnie wyniki wyszukiwania są podzielone na pięć kolumn: ogólne strony internetowe, aktualne wiadomości, tzw. Qwant Graph zawierający informacje na temat podanego wyrażenia, zwykle zaczerpnięte z Wikipedii, publicznie dostępne treści z serwisów społecznościowych oraz produkty z e-sklepów. Wyszukiwanie można doprecyzować, podając w pojedynczych kolumnach dodatkowe słowa klucze. Oprócz tego dostępne są dwa inne sposoby wyświetlania wyników: pojedyncza lista, tak jak w wyszukiwarce Google, oraz nieco chaotyczna mozaika. Ta ostatnia opcja podkreśla ideę przyświecającą twórcom Qwanta, którym zależy na zachęceniu użytkownika do przeglądania Sieci i odkrywania nowych treści.
Jeśli Qwant nie spełnia naszych oczekiwań, warto wypróbować serwis Startpage by Ixquick. Wykorzystując usługę proxy, anonimizuje on zapytania kierowane do wyszukiwarki Google – są one uprzednio oczyszczane z danych pozwalających na identyfikację użytkownika. W ten sposób uniemożliwiamy Google’owi utworzenie naszego profilu wyszukiwania
Przeglądarka: SRWare Iron
Technika Chrome’a, bezpieczne dane
Przeglądarka Iron jest oparta na kodzie programistycznym Chrome’a, jednak w przeciwieństwie do browsera Google’a nie identyfikuje jednoznacznie użytkownika ani nie przekazuje koncernowi wyrażeń wpisywanych przez niego w polu adresu. Domyślnie Iron wykorzystuje wyszukiwarkę DuckDuckGo, która przetwarza zapytania w pełni anonimowo. Oczywiście można wybrać również inny silnik wyszukiwania – służące do tego menu jest odpowiednikiem tego z Chrome’a, więc przesiadka nie powinna nastręczać żadnych trudności. Oprócz tego po zainstalowaniu Iron automatycznie przejmuje rozszerzenia Chrome’a – trzeba tylko ponownie je aktywować. Kolejna różnica w porównaniu z Chrome’em polega na braku mechanizmu automatycznego pobierania aktualizacji – musimy regularnie sprawdzać ich dostępność, otwierając zakładkę “Updates” na stronie głównej. Idealnym uzupełnieniem przeglądarki będzie wtyczka blokująca reklamy, na przykład AdBlockPlus.
Email: Outlook.com
Elegancki i czytelny zamiennik Gmaila
Wprowadzając następcę Hotmaila – usługę Outlook.com – Microsoft pokazał, jak powinien wyglądać internetowy interfejs nowoczesnego konta emailowego. Jest uporządkowany, prosty, ale wyposażony we wszystkie niezbędne funkcje – pod względem designu strony Gmail zostaje w tyle. Przykładowo chcąc skasować wiadomość lub nadać jej kategorię (to typowe codzienne zadania), wystarczy przesunąć nad nią kursor i kliknąć przycisk w pojawiającym się menu. Aby zrobić to samo w Gmailu, musimy najpierw otworzyć wiadomość albo zaznaczyć ją, a następnie wybrać akcję z paska menu. Oprócz tego, podobnie jak klient poczty Google’a, interfejs Outlook.com pozwala zarządzać również innymi kontami (aby je dodać, kliknijmy ikonę ustawień i wybierzmy polecenie »Opcje | Importowanie kont e-mail«). Ponadto polecamy zastąpić kalendarz Google’a jego odpowiednikiem należącym do usługi Outlook.com, który poinformuje nas drogą elektroniczną o nadchodzących terminach, na przykład zapisanych datach urodzin.
Dokumenty: Zoho Docs
Więcej funkcji niż w Dysku Google
Zoho Docs to część rozbudowanego pakietu Zoho Suite. Co prawda, jest on adresowany głównie do firm, ale jego podstawowa wersja jest bezpłatna. Narzędzia biurowe (edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny i kreator prezentacji) mają przy tym wszystkie istotne funkcje, a dostęp do nich okazuje się łatwiejszy niż w appach towarzyszących Dyskowi Google – tam bywają one ukryte głęboko w menu. Ogólnie rzecz biorąc, aplikacje Zoho przypominają bardziej narzędzia pakietu Microsoft Office – i oceniamy to bardzo pozytywnie. Bezpłatne 5 GB przestrzeni dyskowej możemy wypełnić dokumentami we wszystkich typowych formatach, przy czym pojedynczy plik może zajmować maksymalnie 100 MB. Jeśli tyle to dla nas za mało, pliki do edycji możemy przechowywać w usłudze Dropbox. Jej użytkownicy mogą synchronizować wszystkie zapisane tam pliki bądź wybrane dokumenty z appami Zoho, odpowiednio dostosowując ich ustawienia. Ci, którzy wolą pracować lokalnie, mogą też pobrać na dysk klienta Zoho pozwalającego na edycję plików w środowisku Windows. To idealne rozwiązanie, kiedy chcemy na przykład edytować dokumenty w podróży, nie mając stałego dostępu do Sieci. Ponadto Zoho oferuje appy do iOS-u i Androida zapewniające dostęp do plików za pomocą smartfonu lub tabletu.
Mapy: OpenStreetMap
Bardziej szczegółowe i aktualne od map Google’a
OpenStreetMap to bezpłatna mapa świata, która pod względem dokładności, przynajmniej na obszarze większych miast, pozostawia w tyle nawet Mapy Google. Można na niej zobaczyć na przykład numery domów czy sprawdzić, co mieści się pod danym adresem, przy czym dane często są aktualniejsze od tych zebranych przez Amerykanów z Mountain View. Poza metropoliami dokładność OpenStreetMap znacznie się zmniejsza, gdyż dodawaniem do niej informacji nie zajmują się zatrudnieni pracownicy, ale zaangażowani w projekt internauci. Z tego samego powodu nie znajdziemy tu zdjęć satelitarnych. Na otwartą mapę można za to nałożyć warstwę z zaznaczonymi ścieżkami rowerowymi czy trasami autobusów miejskich i tramwajów. Otwarta mapa nie jest wyposażona w narzędzie do planowania podróży, ale bazują na niej różne niezależne serwisy służące do tego celu. Warta polecenia jest na przykład usługa GraphHopper, pozwalająca wyszukiwać trasy dla zmotoryzowanych, rowerzystów i pieszych. Mapę OpenStreetMap wykorzystują też liczne appy nawigacyjne, takie jak GPS Navigation do systemu iOS czy OsmAnd Mapy i Nawigacja do Androida.
Wideo w Sieci: Vimeo
Wysoka jakość zamiast masówki na YouTubie
Podczas gdy YouTube pozostaje największym spośród internetowych wideoportali, Vimeo konsekwentnie podąża w obranym kierunku. Założony przed dziesięcioma laty przez grupę filmowców serwis stał się platformą mieszczącą krótkometrażowe produkcje, dokumenty i animacje wysokiej jakości, w większości dostępne w rozdzielczości HD. Po uruchomieniu Couch Mode (dosłownie: trybu kanapowego) kolejne klipy są uruchamiane automatycznie, więc możemy wygodnie usiąść i oglądać treści uznane za najciekawsze przez administratorów Vimeo niczym program telewizyjny. Dzięki podziałowi materiałów na różne kategorie i kanały można też odkrywać serwis na własną rękę. Inaczej niż YouTube, Vimeo jest przy tym wolne od reklam i blokad regionalnych. Jeśli zależy nam na większym zróżnicowaniu i ilości treści, odwiedźmy portal dailymotion.com, który mieści mieszankę klipów porównywalną z zasobami YouTube’a, a przy tym nie wymaga zalogowania do serwisu Google+ przed dodaniem własnego filmu czy choćby komentarza.
Zarządzanie zdjęciami: XnView
Offline’owa alternatywa dla Picasy
Wśród bezpłatnych narzędzi do zarządzania kolekcją zdjęć wciąż dużą popularnością cieszy się rozwijana przez Google’a Picasa, jednak odkąd firma zdecydowała się domyślnie łączyć internetowe albumy użytkowników programu z ich galeriami w portalu Google+, pojawiła się potrzeba alternatywnego rozwiązania. XnView ma wszystkie podstawowe funkcje służące do porządkowania zbiorów fotografii oraz najważniejsze narzędzia graficzne pozwalające optymalizować ich wygląd: od edycji wsadowej przez regulację jasności i wartości tonalnych aż po różnorodne filtry i możliwość automatycznego tworzenia galerii w formacie HTML. Szukającym bardziej wszechstronnego narzędzia polecamy płatny program Adobe Lightroom (ok. 500 zł). XnView otwiera pliki w około 500 formatach i konwertuje je do 70 formatów, wyszukuje duplikaty i tworzy prezentacje z różnymi efektami, pozwalające w ciekawy sposób pokazać swoje prace. Narzędzie to w zupełności wystarcza do sortowania i przeglądania zdjęć, w niczym nie ustępuje Picasie.
Inne alternatywy Google’a
PICSEARCH ZAMIAST WYSZUKIWARKI GRAFIKI
Picsearch.pl działa podobnie jak funkcja wyszukiwania grafiki na stronie Google’a, jednak wyniki znacznie się różnią, gdyż PicSearch wyświetla bardziej zróżnicowane obrazy.
HRS ZAMIAST GOOGLE HOTEL FINDERA
Wyszukiwarka hoteli hrs.pl jest znacznie bardziej szczegółowa niż jej google’owy odpowiednik. Ponadto na stronie HRS często można znaleźć promocje i oferty specjalne.
BING WIADOMOŚCI ZAMIAST WIADOMOŚCI GOOGLE
Co prawda, serwis bing.com/news oferuje mniejsze możliwości precyzowania zapytań, ale czerpie artykuły na aktualne tematy z polskich portali.
BASE ZAMIAST GOOGLE SCHOLAR
Wyszukiwarka tekstów naukowych base-search.com korzysta z bazy zawierającej około 60 milionów pozycji pochodzących z 3000 źródeł.
TALKWALKER ZAMIAST ALERTÓW GOOGLE
Aby otrzymywać powiadomienia o artykułach na zadany temat, wystarczy tylko podać adres elektroniczny. Usługa Talkwalker.com/alerts przeszukuje strony z wiadomościami, blogi i fora internetowe.
TEXTSECURE ZAMIAST GOOGLE HANGOUTS
App TextSecure zastępuje Hangouts – domyślny komunikator i narzędzie do wysyłania SMS-ów w Androidzie od wersji 4.4. TextSecure równie dobrze radzi sobie w obu zastosowaniach, a jednocześnie umożliwia szyfrowanie wiadomości i oferuje funkcję konwersacji grupowych znaną choćby z Whatsappa.
WORDPRESS ZAMIAST BLOGGERA
Na stronie wordpress.com można bezpłatnie prowadzić bloga, opierając się na dostępnych schematach layoutu albo tworząc własny. Ponadto mamy do dyspozycji różne widżety wzbogacające witrynę o dodatkowe funkcje.
METASCAN ZAMIAST VIRUSTOTAL
Internetowy skaner metascan-online.com testuje przesłane pliki, korzystając z 40 różnych silników antywirusowych. Maksymalna wielkość pliku to 80 MB.
DELICIOUS ZAMIAST ZAKŁADEK GOOGLE Delicious.com to usługa umożliwiająca zapisywanie zakładek online i przypisywanie im słów kluczowych. Dostęp do zapisanych odnośników jest możliwy za pośrednictwem dowolnego komputera z Internetem lub mobilnego appu.
MARBLE ZAMIAST GOOGLE EARTH
Wirtualny globus Marble (dostępne są też mapy innych planet oraz Księżyca) zawiera mapy z różnymi nakładkami i narzędzie do planowania podróży. Oprócz tego wyświetla zdjęcia wybranych miejsc i pobiera informacje o pogodzie.
PONS ZAMIAST TŁUMACZA GOOGLE
Na stronie wydawnictwa Pons znajdziemy dobry translator online, a także wielojęzyczny słownik.
WIKITUDE ZAMIAST GOGLI GOOGLE
App Wikitude do Androida oraz iOS-u wykorzystuje rzeczywistość rozszerzoną, wyszukując informacje na temat otoczenia widzianego okiem kamery smartfonu.
SPOTIFY ZAMIAST GOOGLE PLAY MUSIC
Usługa muzyczna Google’a nie jest dostępna w naszym kraju, ale mediateka serwisu Spotify.pl zadowoli większość melomanów.
WOLNE LEKTURY ZAMIAST KSIĄŻEK GOOGLE
W serwisie wolnelektury.pl znajdziemy ponad 2000 dzieł literackich, które należą do domeny publicznej, gdyż prawa majątkowe ich autorów wygasły. Książki można pobierać lub czytać online.
PRAWDZIWE ŻYCIE ZAMIAST GOOGLE+
Czy powinniśmy polecać jako alternatywę Facebooka? A może Twittera? Nie, zamiast trafiać z deszczu pod rynnę, lepiej spotkajmy się z przyjaciółmi w realu. To naprawdę lepsza zabawa!
Przeprowadzka danych
1. Archiwizacja danych konta Google
Po zalogowaniu na stronie Google’a kliknijmy zdjęcie profilowe w prawym górnym rogu, po czym wydajmy polecenie »Konto | Zarządzanie danymi | Wybierz dane do pobrania«. Kliknijmy przycisk »Utwórz archiwum« i zaznaczmy, z których usług Google’a chcemy pobrać dane w zbiorczym pliku ZIP. Kliknijmy przycisk »Edit« przy pozycji »Kontakty« i zmieńmy format zapisu danych na CSV, by później dało się importować je do Outlooka. Dokumenty z Dysku Google’a są domyślnie pobierane w formatach DOC, XLS lub PPT. Emaile są przygotowywane do przeniesienia do innego klienta pocztowego w postaci pliku MBOX. Wpisy kalendarza trafiają do pliku ICS, który można później pobrać bezpośrednio do Outlooka.
2. Importowanie danych do Outlooka
Na stronie Outlook.com kliknijmy strzałkę przy logo usługi w lewym górnym rogu i wybierzmy kafelek Kontakty. Następnie kliknijmy polecenie »Rozpocznij importowanie« w sekcji »Importowanie kontaktów«, a później przycisk »Inne«. Wskażmy plik CSV i wciśnijmy przycisk »Przekaż«. Aby pobrać zawartość terminarza, ponownie kliknijmy strzałkę i wybierzmy kafelek Kalendarz. Wciśnijmy
przycisk »Importuj« na górnym pasku i podajmy lokalizację pliku ICS. Na koniec kliknijmy przycisk »Importuj«. Pozostało nam jeszcze pobrać nasze emaile – w tym celu otwórzmy skrzynkę pocztową w serwisie Outlook.com, wskażmy ikonę ustawień, a następnie wydajmy polecenie »Opcje | Zarządzanie kontem | Importowanie kont e-mail«. Kiedy wybierzemy opcję »Google« i podamy w kreatorze dane dostępowe do Gmaila, konta zostaną zsynchronizowane.
3. Importowanie dokumentów do Zoho
Ładowanie zapisanych dokumentów do usługi Zoho jest bardzo łatwe. Wystarczy kliknąć strzałkę obok przycisku »Upload« na głównym ekranie Zoho Docs, wskazać opcję »Bulk upload« i przeciągnąć
pliki z Eksploratora do ramki »Select a file to upload«. Bezpłatna wersja narzędzia pozwala importować jednorazowo do 100 plików
.
4. Ostatni krok: usuwanie profilu Google
Aby ostatecznie rozstać się z Google’em, trzeba skasować swój profil. Ale uwaga: najpierw upewnijmy się, że adresowane do nas rachunki czy inne ważne wiadomości będą trafiały do działającej skrzynki. Nawet po usunięciu profilu będziemy mogli logować się do innych usług tak jak dotychczas, podając stary adres, lecz stracimy możliwość zresetowania hasła i nie dotrą do nas żadne powiadomienia, więc zawczasu zaktualizujmy swoje dane. Aby skasować profil, otwórzmy jego ustawienia i przejdźmy do »Zarządzania danymi«. Następnie kliknijmy odnośnik “Usuń konto i dane”. Na kolejnym ekranie zaznaczmy wszystkie usługi, podajmy hasło i jeszcze raz potwierdźmy chęć skasowania konta. Na koniec musimy potwierdzić oświadczenie, że uregulujemy wszelkie zobowiązania finansowe wobec Google’a i ostatecznie kliknąć przycisk »Usuń konto Google«.
