Udany overclocking
Dość łatwa możliwość wykrzesania dodatkowych zasobów mocy z CPU zachęca coraz większą liczbę użytkowników do stosowania overclockingu. Zabawę w podkręcanie powinniśmy rozpocząć od poszukiwania procesora podatnego na przetaktowanie. Informacje o najlepiej podkręcających się CPU bez trudu znajdziemy w tym artykule lub w Internecie. Możemy się posłużyć zamieszczoną powyżej tabelką, w której znajduje się zestawienie wybranych, dobrze “kręcących” się procesorów, które są obecnie w sprzedaży.
Wśród dostępnych układów najlepiej podkręcają się Athlony XP z rdzeniem Thoroughbred B (oznaczenie kodu steppingu mają one zawsze zakończone literką “B”) o najniższych częstotliwościach pracy – 1700+ (1467 MHz) i 1800+ (1533 MHz), Intel Pentium 4 1,6A i 1,8A (Northwoody z FSB 400 MHz), Pentium 4 2,4C (Northwood z FSB 800 MHz) oraz Celeron 2,0 GHz.
Stabilna praca komputera z podkręconym procesorem nie jest zasługą samego CPU, choć ma on tutaj bardzo duże znaczenie. Do podkręcania będziemy potrzebować też płyty głównej spełniającej określone wymagania. Po pierwsze, powinna ona pozwalać na bezzworkowe płynne ustawianie częstotliwości magistrali FSB – najlepiej co 1 MHz.
Drugim ważnym elementem jest asynchroniczna praca magistrali FSB, PCI i złącza AGP, czyli taka, w której magistrala PCI i port AGP działają z nominalnymi częstotliwościami, niezależnymi od ustawionego zegara FSB. W wielu płytach głównych podniesienie częstotliwości szyny FSB pociąga za sobą proporcjonalny wzrost taktowania magistrali PCI i portu AGP, których nominalne częstotliwości pracy wynoszą odpowiednio 33 i 66 MHz. Mówimy wtedy o pracy synchronicznej. W efekcie tego PCI i AGP również zostają przetaktowane, co wpływa czasem niekorzystnie na stabilność pracy dysku twardego i karty graficznej.
Trzecim, równie istotnym elementem są opcje do zwięszania napięć zasilających rdzeń procesora (Vcore) i pamięć RAM. Zwiększenie napięć zasilających w wielu przypadkach poprawia stabilność pracy podkręconych CPU i RAM-u. Ważne także jest to, czy i o ile płyta główna pozwala zmieniać mnożnik częstotliwości. Ta opcja jest przydatna jedynie wtedy, gdy dysponujemy procesorem z odblokowanym mnożnikiem.
Nie bez znaczenia jest także jakość układów zasilających, montowanych na płytach głównych. Niektóre firmy zwracają na ten element dużą uwagę, wiedząc, że użytkownicy chętniej kupują sprawdzone modele płyt, zapewniające stabilne poziomy napięć zasilających procesor i pamięć RAM, nie tylko podczas overclockingu. Zamiast trójfazowych konwerterów napięcia kilku producentów stosuje czterofazowe (Abit, AOpen), a nawet sześciofazowe układy zasilające (Gigabyte). Wprowadzenie dodatkowych faz pozwala skrócić czas pracy tranzystorów, a tym samym obniżyć ciepło emitowane przez strukturę półprzewodnikową. Dzięki temu układy nie przegrzewają się tak szybko jak na płytach z trójfazowymi konwerterami. Jeżeli chcemy, aby nasz podkręcony procesor działał stabilnie, warto zainwestować w taką płytę główną.
Nie tylko procesor i płyta
Płyta główna nie jest jedynym komponentem, mającym wpływ na skuteczność over- clockingu. Duże znaczenie ma także pamięć systemowa, która nie powinna sprawiać kłopotów podczas pracy z podwyższoną częstotliwością magistrali FSB. Zatem myśląc o zakupie modułów RAM, trzeba wziąć pod uwagę, do jakich wartości przetaktowany zostanie CPU. Na przykład, gdy mamy zamiar kupić Athlona XP 1800+, pracującego z magistralą FSB 266 MHz w trybie DDR, a chcemy przetaktować ją do 400 MHz, to oczywiste jest, że zamiast modułów PC2700 (266 MHz) musimy kupić kości PC3200, których standardowa częstotliwość taktowania wynosi 400 MHz (efektywnie 200 MHz). Do stabilnej pracy komputera z przetaktowanym CPU z magistralą FSB działającą powyżej 400 MHz potrzebne będą markowe pamięci, które mogą pracować powyżej swoich nominalnych parametrów. W tej sytuacji mamy do wyboru dwa rozwiązania – albo kupimy pamięci PC3200, które można przetaktować ponad 400 MHz, albo wybierzemy moduły specjalnie przystosowane do pracy z wysokimi częstotliwościami (patrz: tabelka na
s. 28
) – PC3500 (433 MHz DDR), PC3700 (466 MHz) lub PC4000 (500 MHz). Szczegółowy test pamięci DDR z uwzględnieniem ich przydatności do overclockingu zamieścimy w jednym z następnych numerów CHIP-a.
Metody podkręcania
Mając dobrą płytę główną, RAM i w miarę wydajny wentylator, możemy zabrać się za podkręcanie procesora. Częstotliwość pracy CPU zwiększa się za pomocą podniesienia częstotliwości pracy magistrali FSB lub zmiany mnożnika. Obecnie ten pierwszy sposób jest bardziej popularny – oprócz zwiększenia tempa pracy procesora osiąga się również wzrost wydajności innych komponentów zainstalowanych w komputerze. Podniesienie zegara FSB przyśpiesza także pracę pamięci RAM, dzięki czemu zwiększa się przepustowość danych pomiędzy CPU i RAM-em. Metodę polegającą na zmianie częstotliwości magistrali FSB można zastosować do overclockingu wszystkich procesorów – mniej lub bardziej podkręci się każdy egzemplarz.
Najlepiej podkręcające się procesory | ||||||||
Produkt | Nominalna częst.pracy | Nominalna częst.FSB | Nominane nap.zasilanial- | Technologia wykonania | Serie najlepiej podkręcające się | Średnia częst.po podkręceniu | O ile procent rośnie częst.pracy | Maks. częstotliwość popodkręceniu* |
Thoroughbred A | ||||||||
AMD Athlon XP 1700+ | 1467 MHz | 133 MHz | 1,5 V | 0,13 mm | AIUGA | 2010 MHz | 37% | 2320 MHz |
AMD Athlon XP 1800+ | 1533 MHz | 133 MHz | 1,5 V | 0,13 mm | AIUGA | 2000 MHz | 31% | 2410 MHz |
AMD Athlon XP 2000+ | 1667 MHz | 133 MHz | 1,5 V | 0,13 mm | RIRGA, AIRGA | 1920 MHz | 15% | 2400 MHz |
AMD Athlon XP 2200+ | 1800 MHz | 133 MHz | 1,6 V | 0,13 mm | AIRGA, AIUGA | 2060 MHz | 14% | 2300 MHz |
Thoroughbred B | ||||||||
AMD Athlon XP 1700+ | 1467 MHz | 133 MHz | 1,65 V | 0,13 mm | JIUHB, JIUCB | 2210 MHz | 51% | 3490 MHz |
AMD Athlon XP 1800+ | 1533 MHz | 133 MHz | 1,65 V | 0,13 mm | JIUHB, JIUCB | 2180 MHz | 42% | 3000 MHz |
AMD Athlon XP 2000+ | 1667 MHz | 133 MHz | 1,65 V | 0,13 mm | AIUHB | 2210 MHz | 33% | 2700 MHz |
AMD Athlon XP 2100+ | 1733 MHz | 133 MHz | 1,65 V | 0,13 mm | AIUHB | 2350 MHz | 34% | 2960 MHz |
AMD Athlon XP 2400+ | 2000 MHz | 133 MHz | 1,65 V | 0,13 mm | AIUHB, AIUCB | 2340 MHz | 17% | 2950 MHz |
Barton | ||||||||
AMD Barton 2500+ | 1833 MHz | 1600 MHz | 400 MHz | 1,5 V | 0,13 mm | SL668/B0/Malezja, Kostaryka | 2440 MHz | 53% |
Celeron | ||||||||
Intel Celeron 1,7 GHz | 1700 MHz | 400 MHz | 1,75 V | 0,18 mm | SL69Z/E0/Malezja** | 2190 MHz | 29% | 2320 MHz |
Intel Celeron 2,0 GHz | 2000 MHz | 400 MHz | 1,525 V | 0,13 mm | SL6LC/C1/Malezja, Filipiny | 2970 MHz | 49% | 3520 MHz |
P4 Northwood | ||||||||
Intel Pentium 4 1,6A | 1600 MHz | 400 MHz | 1,5 V | 0,13 mm | SL668/B0/Malezja, Kostaryka | 2440 MHz | 53% | 3100 MHz |
Intel Pentium 4 1,8A | 1800 MHz | 400 MHz | 1,5 V | 0,13 mm | SL6LA/C1/Malezja, Kostaryka | 2600 MHz | 44% | 3710 MHz |
Intel Pentium 4 2,0A | 2000 MHz | 2000 MHz | 1,525 V | 0,13 mm | SL6GQ/C1/Malezja, Filipiny | 2740 MHz | 37% | 3300 MHz |
Intel Pentium 4 2,2A | 2200 MHz | 2200 MHz | 1,475 V | 0,13 mm | SL5YS/B0/Malezja | 2860 MHz | 30% | 3670 MHz |
Intel Pentium 4 2,4A | 2400 MHz | 2400 MHz | 1,525 V | 0,13 mm | SL6E9/C1/Malezja, Kostaryka | 2970 MHz | 24% | 3500 MHz |
P4 Northwood B | ||||||||
Intel Pentium 4 2,26B | 2266 MHz | 533 MHz | 1,5 V | 0,13 mm | SL683/B0/Malezja | 2900 MHz | 28% | 3400 MHz |
Intel Pentium 4 2,4B | 2400 MHz | 533 MHz | 1,525 V | 0,13 mm | SL6EF/C1/Kostaryka | 3070 MHz | 28% | 4040 MHz |
Intel Pentium 4 2,53B | 2533 MHz | 533 MHz | 1,525 V | 0,13 mm | SL6EG/C1/Malezja, Kostaryka | 3020 MHz | 19% | 3530 MHz |
Intel Pentium 4 2,66B | 2666 MHz | 533 MHz | 1,525 V | 0,13 mm | SL6EH/C1/Malezja, Kostaryka | 3160 MHz | 19% | 3600 MHz |
Intel Pentium 4 2,8B | 2800 MHz | 533 MHz | 1,525 V | 0,13 mm | SL6HL/C1/Malezja | 3360 MHz | 20% | 3890 MHz |
P4 Northwood C | ||||||||
Intel Pentium 4 2,4C | 2400 MHz | 800 MHz | 1,525 V | 0,13 mm | SL6WF/D1/Malezja | 3310 MHz | 38% | 3840 MHz |
* – maksymalna częstotliwość, do jakiej udało się podkręcić procesor wg zestawienia ze strony http://www.overclockers.com/.Jeżeli maksymalny wynik różnił się znacząco od pozostałych, nie był brany pod uwagę, ** – kolejno – seria/core stepping/fabryka, w której wyprodukowano procesor | ||||||||