Uzyskiwanie wyższych częstotliwości odświeżania
Mam kartę graficzną S3 Virge 4 MB. Jej wadą jest to, że niezależnie od rozdzielczości można uzyskać odświeżanie maksimum 85 Hz. Z kolei mój 15′ monitor dla rozdzielczości 800×600 (w takiej najczęściej pracuję) może wyświetlać obraz z częstotliwością 100 Hz. Mógłbym więc mieć jeszcze bardziej stabilny obraz… Nie wiem tylko, w jaki sposób to zrobić.
Pytanie z Internetu
Jeśli sterowniki nie pozwalają na podniesienie częstotliwości odświeżania, to trzeba użyć specjalnego programu, np. PowerStrip (CHIP-CD 8/99 i 10/99) albo HZ Tool (CHIP-CD 8/99). Praktycznie w każdym systemie operacja zmiany tej częstotliwości powinna przynieść efekt, o ile tylko program poradzi sobie z poprawną detekcją sprzętu, a RAMDAC karty jest w stanie wygenerować sygnał o wyższej częstotliwości.
Płyta Soyo 5EMA+ i procesor AMD K6-III 450 MHz
Mam złożony przez siebie komputer z płytą główną Soyo 5EMA+, procesorem AMD K6-III 450 MHz, 128 MB RAM-u, trzema dyskami i nagrywarką. Mój problem polega na tym, że podczas intensywnej pracy (np. przy kompilacji jądra Linuksa) procesor zaczyna generować różne błędy. Wydaje się, że jest to objaw przegrzewania się, błędy bowiem znikają, gdy co jakiś czas uruchomię program softcoolera i nic nie robię.
Z drugiej strony: mam bardzo duży radiator i porządnie działający wentylator (zmieniłem go nawet dla wszelkiej pewności), więc nie powinno być problemów z nadmierną temperaturą (kolega ma gorzej chłodzony taki sam procesor i nie ma żadnych problemów). Cała sprawa jest dość denerwująca, więc chciałbym poznać przyczynę mojego kłopotu i sposób jego pokonania (może to nieodpowiednie napięcie albo uszkodzony procesor).
Adam Kotkowski
W tego typu sytuacjach nie można wykluczyć uszkodzenia procesora lub płyty głównej. W tym konkretnym wypadku problem ma jednak odmienną przyczynę. Otóż pierwsza wersja płyty głównej Soyo 5EMA+ nie jest w stanie dostarczyć dostatecznie dużego natężenia prądu o napięciu 2,4 V, potrzebnego do prawidłowego działania procesora. Ta maksymalna wydajność prądowa wynosi 10 A (w nowszej wersji płyty jest to 14 A). Z kolei procesor AMD K6-III 450 MHz (zasilany napięciem 2,4 V) potrzebuje w szczytowych momentach 13,5 A (przy taktowaniu magistrali zegarem o częstotliwości 100 MHz). Jak więc widać, w niesprzyjających warunkach (czyli przy maksymalnym obciążeniu procesora) płyta główna może nie być w stanie dostarczyć potrzebnej procesorowi mocy.
Przy okazji warto tu poczynić pewną uwagę związaną z tematem zasilania. Otóż współczesne karty graficzne, będące jednocześnie akceleratorami grafiki 3D, są urządzeniami, które wymagają znacznego prądu zasilającego. Poważna część sprzedawanych obecnie płyt głównych ma problemy z poprawnym obsłużeniem takich kart i nie należą do rzadkości sytuacje, gdy po włożeniu do slotu AGP akceleratora np. z procesorem GeForce płyta główna po prostu odmawia współpracy albo wręcz się pali. Jeśli więc zamiarem użytkownika komputera jest użycie nowoczesnej, szybkiej karty graficznej w zestawie z nieco starszą płytą główną, to konieczne jest dokładne sprawdzenie takiej konfiguracji.
Problem z pamięciami SIMM
Mam problem. Ostatnio zakupiłem dwie kości SIMM po 32 MB (EDO RAM) i moja płyta główna ich nie wykrywa. Zaniosłem je do kolegi, sprawdzić, czy wina jest po stronie pamięci. Rozczarowałem się, ponieważ u kolegi one ruszyły. Sprawdzałem te pamięci pod wieloma względami, włącznie ze zmianami w BIOS-ie, i nie wiem, co dalej robić. Proszę o pomoc.
Tomasz Wejkowski
Zakupione pamięci z pewnością są sprawne. Niestety, okazały się niekompatybilne z posiadaną przez Pana płytą główną. Nie ma sposobu, żeby zmusić te moduły SIMM do współpracy. Pozostaje tylko wymiana na dwa inne egzemplarze. Pamięci najlepiej zamienić w sklepie, w którym były kupione – na ogół sprzedawcy są dość wyrozumiali w tego typu sytuacjach. Można też zamienić się pamięciami z kimś znajomym. Warto tu wspomnieć, że z modułami DIMM również zdarzają się tego typu kłopoty – prostsza jest tylko zamiana, bo zazwyczaj w grę wchodzi zaledwie jedna kość pamięci.
Problem z instalacją modemu w systemie Windows 98
Posiadam komputer już nie najnowszy; w jego skład wchodzi: procesor AMD 200 MMX, 32 MB RAM-u, faksmodem Cina-Action 56 kbps, który jest zainstalowany na COM 4. Postanowiłem zainstalować Windows 98, przy instalacji system przydzielił dla modemu COM 2, lecz ten nie odpowiada przy nawiązywaniu komunikacji (diagnostyka modemu w Panelu sterowania), a próba zainstalowania portu COM 4, którego wymaga modem, nie powiodła się. Windows zainstalował tylko COM 3. Znajomy poradził mi, abym spróbował poprzestawiać coś w BIOS-ie, lecz nie bardzo wiem, co, a poza tym wydaje mi się, że rzecz cała jest innej natury. Chcąc nie chcąc, musiałem wrócić do Windows 95. Być może istnieje inny sposób, by ten problem rozwiązać. Jeśli tak, to proszę o pomoc.
Mariusz Pawłowski
Problem z instalacją modemu wewnętrznego w systemach Windows 95 i 98 ma najczęściej swoje źródło w przydzieleniu tych samych zasobów sprzętowych (zwłaszcza tego samego przerwania) fizycznie istniejącemu portowi szeregowemu (COM 1 lub COM 2) i portowi wirtualnemu (COM 3 lub COM 4 do obsługi modemu). Rozwiązań jest kilka. Stosunkowo proste polega na wyłączeniu portu COM 2 w BIOS-ie. W setupie odpowiednią pozycję znajdziemy w sekcji Integrated Peripherals. Port COM 2 jest tam reprezentowany najczęściej jako
Onboard Serial Port 2
(przykład z BIOS-u firmy Award, najczęściej występującego na płytach głównych). Wybór opcji Disabled spowoduje, że ten port szeregowy będzie ignorowany przy starcie systemu, a jego zasoby będą mogły być przypisane do innego urządzenia – w naszym wypadku do wirtualnego portu modemu.
Po zmianie ustawień w BIOS-ie w systemie Windows trzeba dodać port szeregowy (
Dodaj nowy sprzęt
z Panelu sterowania). To, czy nowy COM będzie nosił oznaczenie 2, 3 lub 4, nie ma w tym wypadku znaczenia. Najistotniejsze jest, żeby zostało mu przydzielone przerwanie zwolnione wcześniej w wyniku wyłączenia portu w BIOS-ie, a w zasadzie – obsługiwane przez modem. Jeśli tak się nie stało, to albo próbujemy ręcznie zmienić zasoby w Menedżerze urządzeń, albo dodajemy kolejny port, monitorując, które przerwanie zostało mu przypisane. Należy również pamiętać o nadaniu identycznych adresów wejścia/wyjścia (też w ustawieniach portu) z tymi, których używa modem.
Gdy jest już widziany nowy port szeregowy, możemy przystąpić do właściwej instalacji modemu. System po uruchomieniu powinien automatycznie znaleźć nowe urządzenie (zawsze, jeśli modem wykorzystuje szynę PCI, często – gdy jest to model z gniazdem ISA). Gdyby Windows sam nie wykrył modemu, to z Panelu sterowania jeszcze raz uruchamiamy procedurę dodawania nowego sprzętu. Ostatnia faza to instalacja sterowników dostarczonych przez producenta naszej “deski” do surfowania po Internecie – ważna ze względu na “wyciśnięcie” maksymalnych osiągów z modemu.
Oglądanie filmów DVD w telewizorze
Jestem posiadaczem napędu DVD, który obecnie służy mi wyłącznie jako odtwarzacz filmów. Specjalnie kupiłem też kartę graficzną z wyjściem telewizyjnym, żeby móc korzystać z 29-calowego telewizora (monitor ma tylko 15′). Niestety, moja radość jest mocno zakłócona. Film DVD oglądany w odbiorniku TV pulsuje, tzn. zmienia się co chwila jasność obrazu, co psuje całą przyjemność z oglądania. Każdy inny film, czy to w formacie MPG, czy AVI, jest wyświetlany poprawnie, podobnie jak obraz pulpitu czy jakaś uruchomiona aplikacja. Dlaczego tak się dzieje? Czy coś źle podłączyłem (kabel z wyjścia telewizyjnego wpiąłem do magnetowidu, a ten z kolei jest połączony z telewizorem), coś nie działa prawidłowo, czy to jest to po prostu cecha filmów na płytach DVD?
Pytanie z Hotline
Podczas podłączenia wyjścia karty graficznej do telewizora nie został popełniony żaden błąd, a wszystkie urządzenia działają prawidłowo. W tej konfiguracji (wyjście telewizyjne karty graficznej – magnetowid – telewizor) ujawnia się jedna z cech zapisu filmów na krążkach DVD. Podobnie jak zwykłe kasety wideo, są one zabezpieczane przed kopiowaniem na magnetowid za pomocą celowych zmian jednego z sygnałów z zespolonego sygnału wizji. Blokada ta, o nazwie Macrovision, sprawia, że magnetowid nie jest w stanie poprawnie zarejestrować obrazu na kasecie. Objawem jej działania jest właśnie owo pulsowanie obrazu, co ciekawe, zupełnie niewidoczne w telewizorze. Niestety, zakodowany sygnał po “przejściu” przez magnetowid również nie nadaje się do oglądania na ekranie odbiornika TV.
By rozwiązać problem, wystarczy połączyć wyjście TV karty bezpośrednio z telewizorem – w rezultacie da to obraz wolny od zakłóceń. Jeśli jednak bezpośrednie połączenie z odbiornikiem nie wchodzi w grę, to można zastosować specjalne urządzenie – dekoder makrowizji. To małe pudełko nie jest dostępne w sklepach elektronicznych. Można je jednak czasem nabyć na giełdach elektronicznych – w cenie kilkudziesięciu złotych. Pamiętajmy jednak, że stając się jego posiadaczami, nie nabywamy praw ani do kopiowania, ani rozpowszechniania cudzej własności intelektualnej.
SB Live! Value i trzaski
Mam problem podobny do opisanego już na łamach CHIP-a (5/99). (…) Moja konfiguracja: AMD K6-2 266 MHz, FIC VA-503+ (chipset MVP3, BIOS z lipca 98), 80 MB SDRAM (16 MB – 66 MHz + 64 MB – 100 MHz), HDD 2,1 GB Fujitsu, CD 32x Acer, ATI Rage Fury 16 MB (AGP 2x), SB Live!. Software: Windows 95 OSR2, DX 7.0 PL, LiveWare 3.0 (wcześniej też 2.0 i 2.1). Zauważyłem, że na wielu grupach dyskusyjnych co chwila jest poruszany ten problem i dotyczy osób, które mają płyty główne z chipsetem MVP3 i karty muzyczne SB Live! Podczas słuchania muzyki i jednoczesnej pracy dysku z głośników oprócz muzyki wydobywają się trzaski. Nie zadowala mnie odpowiedź CHIP-a na pytanie Tomasza Spyry w numerze 5/99, bo posiadam firmowy komputer Optimusa na gwarancji i nie mogę do niego zajrzeć i zmienić układu kart w slotach.
Na grupach jednak większość zgodnie twierdzi, że jest to wina trybu UDMA dysku twardego, ponieważ po przestawieniu na tryb PIO wszystko jest w porządku. I tu u mnie zaczyna się kolejny problem. Otóż kiedy próbuję przestawić HDD na tryb PIO programem VIADMA Tool, to system się zamyka i nie rusza ponownie (czarny ekran z migającym kursorem). Muszę wtedy resetować komputer, ale wówczas ustawienia się nie zmieniają. Udało mi się jednak przestawić CD i HDD na tryb PIO podczas ponownej instalacji VIA Bus Master PCI Controller. W VIADMA Tool widnieje informacja, że oba urządzenia są w trybie PIO (nadal trzeszczy), lecz po zrobieniu testów w SiSoft Sandra mam wątpliwości. (…)
Czy mój dysk twardy nie przestawia się na tryb PIO (nie ma praktycznie różnic w transferze)? Wygląda na to, że CD-ROM się przestawia, ale winę za problem ponosi dysk, bo trzeszczy, gdy się odtwarza MP3 lub pliki WAV z dysku, kiedy CD-ROM w ogóle nie pracuje. Czy ustawienie w BIOS-ie PIO-4 w IDE Primary Master PIO i ustawienie Disable w IDE Primary Master UDMA zamiast Auto załatwi sprawę? Niektórym pomogło podobno wyrzucenie VIA Bus Master PCI Controller i zainstalowanie standardowego sterownika. U mnie jednak to nie działa. Mogę jeszcze dodać, że trzaski są tylko przy włączonym EA. Wyłączenie EA w mikserze lub bezpośrednio w grze załatwia sprawę, ale nie ma wtedy dźwięku surround (mam głośniki 4.1 FPS1000).
Na ekranie także musi się coś “dziać”. Podczas słuchania kompaktu z włączonym EA wszystko jest w porządku. Są trzaski, kiedy na przykład zminimalizuje się okno lub będzie się przewijać okno w Explorerze (i oczywiście we wszystkich grach wykorzystujących EAX). Czy istnieje jakiś patch lub inny sposób na korzystanie z UDMA i EAX jednocześnie? Czy jedynym wyjściem jest przestawienie dysku twardego na tryb PIO?
Maciej Tubis
Sugerowane przez nas rozwiązanie, polegające na przełożeniu karty dźwiękowej do innego slotu i zmianie położenia kabli IDE, powinno dać zadowalające rezultaty. Jeśli ze względu na gwarancję nie można tego zrobić osobiście, należy udać się do punktu, w którym komputer jest serwisowany. Jest to najlepsze rozwiązanie. Wszelkie zmiany trybu pracy dysków (zwłaszcza takiego – 7200 rpm), a w szczególności włączenie trybu PIO, grożą poważnym spadkiem szybkości transmisji (do 60%). Na dodatek obciążanie procesora komunikacją z dyskami odbije się na wydajności całego systemu. Jeśli nie ma innego wyjścia, to można zmniejszyć prędkość transferu z dysku. Wymuszenie trybu PIO-4 w BIOS-ie polega na ustawieniu odpowiednich opcji dokładnie tak, jak zostało to opisane w pytaniu. Teraz zaznaczenie opcji DMA we właściwościach konkretnego dysku (w Menedżerze Urządzeń lub w dedykowanym do danej płyty głównej programie zarządzającym pracą HDD) będzie powodowało użycie “zwykłego” wielorozkazowego (Multiword) trybu DMA. Nie jest to tryb UltraDMA. Maksymalny transfer w tym przypadku jest taki sam jak w trybie PIO-4, jednak wciąż nie obciążamy procesora. Dopiero jeśli opisane działania nie zmniejszą zakłóceń – można uruchomić tryb PIO, co nastąpi po wyłączeniu wspomnianej opcji we Właściwościach dysku.
Przykre doświadczenia podczas przewijania zawartości okien i innych operacji graficznych świadczą jednak o złej konstrukcji płyty głównej w ogóle. Może się okazać, że do usunięcia zakłóceń konieczna będzie wymiana tego podzespołu.
Inna sprawa to tryb pracy karty dźwiękowej. Przy głośnikach FPS1000 używanie trybu surround nie ma sensu. Działa on poprawnie tylko wtedy, gdy korzystamy z systemu typu 5.1 (np. FPS2000 Creative’a), który potrafi właściwie przetworzyć cyfrowo zakodowany sygnał AC-3 (wysyłany przez kartę SB Live! specjalnym wyjściem). Włączenie wspomnianego trybu powoduje co prawda zmianę brzmienia muzyki, jednak słyszeć będziemy nie tak i nie to, co mieli na myśli producenci karty. Skoro więc po wyłączeniu trybu surround zakłócenia znikają – może się okazać, że problem sam się rozwiązał.
