Skąd ten bałagan?
Prędzej lub później (w zależności od intensywności korzystania z komputera) możemy zaobserwować, że codziennie używane aplikacje uruchamiają się zauważalnie wolniej, kontrolka dysku miga częściej, a kopiowanie zwłaszcza dużych plików trwa dłużej niż kiedyś. Jeżeli nie złapaliśmy żadnego wirusa (co czasem powoduje podobne objawy!), możemy być niemal pewni, że dane na dysku twardym są poszatkowane i porozrzucane po całej jego powierzchni. Pewne jest też to, że proces ten postępuje.
Pliki na dyskach zapisywane są w sposób ciągły, w kolejnych następujących po sobie wolnych klastrach, czyli najmniejszych jednostkach alokacji. W jednym klastrze może być zapisany co najwyżej jeden zbiór lub jego część. W trakcie modyfikowania przez użytkownika zawartości plików ich rozmiary zazwyczaj rosną i w pewnym momencie przekraczają przypisaną początkowo liczbę klastrów. W wypadku gdy sąsiadujące fragmenty dysku są już zajęte, część danych zostaje zapisana w innym obszarze woluminu, a plik ulega rozczłonkowaniu.
Bałagan na “twardzielu” zwiększają także codzienne kopiowanie i kasowanie danych oraz instalacja/deinstalacja nowych programów. Coraz większa fragmentacja danych powoduje natomiast zmniejszenie ogólnej wydajności komputera. Czas jego reakcji wydłuża się, ponieważ przy odczycie pofragmentowanego pliku system musi przeszukiwać dysk twardy, aby połączyć ze sobą wszystkie części zbioru. Defragmentacja, którą możemy wykonać każdym z przetestowanych programów, polega na reorganizacji danych na woluminie w taki sposób, by zostały one umieszczone w sąsiadujących ze sobą klastrach, czyli zajmowały ciągły obszar na dysku.
Planowane porządki
Sprawa wydaje się prosta. Wystarczy zainstalować jeden z dostępnych programów do defragmentacji, raz kliknąć i poukładać pliki. Pamiętać jednak należy, że przed dokładnymi porządkami warto wcześniej oczyścić dysk z niepotrzebnych programów i plików tymczasowych oraz sprawdzić stan dysku twardego programem typu Norton Disk Doctor. Wykluczy to m.in. niebezpieczeństwo przeniesienia danych do uszkodzonego obszaru napędu.
Jeśli nie mamy zainstalowanego żadnego zestawu programów dyskowych, “śmieci” pozbdziemy się m.in. za pomocą systemowego narzędzia Oczyszczanie dysku (
Start | Programy | Akcesoria | Narzędzia systemowe
). Z kolei strukturę dysku możemy sprawdzić w oknie Mój komputer, klikając prawym przyciskiem myszy odpowiedni wolumin. Następnie w oknie dialogowym Właściwości należy wybrać kartę Narzędzia i przycisk Sprawdź. Jeśli zostaną znalezione uszkodzone sektory, trzeba wybrać opcję ich naprawienia.
Szybko, wolno, dokładnie…
Z uwagi na to, że porządkowanie partycji o wielkości już około 10 GB może trwać nawet kilka godzin, warto wiedzieć, kiedy tak naprawdę naszym dyskom potrzebna jest solidna defragmentacja. Zalecana jest ona zwłaszcza w sytuacjach, gdy zapisaliśmy na dysku dużą liczbę plików, zainstalowaliśmy na przykład kolejnego Service Packa, encyklopedię bądź atlas drogowy, które zawierają często setki elementów, lub gdy ilość wolnego miejsca na dysku zmniejszyła się do około 5-15% całkowitej pojemności. O dokładnym stopniu “degradacji” struktury danych dowiemy się z analizy woluminu, którą przeprowadzają wszystkie testowane aplikacje.
Czasy optymalizowania danych na dyskach różnią się w zależności od konkretnego programu oraz systemu plików danego napędu. Przykładowo: na optymalizację sfragmentowanej w czterdziestu procentach testowej partycji systemowej o wielkości 8 GB defragmentator pakietu System Mechanic 5.5 potrzebował ponad sześćdziesięciu minut. Najszybszy w tym wypadku O&O Defrag v8 Professional zadanie wykonał niemal trzydzieści razy szybciej i po około dwóch minutach osiągnął identyczny efekt. Pakiet System Mechanic 5.5 okazał się zresztą najwolniejszym narzędziem podczas optymalizacji niemal każdej partycji. I nie oznacza to bynajmniej, że był on najdokładniejszy. Najlepszy stosunek szybkości działania do dokładności osiąganych wyników miał PerfectDisk 7. Na kolejnych pozycjach w kategorii Wydajność uplasowały się JETDefrag z pakietu Fix-It Utilities Professional 6 oraz Dis-keeper Professional 9.0. W sumarycznej ocenie Wydajności całkiem nieźle spisywał się także Defragmentator systemowy. Pewnie nie każdy wie, że moduł Windows XP bazuje na mechanizmach wspomnianego wcześniej Diskeepera.
W programach System Mechanic 5.5, O&O Defrag v8 i Diskeeper możemy dodatkowo zrobić porządki, korzystając z funkcji szybkiej defragmentacji danych. Za jej pomocą bez zbytniego obciążania zasobów komputera scalimy jedynie najbardziej pofragmentowane dane.
| Najważniejsze funkcje i dane techniczne defragmentatorów | ||||||||||
| Nazwa programu | Perfect-Disk 7 | O&O Defrag v8 Professional | Diskeeper Professional 9.0 | Fix-It Utilities Professional 6 (JETDefrag) | Norton SystemWorks 2005 (SpeedDisk) | System Mechanic 5.5 | Defragmen-tator dysków | VoptXP 7.22 | Diskeeper Lite | O&O Defrag 2000 Freeware v3.5 |
| Producent | Raxco Software | O&O Software | Executive Software Inc. | VCOM | Symantec | iolo technologies | Microsoft | Golden Bow Systems | Executive Software Inc. | O&O Software |
| Adres WWW [http://] | www.raxco.com/ | www.oo-software.com/ | www.diskeeper.com/ | www.v-com.com/ | www.symantec.pl/ | www.iolo.com/ | www.microsoft.com/ | www.vopt.com/ | www.diskeeper.com/ | www.oo-software.com/ |
| Cena (z VAT-em) | ok. 160 zł | ok. 180 zł | ok. 230 zł | ok. 200 zł | ok. 340 zł | ok. 180 zł | dostępny w systemie | ok. 160 zł | freeware | freeware |
| POWER | 94 | 87 | 83 | 79 | 72 | 67 | 64 | 60 | 56 | 55 |
| Wydajność [35%] | 99% | 69% | 73% | 76% | 56% | 49% | 74% | 64% | 62% | 61% |
| Funkcjonalność [40%] | 82% | 96% | 82% | 61% | 67% | 46% | 19% | 30% | 22% | 20% |
| Ergonomia i Pomoc [25%] | 80% | 87% | 77% | 76% | 76% | 92% | 58% | 39% | 39% | 35% |
| ECONO | 69 | 60 | 50 | 51 | 33 | 46 | 100 | 44 | 88 | 86 |
| Wydajność | ||||||||||
| Czas pełnej optymalizacji partycji systemowej [s] | 487 | 122 | 285 | 1193 | 675 | 3713 | 311 | 344 | 278 | 253 |
| Stopień sfragmentowania partycji po pełnej optymalizacji [%] | 20 | 16 | 16 | 16 | 19 | 16 | 16 | 17 | 16 | 16 |
| Czas pełnej optymalizacji partycji NTFS [s] | 478 | 75 | 327 | 862 | 594 | 966 | 252 | 306 | 302 | 372 |
| Stopień sfragmentowania partycji po pełnej optymalizacji [%] | 14 | 30 | 30 | 0 | 14 | 30 | 30 | 30 | 30 | 30 |
| Czas pełnej optymalizacji partycji FAT 32 [s] | 746 | 118 | 5144 | 1360 | 1043 | 285 | 2784 | 458 | 5065 | 1529 |
| Stopień sfragmentowania partycji po pełnej optymalizacji [%] | 0 | 30 | 0 | 0 | 0 | 30 | 30 | 31 | 0 | 30 |
| Czas pełnej defragmentacji partycji NTFS (mała) [s] | 184 | 330 | 110 | 186 | 323 | 1807 | 189 | 182 | 162 | 256 |
| Stopień sfragmentowania partycji po pełnej optymalizacji [%] | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 3 | 0 | 0 |
| Czas pełnej defragmentacji partycji FAT 32 (mała) [s] | 251 | 322 | 628 | 250 | 323 | 199 | 513 | 240 | 702 | 620 |
| Stopień sfragmentowania partycji po pełnej optymalizacji [%] | 4 | 0 | 0 | 0 | 5 | 0 | 0 | 11 | 0 | 0 |
| Funkcjonalność | ||||||||||
| Optymalizacja pliku wymiany Windows | t | t | t | t | t | t | n | n | n | n |
| Defragmentacja podczas bootowania systemu operacyjnego | t | t | t | t | n | t | n | n | n | n |
| Optymalizacja MTF (tylko dla NTFS) | t | t | t | n | t | t | n | n | n | n |
| Sortowanie plików | t | t | n | n | n | n | n | n | n | n |
| Ustawienia konsolidacji plików | t | t | t | t | t | n | n | n | n | n |
| Harmonogram defragmentacji | t | t | t | t | t | t | n | t | n | n |
| co zadany czas – co X godzin/dni/tygodni | n/t/t | t/t/t | t/t/n | n/t/t | n/t/t | n/n/n | nd./nd./nd. | n/n/n | nd./nd./nd. | nd./nd./nd. |
| co zadany czas (kiedy aktywny jest wygaszacz ekranu) | n | t | t | n | n | n | nd. | n | nd. | nd. |
| godzina włączenia/zakończenia | t/t | t/t | t/t | t/n | t/t | n/n | nd./nd. | n/n | nd./nd. | nd./nd. |
| możliwość edycji zaplanowanych harmonogramów | t | t | t | t | t | n | nd. | n | nd. | nd. |
| możliwość wyłączenia zaplanowanych zadań | t | t | n | n | t | n | nd. | n | nd. | nd. |
| lista zaplanowanych zadań | t | t | t | n | n | t | nd. | n | nd. | nd. |
| automatyczne sprawdzanie stopnia defragmentacji | t | t | t | n | t | n | nd. | n | nd. | nd. |
| Możliwość ustalenia priorytetu procesu defragmentacji | n | t | t | t | t | n | n | n | n | n |
| Defragmentacja danych na dyskach/napędach przenośnych | n | t | t | t | t | n | t | t | t | n |
| Możliwość definiowania wykluczeń (pliki, katalogi) | t | t | t | t | n | n | n | t | t | n |
| Moduł zapobiegania defragmentacji (defragmentacja w tle) | n | t | t | n | t | n | n | n | n | n |
| Defragmentacja na kilku woluminach | równolegle lub sekwencyjnie | równolegle lub sekwencyjnie | równolegle i sekwencyjnie | sekwencyjnie | równolegle | sekwencyjnie | n | sekwencyjnie | n | n |
| Opcje dla notebooków | n | t | t | n | n | n | n | n | n | n |
| Lista najbardziej pofragmentowanych zbiorów | t | n | t | t | t | n | n | t | t | t |
| Tworzenie raportów | t | t | t | t | t | t | t | t | n | n |
| Ergonomia i Pomoc | ||||||||||
| Kreatory | t | t | t | t | t | t | n | n | n | n |
| Sugerowanie najlepszej metody optymalizacji (po diagnozie) | t | n | t | n | n | n | n | n | n | n |
| Okno statusu | t | t | t | n | t | n | t | n | t | t |
| Jednoczesny widok mapy kilku woluminów | n | t | n | n | n | n | n | n | n | t |
| Polskojęzyczny interfejs | n | n | n | n | t | n | t | n | n | n |
| t – tak; n – nie; nd. – nie dotyczy | ||||||||||
