W listach, które otrzymujemy od Czytelników, bardzo często pojawia się kwestia gwarancji i rękojmi. Problemem okazuje się zarówno rozróżnienie tych dwóch pojęć, jak i skorzystanie z regulacji prawnych w sytuacji, kiedy nabyta rzecz okaże się wadliwa.
Kodeks cywilny przewiduje dwa rodzaje “zabezpieczeń” chroniących kupującego przed bublami: rękojmię i gwarancję. Różnią się one od siebie zarówno treścią, a więc zakresem uprawnień należnych klientowi, jak i terminem oraz sposobem ich wykorzystania.
Podwójna ochrona
Bardzo ważne jest, że po nowelizacji kodeksu cywilnego z 1996 roku można jednocześ-nie wykorzystywać swoje uprawnienia wynikające z rękojmi i gwarancji, co oznacza, iż można w tym samym czasie dochodzić swoich praw z dwóch instytucji. Przed nowelizacją najpierw biegł termin gwarancji, a dopiero później rękojmi. Teraz uprawnienia kupującego są bardziej zróżnicowane, ale szybciej wygasają. O zmianie wynikłej z nowelizacji warto pamiętać, tym bardziej że niektórzy sprzedawcy do tej pory “nie zdążyli się” o niej dowiedzieć.
Gwarancji udziela sprzedawca i jest to zapewnienie o jakości sprzedanej rzeczy. Najczęściej udziela się jej na piśmie przy zawarciu umowy sprzedaży. Wynika z niej, iż w razie uzasadnionych wątpliwości co do jakości produktu sprzedawca jest obowiązany do usunięcia wad fizycznych rzeczy lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w czasie określonym przez gwarancję. Czasami taka gwarancja jest wystawiana przez wytwórcę i wtedy wszelkie roszczenia powinny być kierowane do niego.
Nie ma pewności, czy będzie gwarancja
Obowiązek naprawienia wad trwa przez cały okres gwarancji, ale czas jej obowiązywania ustala producent. Udzielenie gwarancji ma charakter dobrowolny – nie jest obowiązkiem ani sprzedawcy, ani producenta. Ponadto w zasadzie odnosi się ona jedynie do wad powstałych z przyczyn tkwiących w kupionej rzeczy. Wadliwy towar należy najczęściej dostarczyć na koszt sprzedawcy do miejsca wskazanego w dokumencie gwarancyjnym lub do miejsca, w którym był on wydany.
Jeżeli sprzedawca wymienił kupującemu niesprawny produkt na nowy, termin gwarancji zaczyna upływać na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad. Gdy wymieniono tylko podzespół, nowa gwarancja obowiązuje dla części wymienionej. W innych wypadkach termin gwarancji ulega przedłużeniu o okres, w ciągu którego kupujący wskutek wady nie mógł z nabytku korzystać.
Ostatnia rękojmia ratunku
Gwarancja jest dokumentem nieobowiązkowym, tzn. sprzedawca nie jest zobowiązany do jej wystawienia, podczas gdy rękojmia przysługuje z mocy prawa. O rękojmi stanowią art. 556-576 ustawy z dn. 23 kwietnia 1964 r. – kodeks cywilny.
Rękojmia dotyczy zarówno wad fizycznych, jak i prawnych rzeczy (np. wywołanych obciążeniem hipotecznym). Rękojmia za wady fizyczne oznacza, iż sprzedający jest odpowiedzialny wobec kupującego, jeżeli:
1)
produkt ma wadę, która zmniejsza jego wartość lub użyteczność względem oznaczonego w umowie albo wynikającego z okoliczności przeznaczenia;
2)
rzecz sprzedana nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedający zapewniał kupującego (w tym także certyfikatów, znaków bezpieczeństwa, nie spełnia norm czy nie jest zgodna ze specyfikacjami itp.);
3)
towar został sprzedany w stanie niekompletnym (np. brakuje mu niezbędnego oprogramowania lub nie zawiera niezbędnej dokumentacji).
Sprzedający jest zwolniony z odpowiedzialności, jeśli kupujący o wymienionych wyżej wadach wiedział w chwili zakupu albo jeśli wady powstały później (nie dotyczy to wad ukrytych, które jedynie ujawniły się w trakcie eksploatacji, ale istniały już wcześniej).
Z tytułu rękojmi kupującemu przysługują cztery uprawnienia:
1)
Kupujący może odstąpić od umowy, tzn. zwrócić rzecz i żądać w zamian zwrotu zapłaconej kwoty. Jednak jeśli sprzedający niezwłocznie wymieni rzecz na dobrą, prawidłową lub też wadę niezwłocznie usunie, wówczas nie można żądać odstąpienia od umowy. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy sprzedający już raz wymieniał lub naprawiał daną rzecz. Jednak i wówczas prawo do zwrotu pieniędzy przysługuje tylko w przypadku, gdy reklamowany feler jest istotny.
2)
Kupujący może żądać obniżenia ceny w stopniu odpowiadającym zmniejszeniu użyteczności nabytku.
3)
W sytuacji gdy rzecz oznaczona jest tylko co do gatunku (a więc może być zamieniona na inną, bo jest wykonywana seryjnie), kupujący może żądać wymiany towaru na inny, wolny od wad, oraz naprawienia szkody powstałej w wyniku opóźnienia.
4)
Jeżeli natomiast produkt jest oznaczony co do tożsamości – czyli jest rzeczą konkretną, zindywidualizowaną, niepowtarzalną, wykonaną np. na szczególne zamówienie, a sprzedawca jest wytwórcą tej rzeczy – wówczas kupujący ma prawo żądać usunięcia wad, wyznaczając do tego odpowiedni termin i informując, iż w przypadku niedotrzymania tego terminu odstąpi od umowy.
Udowodnij, że się skarżysz
Uprawnienia dotyczące rękojmi za wady fizyczne wygasają z upływem roku od dnia zawarcia umowy kupna. Podstawowym warunkiem skorzystania z rękojmi jest zawiadomienie sprzedającego o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia. Najlepiej, by zawiadomienie zostało doręczone na piśmie, a sprzedawca pokwitował jego przyjęcie. Skuteczne jest też przesłanie zawiadomienia listem poleconym. W ten sposób chronimy się przed sytuacją, gdy nieuczciwy sprzedawca twierdzi, że nie został we właściwym czasie poinformowany o wadzie i że straciliśmy swoje uprawnienia.
Nie dźwigaj ciężarów
Wadliwy produkt powinniśmy dostarczyć do siedziby sprzedającego, a więc zwykle do sklepu, w którym go kupiliśmy. Z obowiązku tego jesteśmy zwolnieni, jeżeli towar waży ponad 10 kg (np. większość monitorów), jest dużych rozmiarów albo też jest wbudowany lub zainstalowany na stałe (§ 17.2 rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 30.05.1995 w sprawie szczegółowych warunków zawierania i wykonywania umów sprzedaży rzeczy ruchomych z udziałem konsumentów). W takiej sytuacji zawiadamiamy sprzedawcę i wskazujemy, gdzie znajduje się rzecz, a sprzedający ustala z nami termin oględzin lub odbioru towaru. Termin ten nie może być dłuższy niż 7 dni.
Opisane tu zasady dotyczące rękojmi za wady rzeczy są zasadami ogólnymi, stosowanymi do wszelkiego rodzaju towarów, w tym także podzespołów komputerowych. Gdyby ktoś chciał jednak skorzystać z naszego artykułu w sytuacji, gdy kupił np. zepsuty jogurt lub też norkę chorą na gruźlicę, będzie niestety musiał sięgnąć do osobnych rozporządzeń. Reklamacje wad artykułów spożywczych i niektórych zwierząt regulują bowiem osobne przepisy.
—
| Info Grupa dyskusyjna Pytania, uwagi i komentarze: # E-maile dotyczące kwestii prawnych: [email protected] |
