BIOS od kuchni

Dla wielu osób konfiguracja BIOS-u płyty głównej to zadanie ponad ich siły. Uważają one, że na pewno zmienią którąś opcję nie tak, jak trzeba, i komputer się zepsuje. To jeden z krążących mitów, który nie ma żadnego uzasadnienia. Po pierwsze, możemy co najwyżej sprawić, że komputer będzie się zawieszał lub przestanie się uruchamiać. W takiej sytuacji z pomocą przychodzi nam zworka do resetowania ustawień firmware’u, specjalna funkcja w BIOS-ie płyty głównej przywracająca z powrotem prawidłowe, fabryczne ustawienia lub wyciągnięcie baterii. Osobiście zachęcam wszystkich do zapoznania się z tajnikami BIOS-u – niewiele da się zepsuć, a znając podstawowe zasady konfiguracji oraz kilka ciekawych sztuczek, można polepszyć działanie peceta, podnieść nieco jego wydajność oraz rozwiązać poważne problemy w sytuacjach kryzysowych.

Jak działa BIOS

BIOS (Basic Input Output System) jest niewielkim programem mieszczącym się w kości pamięci FlashROM. BIOS to – oprócz systemu operacyjnego, sterowników i aplikacji – następny rodzaj oprogramowania, jakie znajdziemy w pececie. Jego zadaniem jest aktywowanie do pracy i trzymanie pieczy nad wszystkimi elementami płyty głównej, portami oraz podzespołami zainstalowanymi w pececie.

Zaraz po uruchomieniu maszyny BIOS konfiguruje podsystem graficzny, sprawdza własne ustawienia, następnie ładuje tablicę przerwań i procedury obsługi niektórych urządzeń, ustawia początkowe wartości rejestrów oraz włącza system zarządzania energią, a później testuje, czy wszystkie urządzenia działają poprawnie, wykonując procedury POST (Power On Self Test). W następnym kroku BIOS wykrywa napędy pamięci masowej. Najważniejszym zadaniem BIOS-u jest jednak rozpoczęcie ładowania systemu operacyjnego. W tym celu odnajdywany jest sektor startowy w pamięci masowej, z którego rozpoczyna się wczytywanie OS-u.

Zadania realizowane przez BIOS to podstawowe czynności, pozwalające uruchomić komputer. Oprócz nich BIOS pełni także funkcję swoistej konsoli sterowania, gdzie użytkownik może zmieniać parametry pracy niemal wszystkich podzespołów. Często usprawnienie działania komputera wymaga wgrania do pamięci FlashROM nowej wersji BIOS-u, którą znajdziemy na stronie WWW producenta płyty głównej.

Nowy rozkład jazdy

Aktualizacja firmware’u to bardzo prosta czynność i może ją wykonać każdy. Wystarczy tylko pobrać z Internetu program do aktualizacji BIOS-u, uruchomić go i wskazać plik z kodem binarnym BIN nowego BIOS-u, który chcemy wgrać do pamięci. Aktualizacji dokonuje się zwykle w systemie operacyjnym DOS, jednak coraz częściej producenci dołączają do płyt głównych oprogramowanie do aktualizacji BIOS-u działające pod Okienkami, a w dodatku automatycznie pobierające najnowszy plik binarny z Internetu. Warto zachować starą wersję BIOS-u, ponieważ czasami zdarza się, że nowy firmware nie działa poprawnie. Wtedy najlepiej wgrać do pamięci FlashROM poprzedni BIOS. Każdy program do aktualizacji firmware’u ma funkcję, która pozwala zapisać na dysku program BIOS-u w postaci pliku BIN.

Jedyne trudności, jakie możemy napotkać przy wgrywaniu nowego BIOS-u, to prawidłowe określenie modelu posiadanej płyty głównej, w której chcemy zaktualizować firmware. W tym pomoże nam jednak aplikacja AMI Motherboard Identification Utility, którą opisałem w ramce patrz: “$(LC167135:Przydatne programy)$”. Przed wgraniem nowego BIOS-u do płyty głównej musimy się upewnić, czy wersja firmware’u jest prawidłowa. Wgranie niewłaściwego BIOS-u może spowodować unieruchomienie urządzenia. Przeważnie nie powinniśmy się tym zbytnio przejmować, ponieważ programy do flashowania BIOS-u zwykle ostrzegają, gdy próbujemy wgrać do pamięci niewłaściwy kod binarny. Niemniej jednak ostrożność jest wskazana, dlatego też uważnie czytajmy komunikaty, jakie pojawiają się na ekranie, by nie popełnić błędu.

Aktualizację BIOS-u powinniśmy wykonywać zawsze, kiedy producent udostępni nową wersję firmware’u z istotnymi poprawkami, usuniętymi wcześniejszymi usterkami oraz dodaną obsługą nowych urządzeń (np. dysków twardych o dużej pojemności lub nowych typów procesorów). Czasami zaktualizowany firmware ma też rozszerzony zakres częstotliwości taktowania pamięci, magistrali FSB i większe możliwości tuningu.

Komunikaty dźwiękowe błędów
AMI BIOS
SygnałOpis błędu
1 krótkiBłąd odświeżania pamięci RAM
2 krótkieBłąd parzystości pamięci RAM
3 krótkieUszkodzenie w bloku pierwszych 64 KB pamięci RAM
4 krótkieBłąd zegara systemowego
5 krótkichBłąd lub uszkodzenie procesora
6 krótkichBłąd kontrolera klawiatury
7 krótkichBłąd w układzie procesora lub płyty głównej
8 krótkichBłąd zapisu/odczytu do pamięci karty graficznej
9 krótkichBłąd sumy kontrolnej BIOS-u
10 krótkichBłąd w pamięci CMOS
11 krótkichBłąd w pamięci cache L2
1 długi, 2 krótkieBłąd podsystemu wideo
1 długi, 3 krótkieBłąd pamięci RAM
1 długi, 8 krótkichBłąd lub uszkodzenie karty graficznej
1 długiWszystko działa poprawnie
Award BIOS
SygnałOpis błędu
1 długi, 2 krótkieŹle zainstalowana lub uszkodzona karta graficzna
Ciągły dźwiękBłąd pamięci lub źle zainstalowany moduł RAM
1 długi, 3 krótkieBrak karty graficznej lub uszkodzony RAM na karcie
Sygnał o wysokiej częstotliwościProcesor jest przegrzany
Powtarzający się, modulowany dźwiękŹle zamontowany CPU, uszkodzenie procesora
Więcej:bezcatnews