Myślę tutaj właśnie o wspomnianym na wstępie dotyku. Jakże często zapominamy, że komputer to nie tylko elektronika, ale również urządzenie elektryczne oraz – o zgrozo – mechaniczne! Jedna nie do końca dociśnięta wtyczka, niedbale włożona karta czy zaśniedziały styk potrafią, jeśli już nie zupełnie unieruchomić peceta, to przynajmniej spowodować poważne kłopoty z poprawnym działaniem. Zanim zatem przystąpimy do instalacji jakichkolwiek programów testujących, sprawdźmy dokładnie – najlepiej dwa razy – czy wszystkie komponenty są ze sobą właściwie połączone.
Galeria aplikacji
Gdy już jesteśmy absolutnie pewni, że pod względem elektrycznym i mechanicznym naszej “kupie złomu” nic nie dolega, nadchodzi czas na działania programowe. Zaczynamy od… BIOS-u. Tak jest – po co łamać sobie głowę pytaniem: “dlaczego nie działa”, jeśli ratunkiem może być proste przywrócenie ustawień domyślnych? Rada ta dotyczy zwłaszcza wszelkiego autoramentu “poprawiaczy” – w pierwszej kolejności namiętnych overclockerów. Ale nie tylko – sam niedawno przekonałem się, że zapomniane dawno malutkie podniesienie trybu działania pamięci RAM doprowadzić może do dwugodzinnego rozstroju nerwowego. A jest to rzecz, której bardzo nie lubię, o czym najlepiej świadczy moja niechęć do podkręcania czegokolwiek.
Jeśli zatem ustawienia domyślne BIOS-u zostały już przywrócone, możemy się zabrać za diagnostykę. Naturalnie, część programów służy właśnie do badania wpływu overclockingu na stabilność komputera, ale nimi zajmiemy się później. Najogólniej rzecz biorąc, aplikacje interesującego nas typu podzielić możemy na cztery kategorie. Pierwsza to programy informacyjne, których podstawowym zadaniem jest tylko dostarczenie nam wiedzy o komponentach peceta. Drugi, najobszerniejszy typ, to benchmarki, czyli programy badające wydajność poszczególnych podzespołów komputera – fizycznych bądź logicznych. Pokrewny im nieco jest rodzaj trzeci – aplikacje wystawiające na próbę stabilność peceta. I wreszcie mamy czwarty gatunek – programy bez przerwy monitorujące działanie komputera lub niektórych jego elementów. Przyjrzyjmy się bliżej poszczególnym typom aplikacji oraz ich zastosowaniom.
Informator
Zazwyczaj wiemy, z jakich komponentów zbudowany jest nasz pecet. Ale nawet wtedy nie pamiętamy na przykład szczegółów dotyczących zamontowanych w nim modułów RAM. Są to przecież informacje, którymi nie warto sobie zaśmiecać pamięci. Musimy zatem skorzystać z usług programu, który nam to wszystko przypomni. Jego zastosowanie jest już absolutnie niezbędne w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z komputerem na przykład kolegi, i to jeszcze takiego, który o swoim pececie może powiedzieć co najwyżej tyle, że producentem płyty głównej jest firma X.
W aplikacji, która dostarczyć ma nam tego typu danych, najważniejsza jest możliwie największa szczegółowość. Istnieje bowiem mnóstwo tego typu programów, ale znaczna ich część albo zawiera ogólniki, albo też koncentruje się nie na tych informacjach, które są nam najbardziej potrzebne. Większość z nich dobrze radzi sobie z dostarczaniem danych o systemie operacyjnym, gorzej już jednak bywa z komponentami sprzętowymi. Istotna jest tutaj umiejętność dotarcia na przykład do rejestrów SPD pamięci RAM – nie wszystkie programy radzą sobie z tym zadaniem. Od lat za lidera wśród programów dostarczających informacji o systemie uważana jest aplikacja o nazwie Sandra (System ANalyser, Diagnostic and Reporting Assistant) angielskiej firmy SiSoft. Program w wersji niezarejestrowanej nie udostępnia, niestety, pełnej funkcjonalności – niektóre moduły informacyjne są po prostu nieaktywne. Jednak kwota 35 dolarów, którą musimy zapłacić za pełną edycję tego narzędzia, z pewnością nie jest wygórowana. Program ten bowiem zawiera także moduły testujące wydajność wielu komponentów komputera. Wspomnijmy jeszcze o aplikacjach, które nie mają ambicji przekazywania w miarę pełnej informacji o zasobach komputera. Zadaniem takiego na przykład CPU-Z jest tylko pokazywanie aktualnej częstotliwości procesora (plus kilku dodatkowych informacji ściśle związanych z CPU). Tego typu drobne aplikacje bywają bardzo przydatne, gdy interesuje nas tylko jeden aspekt działania komputera i nie ma potrzeby uruchamiania większego programu w rodzaju Sandry.
| Wybrane programy diagnostyczne | ||||||||||
| Informacja o systemie | Adres www | Cena/licencja | Na CHIP-CD | Procesor | Dysk twardy | RAM | CD/DVD/Dźwięk | Monitor | Sieć | Karta graficzna |
| SiSoft Sandra 2004.SP2 | http://www.sisoftware.co.uk/ | 35 USD | jest | + | + | + | + | + | + | + |
| EVEREST Home Edition | http://www.lavalys.com/ | freeware | jest | + | + | + | + | + | + | + |
| FreshDiagnose | http://www.freshdevices.com/ | freeware | jest | + | + | + | + | + | + | + |
| CPU-Z 1.22 | http://www.cpuid.com/cpuz.htm | freeware | jest | + | ||||||
| CPUInfo | http://www.pcanalyser.de/ | 25 USD | jest | + | ||||||
| IDEdrive 2 | http://www.fi.muni.cz/~xsmid4/ | freeware | jest | + | ||||||
| ctSPD 0.9.2 | http://www.heise.de/ct/ftp/ctspd.shtml | freeware | + | |||||||
| CD/DVD Diagnostic | http://www.infinadyne.com/ | 50 USD | + | |||||||
| DVD Identifier | http://dvdplusid.cdfreaks.com/ | freeware | + | |||||||
| RightMark 3DSound 1.01 | http://audio.rightmark.org/ | freeware | + | |||||||
| iiyama Monitor Test | http://www.iiyama.com/ | freeware | + | |||||||
| Monitor Tester | http://www.geocities.com/tvdarekz/ | freeware | + | |||||||
| PassMark MonitorTest | http://www.passmark.com/ | 15 USD | + | |||||||
| NetInfo | http://netinfo.tsarfin.com/ | 30 USD | + | |||||||
| Benchmarki | ||||||||||
| CPU MathMark | http://www.31337.s5.com/ | freeware | jest | + | ||||||
| CPUBENCH | http://haagsite.nl/wisu/ | freeware | + | |||||||
| CPU MathMark | http://www.31337.s5.com/ | freeware | + | |||||||
| Disk Bench | http://nodesoft.com/ | freeware | + | |||||||
| HD Tach 3.00 beta | http://www.simplisoftware.com/ | freeware | + | |||||||
| GoldMemory 6.64 | http://www.goldmemory.cz/ | 29 USD | + | |||||||
| Memtest86 3.1a | http://www.memtest86.com/ | freeware | jest | + | ||||||
| RightMark Memory Analyzer 3.1 | http://cpu.rightmark.org/ | freeware | + | + | ||||||
| Nero CD-DVD Speed | http://www.cdspeed2000.com/ | freeware | + | |||||||
| Internet Connection Benchmark | http://www.byzantine.nl/icb/index.html | 25 USD | + | |||||||
| NetBench | http://www.etestinglabs.com/benchmarks/netbench/netbench.asp | freeware | + | |||||||
| SpeedTest 1.4 | http://www.raccoonworks.com/ | freeware | + | |||||||
| 3DMark03 | http://www.futuremark.com/ | 40 USD | + | |||||||
| AquaMark 3 | http://www.aquamark3.com/ | 20 USD | + | |||||||
| SPECviewperf 7.1.1 | http://www.spec.org/gpc/ | freeware | + | |||||||
| Bench’emAll! | http://www.benchemall.com/ | 25 USD | ||||||||
| Stabilność | ||||||||||
| Hot CPU Tester 4.1 | http://www.7byte.com/ | 20 USD | jest | + | ||||||
| Prime95 | http://www.mersenne.org/ | freeware | + | + | ||||||
| Artifact Tester 5.0 | http://www.majorgeeks.com/ | freeware | + | |||||||
| Monitoring | ||||||||||
| CPU Speed | http://www.angelfire.com/space/cpuspeed/ | freeware | jest | + | ||||||
| DU Meter | http://www.dumeter.com/ | 19,95 USD | + | |||||||
| Drive Temperature | http://www.private.peterlink.ru/tochinov/ | freeware | + | |||||||
| Motherboard Monitor 5.3.7.0 | http://mbm.livewiredev.com/ | freeware | jest | + | + | |||||
| SIGuardian | http://www.siguardian.com/ | 40 USD | + | |||||||
| Active SMART 2.4 | http://www.ariolic.com/ | 25 USD | + | |||||||
