Po co to komu?
Chińskie przysłowie głosi, że jeden obraz mówi więcej niż tysiąc słów. Ile więc słów można zastąpić obrazem złożonym z dziesięciu czy więcej zdjęć?
Idea wykonywania panoram wzięła się przede wszystkim z chęci przekazania piękna otwartych przestrzeni przez zawodowych fotografów. Szybko jednak wkroczyła na teren reklamy, a następnie fotografii amatorskiej. Z chwilą pojawienia się języka Java okazało się, że na stronach internetowych można zamieszczać bardzo sugestywne, panoramiczne obrazy wnętrz samochodów, domów czy wystawionych na sprzedaż posiadłości. Operując myszką, możemy się po takich zdjęciach przemieszczać i “rozglądać”. Zaraz później idea ta została w ciekawy sposób uzupełniona dzięki wykorzystaniu tzw. hotspotów, czyli umieszczonych w zdjęciu punktów, które po kliknięciu przenoszą nas do kolejnego obrazka. Jeśli w fotografii wnętrza pokoju wstawimy hotspot np. na drzwiach balkonowych, to pozwoli on przenieść się nam na kolejną “widokówkę” wykonaną właśnie z tego miejsca. Tym sposobem możemy niejako “zwiedzać” cały lokal, a nawet jego okolicę.
Opcja umożliwiająca takie wirtualne podróże często nazywana jest Virtual Tour i spotkamy się z nią w większości współczesnych programów do tworzenia panoram. Do takich interaktywnych widoków, np. wygenerowanych przez VRbrochure firmy 360 Degrees Of Freedom, dodamy za pomocą specjalnego narzędzia trójwymiarowe modele przedmiotów, które można klikać podobnie jak hotspoty i oglądać ze wszystkich stron, tak jak wziętą z półki w salonie starą rzeźbę.
Wszystkie te techniki do niedawna dostępne były tylko dla użytkowników specjalnych obiektywów i drogiego oprogramowania, teraz jednak rozpowszechniły się na tyle, że za kilkaset złotych można kupić narzędzia pozwalające wykonać opisane sztuczki na domowym komputerze. Rzecz jasna w fotografii amatorskiej raczej nie spotkamy się z tak zaawansowanymi technikami, ale poprawnie wykonana panorama, zawierająca dodatkowe “bajery”, na pewno uatrakcyjni pokaz wakacyjnych zdjęć. Narzędzi do wykonania takiej prezentacji jest sporo, a niektóre pozwalają nawet na zmontowanie “pełnego obrotu”. Wykorzystamy do tego celu kilkunaście zdjęć wykonanych na wszystkie strony, pamiętajmy tylko, aby nie pojawiły się na nich towarzyszące nam osoby czy choćby nogi od statywu…
Jak to się robi na komputerze
Aplikacji do łączenia zdjęć w panoramy jest bardzo wiele, ale ze względu na funkcjonalność dają się one podzielić na trzy grupy. Najchętniej używany rodzaj oprogramowania to edytor pozwalający wczytać pliki z dysku, dobrać ogniskową obiektywu i rodzaj generowanej panoramy, a następnie połączyć obrazki i zapisać gotowe zdjęcie. Typowym i dość popularnym przedstawicielem tej grupy jest Panorama Factory firmy Smoky City Design. Aplikacja ta umożliwia szczegółową edycję zachodzących na siebie obszarów kolejnych zdjęć, co pozwala niwelować drobne różnice odwzorowania powstające na brzegach kadru. Oczywiście nie można liczyć na to, że pozbędziemy się w ten sposób błędów paralaksy. Panorama Factory zapisuje jednak na dysku wszystkie pośrednie etapy generowania finalnego obrazu, dzięki czemu można go także składać samodzielnie.
Podobny produkt, wyposażony w bardzo intuicyjny interfejs, to Panorama Maker 3.0 firmy ArcSoft. Jeśli prawidłowo wykonamy zdjęcia składowe, program ten potrafi wygenerować niemal doskonały plik panoramy, a korekcja ewentualnych błędów jest prosta i bardzo skuteczna. Wystarczy w strefie zachodzenia klatek wskazać na każdej z nich 3 punkty, które powinny się pokrywać, a aplikacja tak “naciągnie” zdjęcia, żeby dopasować je do siebie. Oba opisane narzędzia zapisują gotowy obraz w kilku formatach graficznych, pozwalają też wygenerować interaktywny plik QuickTime’a, w którym możemy się poruszać za pomocą myszy.
Prostszą w obsłudze aplikacją jest Panorama Composer firmy FirmTools. Nie ma ona opcji korekcji styku zdjęć, ale dobrze radzi sobie z błędami geometrycznymi i generuje bardzo dobre panoramy. Umożliwia dodatkowo zapisanie gotowego obrazu jako pliku wykonywalnego, który po uruchomieniu pozwala “rozejrzeć się” po całej szerokości panoramy.
| Panorama sferyczna |
| Podczas panoramowania nieraz pewnie pokusimy się o “zadarcie” aparatu w górę czy w dół i uchwycenie pięknego nieba albo ciekawego bruku pod stopami. Takich ujęć nie da się jednak połączyć w panoramę płaską czy cylindryczną. Istnieje jednak inna możliwość – panorama kulista. Do niedawna dostępna była głównie przy wykorzystaniu technologii IPIX polegającej na łączeniu dwóch obrazów wykonanych w przeciwnych kierunkach za pomocą obiektywów o kącie widzenia 180 stopni. Dwie takie fotografie pokrywają kąt pełny sferyczny. Jest to jednak, delikatnie mówiąc, droga zabawa. Tymczasem możemy, i to za darmo, wykonać takie zdjęcie zwykłym cyfrakiem. Pod adresem http://eicart.free.fr/panosplatter/ znajdziemy darmowe narzędzie o nazwie PanoSplatter, które pomoże nam wygenerować takie “kuliste” widoczki. Do ich oglądania użyjemy przeglądarki napisanej w Javie. |
Innym typem narzędzi do tworzenia panoram są wtyczki do innych aplikacji. Zazwyczaj zgodne z Photoshopem, często też z Paint Shopem Pro, pojawiają się na liście filtrów w edytorze graficznym i umożliwiają obróbkę geometryczną zdjęć, które później łączone są w całość. Zwykle filtr taki pozwala obracać i skalować zdjęcia oraz niwelować zniekształcenia wynikające z zastosowania szerokokątnego szkła. Niekiedy też trzeba użyć dodatkowego efektu pomagającego “wyprostować” fotografie wykonane za pomocą obiektywu typu rybie oko. Pakiet wtyczek Panopticum Panorama Tools pozwala także na przetwarzanie plików w trybie wsadowym – wystarczy tylko przeciągnąć w odpowiednie miejsce ponumerowane obrazki, a wszystkie operacje zostaną wykonane automatycznie.
Trzecia grupa produktów to narzędzia do generowania panoram sferycznych. Dobrym przykładem jest Panorama Express 1.0, która jednak wykracza daleko poza obszar działalności amatorskiej. Do generowania pełnej sferycznej panoramy używa się tu obrazka o odwzorowaniu kuli na płaszczyznę podobnym do tego, jakie znamy z geograficznej siatki walcowej poprzecznej Mercatora. Dolny i górny “biegun” kulistego widoku są rozciągane wzdłuż dolnej i górnej krawędzi prostokątnego obrazu. Wymaga to bardzo starannego przygotowania zdjęć składowych, ale daje znakomite efekty wizualne. Trzeba jednak sprawiedliwie zauważyć, że w niektórych przypadkach w pobliżu owych “biegunów” można zauważyć lekką utratę ostrości obrazu. Program pozwala wygenerować bardzo skomplikowane prezentacje wizualne, wzbogacone muzyką i dodatkowymi elementami graficznymi.
Wirtualna pamiątka
Zdecydowanie polecam zapoznanie się z podstawami tworzenia panoram i… generowanie ich. Znakomicie wzbogacają one powakacyjne pokazy zdjęć, a z czasem przydadzą się w poważniejszych zastosowaniach.
| Parametry programów do tworzenia panoram | ||||
| Program | Producent | http:// | Opis | Cena |
| Panorama Maker 3 | ArcSoft | www.arcsoft.com/ | Dość prosty w obsłudze program, wyposażony w skuteczne narzędzia dopasowywania obrazków. Generuje dobre obrazy wyjściowe, również w formatach HTML i QuickTime. | 39,99 USD |
| 360 Panorama Professional, VR Brochure, 360.3D Project | 360 Degrees Of Freedom | www.360dof.com/ | Rozbudowany pakiet programów, składający się z edytora panoram, generatora wirtualnej rzeczywistości (panoram interakcyjnych z możliwością przełączania hotspotami) oraz programu do modelowania 3D. | 99 USD (360 Panorama Professional), 397 USD (pełny pakiet 3 programów) |
| Panorama Composer 1.0, Panorama Composer Tuner | FirmTools | www.firmtools.com/ | Prosty program z intuicyjnym interfejsem, bez możliwości ręcznej edycji nakładających się obszarów zdjęć, ale dający bardzo dobre obrazy wyjściowe. Radzi sobie z dużymi niezgodnościami kadrów. | 29,95 USD |
| Photovista Panorama | iseemedia | www.iseemedia.com/ | Generuje panoramy w formatach JPEG, BMP i FlashPix, można dołączyć do nich przeglądarkę w formacie iseemedia lub Java, tworzy wygaszacz ekranu. | 69,95 USD (Standard Edition), 185,95 USD (Business Edition) |
| Panorama Express 1.0 | Imatronics | www.imatronics.com/ | Bardzo rozbudowane narzędzie dla profesjonalistów. Pozwala tworzyć panoramy cylindryczne i sferyczne, dodawać do panoram hotspoty, tła, logo, elementy graficzne oraz dźwięk. Zapisuje pliki dla przeglądarek Javy. | 99,00 USD |
| Panorama Factory 3.3 | Smoky City Design | www.panoramafactory.com/ | Umożliwia bardzo precyzyjne łączenie kadrów, może pracować w trybie ręcznej obróbki lub z użyciem kreatora. Umożliwia dodawanie hotspotów. Generuje pliki w formacie JPEG, TIFF lub QuickTime. | freeware (upgrade z wersji 3.0), 24,95 USD (upgrade z wersji 2.x) |
| Panopticum Panorama Tools | Helmut Dersch | webuser.fh-furtwangen.de/~dersch/ | Zestaw wtyczek do Photoshopa i Paint Shopa Pro, zawiera też przeglądarki panoram cylindrycznych i sferycznych, również dla PDA, oraz przeglądarki w Javie i narzędzia do umieszczania panoram w plikach PDF. | freeware |
