Ponieważ czasami pomagam znajomym w rozwiązywaniu problemów z komputerem, to z doświadczenia wiem, jak zachowują się takie starsze maszyny pracujące pod kontrolą Windows XP. Niestety, system ten pomimo wielu swoich zalet trudno polecić do wykorzystania na leciwych pecetach – szczególnie wyposażonych w mniej niż 128 MB RAM-u. W czasach kiedy procesor taktowany zegarem 500 MHz był najszybszym modelem na rynku, powszechnie używano innego systemu operacyjnego – Windows 98 SE. Zamiast tego OS-u, można pokusić się o zainstalowanie Linuksa – zainteresowanych tym odsyłam do ramki “Stary pecet a Linux” na $(LC134603: Stary pecet a Linux)$. Niewątpliwie starsze Okienka mają znacznie mniejsze wymagania sprzętowe, jednak z drugiej strony charakteryzują się też mniejszą funkcjonalnością.
Gdy drivera brak
Myślę, że najbardziej dotkliwym brakiem Windows 98 jest uboga baza sterowników dostarczanych z OS-em. Dlatego też, zanim przystąpimy do instalacji starszych Okien, należy zidentyfikować wszystkie komponenty naszego komputera, a następnie odnaleźć dla nich drivery. Identyfikacji podzespołów możemy dokonać na dwa sposoby. Pierwszą i najprostszą metodą jest “organoleptyczne” przyjrzenie się układom płyty głównej, karty graficznej, dźwiękowej czy też sieciowej. Na podstawie oznaczeń chipów, ewentualnie innych symboli umieszczonych na laminatach PCB, bardziej wprawni użytkownicy szybko poradzą sobie z inwentaryzacją. Drugą, pozornie bardziej skomplikowaną metodą, jest zastosowanie programu diagnostycznego takiego jak AIDA16, który samodzielnie zidentyfikuje wszystkie elementy peceta. Aby to zrobić, wystarczy przygotować dyskietkę systemową, na której umieścimy wspomniane narzędzie. Następnie uruchamiamy z tego nośnika naszego “Frankensteina” i wpisujemy w linii komend aida.exe. Po chwili aplikacja zidentyfikuje wszystkie komponenty peceta, które możemy zapisać jako raport do pliku tekstowego.
Po poznaniu dokładnych oznaczeń elementów czeka nas dość żmudne zadanie odnalezienia sterowników dla Windows 98. O ile nasz sprzęt nie jest zbyt “egzotyczny”, nie powinniśmy mieć problemów z pobraniem driverów. W praktyce Windows 98 SE poprawnie rozpoznaje wiele starszych chipsetów płyt głównych, wraz ze zintegrowanymi na nich kontrolerami dysków IDE, w stopniu pozwalającym na co najmniej poprawne uruchomienie komputera. Ponieważ wytwarzaniem podstawowych układów dla płyt zajmuje się raptem tylko kilka firm (np. Intel, VIA, SiS), nie będziemy mieli problemów z odnalezieniem ewentualnych dodatkowych sterowników. Nieco inaczej sprawa ma się z kartami dźwiękowymi – występująca tutaj różnorodność układów oraz odmian tej samej karty zmusza do dokładnego przyjrzenia się używanej przez nas karcie dźwiękowej. Szczególnie urządzenia firmy Creative z tej samej serii, np. Sound Blaster Live!, występują w wielu różnych odmianach, dla których mogą być wymagane nieco inne sterowniki. Pomocne jest tutaj posłużenie się oznaczeniami producenta, takimi jak np. CT4830, podczas poszukiwania driverów w Sieci. Warto też wspomnieć o tzw. dwóch modelach sterowników używanych przez systemy Microsoftu: starszym, wywodzącym się jeszcze z Windows 95 – VXD – oraz nowszym, standardowym w Windows 2000/XP – WDM. System Windows 98 SE poza obsługą starszego typu driverów w ograniczonym stopniu może korzystać także z WDM. Jeśli więc nie możemy znaleźć sterowników VXD dla naszej karty dźwiękowej, to zaryzykujmy użycie driverów przewidzianych dla Windows 2000. Podobny trik ze sterownikami można czasem również zastosować dla kart sieciowych. Oczywiście nie ma żadnej gwarancji, że takie próby zakończą się sukcesem, więc najbezpieczniej jest odnaleźć sterowniki przewidziane przez producenta dla systemu Windows 98 SE.
Bardzo ważnym komponentem każdego peceta jest karta graficzna, gdyż od jej możliwości i wydajności będzie zależał komfort pracy. Windows 98 obsługuje standardowo wiele starszych kart PCI, takich jak np. S3 Virge. W moim wypadku obok wspomnianego Virge’a udało mi się odnaleźć wiekową, lecz sprawną kartę AGP – Riva TNT z 16 MB pamięci, dlatego zdecydowałem się na jej zastosowanie. Ponieważ chipset karty pochodzi od nVidii, nie miałem najmniejszych problemów z odnalezieniem stosownych sterowników na stronie producenta chipa. Dodatkowo sprawa była o tyle prosta, że ten sam driver obsługuje zarówno najnowsze układy z serii GeForce 6800, jak i leciwą Rivę TNT. W praktyce jednak warto pobrać nieco starsze sterowniki, gdyż w najnowszych wersjach producent skupia się głównie na efektywnej obsłudze współczesnych akceleratorów.
W wypadku kart graficznych bazujących na chipsetach innych firm musimy zazwyczaj posłużyć się konkretnym sterownikiem. Aby go zidentyfikować, wystarczy znać tylko oznaczenia naszego komponentu – w zadaniu tym pomocna będzie wspomniana wcześniej AIDA. Przeglądając witryny ATI oraz Matroksa, bez problemów odnalazłem drivery dla Windows 98 wszystkich nowszych i starszych produktów tych firm.
W wypadku trudności z odnalezieniem sterowników na stronach producentów sprzętu pomocne będzie odwiedzenie wyspecjalizowanych serwisów internetowych, takich jak www.driverzone.com, www.driversearch.com lub też www.driverguide.com. Ostatecznie, gdy wszystkie sterowniki dla naszych komponentów pobierzemy z Internetu, najwygodniej będzie nagrać je na płytę CD-R.
| Konfiguracja starego komputera a jego możliwości | |||
| Zegar CPU | 166-300 MHz | 400-600 MHz | 700-1000 MHz |
| Konfiguracje | |||
| Pamięć | 64 MB (EDO/SDRAM) | 128-196 MB (SDRAM) | 256 MB |
| Pojemność dysku twardego | 4 GB | 10 GB | 20 GB |
| Karta graficzna | PCI z 4 MB RAM-u | AGP z 8-16 MB RAM-u | AGP z 16-32 MB RAM-u |
| Karta dźwiękowa | ISA 16 bit | PCI | PCI |
| Zalecana wersja Windows | Windows 95/98 SE | Windows 98 SE | Windows 98 SE/2000 |
| Zastosowanie | |||
| Praca biurowa | OK | OK | OK |
| Internet | problemy z niektórymi witrynami bogatymi w animacje Flash lub aplety Javy | OK | OK |
| Odtwarzanie MP3 | OK | OK | OK |
| DivX/DVD | zbyt słaba konfiguracja | mogą wystąpić problemy z płynnością | OK |
| Gry | zbyt słaba konfiguracja | można grać w starsze tytuły oraz niektóre mało wymagające gry | znajdziemy sporo starszych i kilka nowych gier dla takiej konfiguracji |
