Znajomość aplikacji sieciowych u typowego internauty ogranicza się do przeglądarki WWW, programu pocztowego oraz Kazy. W efekcie gdy łącze zaczyna niedomagać, rozkłada on ręce. A Internet aż roi się od najróżniejszych narzędzi pozwalających diagnozować problemy, badać stan sieci czy usprawniać działanie łącza. Istnieje też sporo aplikacji przydatnych tym, którzy chcą pobawić się w administratora minisieci, serwera WWW czy FTP. Dodatkowo wiele takich czynności można wykonać narzędziami dodawanymi do Windows, choć nie zawsze są one wygodne.
W tym artykule postaram się zaprezentować przeznaczone dla Windows programy związane z użytkowaniem, zarządzaniem oraz diagnostyką sieci. Powiem więc, jakie aplikacje znajdziemy razem z systemem, przedstawię ich wygodniejsze lub lepsze odpowiedniki, a także pokażę, w jakich sytuacjach mogą się nam przydać. Skupię się na narzędziach darmowych – z pomocą takich programów można zrobić prawie wszystko. Kilka aplikacji shareware’owych jest jednak wartych swojej ceny, dlatego ich opis umieściłem w $(LC122718: Tego nie dostaniemy za darmo)$. Co z Linuksem? W jego wypadku wystarczy zainstalować odpowiednio bogatą dystrybucję, a otrzymamy wszelkie potrzebne narzędzia sieciowe (patrz: $(LC119813:Sposoby na Pingwina)$).
Gdy łącze niedomaga
“Nie mam sieci”- to zdanie obrazuje najczęstszy problem: brak łączności ze światem, objawiający się niemożliwością odczytania strony WWW, wysłania e-maila czy wiadomości komunikatora. Rzeczywiste przyczyny mogą być różne: od wypadnięcia wtyczki sieciowej, przez uszkodzenie routera łączącego nasz LAN ze światem, do awaria łączy dostawcy Internetu czy wyłączenia komputera, z którym chcemy się skontaktować. W takiej sytuacji najczęściej sięgamy po tekstowy program Ping, który do odległego serwera wyśle pakiet kontrolny i poinformuje nas o odpowiedzi maszyny. Warto jednak zapoznać się z różnymi opcjami tego narzędzia, bo pomogą one lepiej zdiagnozować problem. Przykładowo: dzięki przełącznikowi -t “pingowanie” będzie się odbywało w nieskończoność (przerwać możemy je kombinacją klawiszy [Ctrl]+[C]), a -l pozwoli zwiększyć rozmiar pakietu wykorzystywanego do badania.
Ping poinformuje nas, czy dany host “żyje” (o ile administrator nie zablokuje komunikacji ICMP), a także jaki jest czas przepływu danych między tą maszyną a naszym komputerem. Dużo więcej informacji uzyskamy, wykorzystując program tracert (Traceroute). Używając go, dowiemy się, przez jakie komputery przepływają pakiety danych od nas do odległej maszyny. Polecenie tracert “wylistuje” też czasy przechodzenia danych na poszczególnych odcinkach ich sieciowej drogi. Dzięki temu możemy się na przykład dowiedzieć, gdzie nastąpiła awaria. Inne potencjalne zastosowanie badania trasy to wyśledzenie, z jakiej sieci korzysta właściciel wybranego hosta.
Jeśli namierzymy próbę włamania, a następnie dowiemy się, że numer IP, z którego przeprowadzono atak, należy np. do sieci amerykańskiego Verizona, będziemy mogli wysłać odpowiednią informację do jej administratora. Korzystając z pinga, możemy też sprawdzić, czy nastąpiła awaria łącza czy może “padł” serwer DNS. Jeśli bowiem dany serwer nie odpowiada, gdy odwołujemy się do niego po nazwie, ale daje oznaki życia po wykorzystaniu jego numeru IP, najprawdopodobniej niedomaga serwer nazw i wystarczy skorzystać z zapasowego, o ile ktoś do tej pory nie wpisaliśmy go w konfiguracji sieci.
Ping i Traceroute w wielu wypadkach wystarczają, ale nie należą do najwygodniejszych aplikacji – szczególnie dla osób nieobytych z linią poleceń. Tacy internauci mogą skorzystać z wielu graficznych odpowiedników tych narzędzi. Najprostsze, jak choćby Ultra Ping, pozwalają tylko wpisać w pole edycyjne nazwę komputera, a po naciśnięciu przycisku Ping wypisują to samo, co ich tekstowy odpowiednik. Inne, na przykład Visual Ping Monitor, mogą testować połączenie do trzech hostów naraz co zadany okres, graficznie pokazywać czasy odpowiedzi oraz sygnalizować dźwiękiem, gdy przekroczą one zadaną wartość. Zbliżony sposób działania ma Konst Pinger. Dodatkowo bada trasy, a także wypisuje, w jakim kraju znajdują się poszczególne serwery. Informację o zbyt wolnej pracy sieci potrafi wysłać SMS-em przez dość zawodną funkcję z ICQ. Ciekawym narzędziem jest WinMTR. Łączy on funkcjonalność Pinga oraz Traceroute’a. Tym drugim poleceniem ustala adresy wszystkich routerów na trasie pakietu, a następnie wszystkie bada pingiem, przedstawiając na żywo statystyki.
Programów wyświetlających wyniki badania trasy pakietu w postaci listy jest sporo, jednak ich funkcjonalność nie obiega od tego, co oferuje nam systemowy Traceroute. Dużo ciekawsze są narzędzia obrazujące prędkości sieci na poszczególnych odcinkach. Do takich aplikacji należą 3d Traceroute oraz Trace3D. Niestety, za pomocą darmowych narzędzi nie przedstawimy trasy pakietu na mapie świata (patrz: $(LC122718: Tego nie dostaniemy za darmo)$). Nie jesteśmy jednak w sytuacji bez wyjścia. Chcąc dowiedzieć się, z jakiego kraju “nadaje” spamer czy haker lub gdzie fizycznie znajduje się wybrany serwer, możemy skorzystać z prostego programiku o nazwie CVG IPCountry. Jego działanie nie jest skoplikowanie: wpisujemy numer IP, naciskamy Locate i otrzymujemy nazwę kraju. Jeszcze bardziej przydaje się IPNetInfo. Wystarczy podać mu numer IP (lub wkleić nagłówki z e-maila), a dowiemy się, gdzie znajduje się dany serwer (narzędzie poda zarówno kraj, jak i dostawcę Internetu), poznamy dane kontaktowe do providera, zakres adresów IP jego sieci i inne.
| Wybrane narzędzia sieciowe | ||
| Nazwa programu | Opis | WWW |
| Badanie łącza | ||
| 3d Traceroute 1.9.4 | Przedstawia wynik badania trasy pakietu w postaci wykresu | http://www.hlembke.de/ |
| CVG IPCountry | Podaje kraj, z którego pochodzi dany adres IP | http://users.skynet.be/cvgutils/ |
| AnalogX HyperTrace 2.02 | Graficzny traceroute | http://www.analogx.com/ |
| AnalogX ITR Client 1.01 | Zawiera m.in.: pinga, traceroute’a, tworzy wykresy ruchu, zgubionych pakietów, a także bada prędkość przepływu danych do różnych miejsc na świecie | http://www.analogx.com/ |
| Konst Pinger 1.0.31 | Graficzny ping oraz traceroute | http://visualsoft.newmail.ru/ |
| AutoNOC Trace Route 3D 4.0 | Przedstawia wynik badania trasy w postaci wykresu | http://www.autonoc.com/ |
| Ultra Ping Lite 1.4 | Okienkowa nakładka na pinga | http://ultraping.netfirms.com/ |
| Ping monitor 1.62b | Wizualny ping, rysuje wykres czasu odpowiedzi | http://lit999.narod.ru/soft/ping/ |
| WinMTR 0.8 | Badanie szybkości odpowiedzi hostów znajdujących się na trasie pakietu | http://winmtr.sourceforge.net/ |
| Domeny | ||
| Alien Whois 1.0 | Narzędzie do poszukiwania wolnych domen | http://www.aliensoftware.co.uk/ |
| Domain Status Reporter | Szuka wolnych domen, zawierających podane słowo | http://www.domainpunch.com/ |
| HOST Searching 1.0 | Podaje informacje o wybranym hoście | http://www.tallsoft.com/ |
| IPNetInfo 1.01 | jw. | http://www.nirsoft.net/utils/ |
| Nslookup2002 | Tekstowy nslookup dla Windows, odpowiednik narzędzia znanego z Linuksa | http://www.quekky.com/ |
| AnalogX WhoIs ULTRA 3.01 | Graficzne Whois | http://www.analogx.com/ |
| Win32Whois 0.9.1 | W okienku przedstawia efekty działania komendy Whois | http://www.gena01.com/ |
| Zaawansowana diagnostyka sieci | ||
| Advanced IP Scanner 1.4 | Skaner sieciowy | http://www.radmin.com/ |
| Advanced Port Scanner 1.2 | Skaner sieciowy | http://www.radmin.com/ |
| AdvancedRemoteInfo 0.6.3 BETA | Podaje informacje o wybranym hoście | http://advancedremoteinfo.com/ |
| Angry IP Scanner 2.21 | Skaner sieciowy, bada także z użyciem protokołu NetBIOS | http://www.angryziber.com/ |
| CurrPorts 1.02 | Informuje o otwartych portach | http://www.nirsoft.net/utils/ |
| DotNmap 1.0 | Graficzna nakładka na skaner Nmap | http://www.twinklesoft.com/ |
| Ethereal 0.10.7 | Zaawansowane narzędzie do analizy sieci | http://www.ethereal.com/ |
| EtherSnoop Light 1.10 | Snifer sieciowy z zaawansowanymi filtrami | http://www.arechisoft.com/ |
| Local Port Scanner 1.2.2 | Skaner portów | http://www.jpsoft.dk/ |
| Match Scanner 1.0.1.2 | Skaner badający odporność maszyn na różne ataki | http://match.penguin-skills.com/ |
| Nmap 3.75 | Jeden z najlepszych skanerów sieciowych | http://www.insecure.org/nmap/ |
| NMapWin 1.3.1 | Nakładka na Nmapa | http://nmapwin.sourceforge.net/ |
| PlasticSniffer 1.0 | Bardzo mały snifer (51 KB) | http://www.plasticwater.com/ |
| SoftPerfect Network Scanner 2.4 | Skaner sieciowy (bada także protokół NetBIOS) | http://www.softperfect.com/ |
| Monitoring i ograniczanie przepustowości | ||
| CVG BandWidth | Badanie wykorzystania łącza | http://users.skynet.be/cvgutils/ |
| Emsa Bandwidth Monitor 1.0.44 | Monitor ruchu sieciowego. Podaje też informacje o karcie sieciowej | http://www.e-systems.ro/ |
| MZL & Novatech TrafficStatistic | Bada ruch sieciowy z podziałem na interfejsy sieciowe oraz wykorzystywane usługi | http://www.trafficstatistic.com/ |
| NetMeter 0.9.9.9 (beta 2) | Badanie wykorzystania łącza | http://readerror.gmxhome.de/ |
| AnalogX NetStat Live 2.11 | Badanie wykorzystania łącza – jeden z popularniejszych programów tego typu | http://www.analogx.com/ |
| Shunra Nimbus 1.0 | Prawdopodobnie jedyny darmowy program do ograniczania pasma | http://www.pctipp.ch/downloads/dl/24704.asp |
| Zestawy narzędzi sieciowych | ||
| A-ToolBar 2.52 | Zestaw 45 narzędzi, nie tylko sieciowych | http://www.metaeureka.com/ |
| HoverIP 1.0 beta | Pakiet narzędzi sieciowych, zawiera m.in. nslookup oraz skaner portów | http://www.hoverdesk.net/ |
| INetQuery 2005 | Zestaw narzędzi sieciowych | http://www.atrium-software.com/ |
| Query Application 1.06 | Imponujący zestaw narzędzi, m.in. z funkcją ustawiania czasu systemowego | http://www.leeos.com/ |
| Sam Spade 1.14 | Bogaty pakiet narzędziowy | http://samspade.org/ssw/ |
| Inne narzędzia administracyjne | ||
| FireLogXP 1.3 | Analiza logów zapory ogniowej z Windows XP | http://www.2brightsparks.com/ |
| 123 IP Upload | Publikacja zmiennego adresu IP w wybranej witrynie | http://www.123-freeware.co.uk/ |
| NetworkActiv AUTAPF 1.0 | Forwarding portów | http://www.networkactiv.com/ |
| AnalogX PortMapper 1.03 | Forwarding portów | http://www.analogx.com/ |
| AnalogX Proxy 4.14 | Serwer proxy HTTP | http://www.analogx.com/ |
| PuTTY 0.56 | Klient SSH (bezpieczny telnet) | http://www.chiark.greenend.org.uk/ |
| Analogx QuickDNS 2.00 | Przyspiesza korzystanie z DNS-u (przydatne np. przy tworzeniu statystyk serwera WWW) | http://www.analogx.com/ |
| Ultr@VNC 1.0.0 RC18 | Program typu zdalny pulpit | http://ultravnc.sourceforge.net/ |
| Różne drobiazgi | ||
| Connection Keeper 6.2 | Symulacja korzystania z łącza | http://www.gammadyne.com/ |
| ConnectionMonitor 1.2.0.30 | Sprawdzanie, czy dany host działa | http://www.steelbytes.com/ |
| Get IP 1.54 | Pokazuje nasz adres IP | http://www.glynsoft.com/getip/ |
| GMIP 1.0.452 | Publikacja adresu IP, pod którym jesteśmy widziani na zewnątrz | http://www.getmyipaddress.com/ |
| Internet Connection Checker 4.0 | Monitoring łącza | http://www.freewebs.com/ |
| Internet Status 1.1 | Testowanie łącza | http://jupiter.drw.net/mercedes/ |
| LivingNet | Diagnostyka łącza | http://www.thoja.info/livingnet.htm |
| Mac MakeUp 1.71d | Zmiana adresu MAC karty sieciowej | http://www.gorlani.com/ |
| Net Profiles 1.2 | Pozwala tworzyć profile i szybko zmieniać konfigurację sieci | http://netprofiles.danielmilner.com/ |
| Network Info 1.5 | Podaje informacje o naszej karcie oraz konfiguracji sieci | http://www.oddgravity.de/ |
