W artykule pokażemy, jak najlepiej zadbać o akumulator, by zwiększyć do maksimum czas pracy komputera przenośnego. Wszystko sprowadza się do tego, by skonfigurować komputer oraz system tak, aby zużywał jak najmniej prądu. Najpierw jednak kilka słów o tym, jak dbać o akumulator. Wszystkie znajdujące się obecnie w sprzedaży komputery przenośne są wyposażone w akumulatory litowo-jonowe, znacznie odporniejsze na nieodpowiednie traktowanie niż stosowane wcześniej modele z ogniwami niklowymi. Nawet jednak w tym przypadku możemy jeszcze bardziej wydłużyć żywotność akumulatorów, odpowiednio się z nimi obchodząc.
O tym, czy akumulator w ogóle osiągnie swoją maksymalną pojemność elektryczną, decyduje kilka pierwszych ładowań, dlatego przede wszystkim powinniśmy uważnie przeczytać zalecenia producenta i zastosować się do podanych tam procedur. Zaczynamy od ładowania baterii przez zalecany w instrukcji czas, a następnie odłączamy komputer od sieci i pozwalamy działać komputerowi na akumulatorze tak długo, aż całkowicie go rozładuje. Dla uzyskania oczekiwanego efektu powinno się powtórzyć cały cykl dwa albo trzy razy.
By utrzymać czas pracy komputera na maksymalnym poziomie, podczas późniejszej eksploatacji należy raz na kilka tygodni całkowicie rozładować baterię, a następnie naładować ją do pełna. Jeśli używamy notebooka głównie w domu, powinniśmy wyjąć z niego akumulator, pozostawiając tylko zasilanie sieciowe. Należy pamiętać, że akumulator wytrzymuje tylko ograniczoną liczbę cykli ładowania – zwykle od 500 do 1000. Dlatego doładowanie akumulatora, który jest jeszcze w połowie pełny, oznacza niepotrzebne skracanie jego żywotności. Innym czynnikiem negatywnie wpływającym na żywotność komputerowych baterii są duże różnice temperatur. Szczególnie w zimie, jeśli nasz sprzęt przez dłuższy czas był wystawiony na zimno, po wejściu do ciepłego pomieszczenia powinniśmy poczekać z uruchamianiem kilka minut, żeby akumulator ogrzał się do temperatury pokojowej.
Gdy czas pracy naszego akumulatora znacznie się skróci – z reguły po dwóch, trzech latach eksploatacji – to znak, że nadszedł czas na wymianę baterii. W tej sytuacji najlepiej nabyć oryginalną część wyprodukowaną przez wytwórcę naszego notebooka, bowiem zamienniki mogą być znacznie niższej jakości. Takich zastępników powinniśmy szukać tylko wtedy, gdy oryginalne części zamienne do naszego starego notebooka nie są już dostępne.
Windows XP
Właściwe ustawienia oszczędzania energii
Nawet największa dbałość o akumulator nie zapewni nam długiego czasu pracy notebooka, jeśli nie poświęcimy chwili na konfigurację odpowiednich ustawień zarządzania energią w systemie operacyjnym. W Windows XP możemy zmienić takie ustawienia w »Opcjach zasilania«, które znajdziemy w »Start | Panel sterowania«. W oknie właściwości, które się wyświetli, wybieramy jeden z dostępnych schematów zasilania bądź tworzymy własny – dostosowany do naszych potrzeb. W ramach schematu możemy określić następujące ustawienia:
Windows automatycznie przejdzie w stan wstrzymania. Większość procesorów przeznaczonych do notebooków umożliwia zmianę taktowania w zależności od potrzeb. Wykorzystując tę możliwość, poszczególne schematy zasilania narzucają też własne reguły zmiany częstotliwości procesora. Niestety, w systemie Windows XP nie mamy możliwości dokładnego ustalania, kiedy i w jakim stopniu procesor zostanie spowolniony – możemy wpływać na to, jedynie wybierając odpowiedni schemat. Dlatego najpierw znajdujemy schemat zasilania najlepiej odpowiadający naszym potrzebom, ustalając w ten sposób tryb pracy procesora, a następnie dopasowujemy pozostałe opcje.
Schematy zasilania
Który do czego?
W systemie Windows XP mamy do dyspozycji wiele profili zarządzania energią, w artykule zajmiemy się jednak tylko tymi, które są istotne podczas pracy notebooka bez zewnętrznego zasilania.
Schemat, który najczęściej okazuje się odpowiedni dla użytkowników komputerów przenośnych, nazywa się »Przenośny/Laptop«. Jego mocne strony uwidaczniają się przede wszystkim przy pracy na baterii: domyślnie już po pięciu minutach bezczynności wyłączone zostają ekran i dysk, a system przechodzi w stan wstrzymania, w którym zużywana jest minimalną ilość prądu. Dla oszczędności energii zostaje też odpowiednio zmniejszona częstotliwość procesora.
Ten schemat to udany kompromis pomiędzy optymalną dla większości zastosowań wydajnością a możliwie długim czasem pracy na akumulatorze. Jeśli jednak w pierwszym rzędzie zależy nam na tym, żeby wycisnąć z akumulatora, ile tylko się da, i jesteśmy gotowi pogodzić się ze zmniejszonym komfortem pracy, właściwym schematem będzie »Maksimum baterii«. Ten schemat będzie w sam raz, gdy chcemy sprawdzić pocztę albo przeczytać dokument, podróżując pociągiem lub samolotem. Częstotliwość procesora jest w przypadku takich ustawień zminimalizowana, a nawet krótka bezczynność powoduje przejście komputera w stan wstrzymania.
Stopień naładowania
Bateria zawsze na oku
Podczas pracy na akumulatorze warto wiedzieć, ile prądu pozostało jeszcze w baterii notebooka. Twórcy Windows przygotowali do tego celu odpowiednie narzędzie – we »Właściwościach zarządzania energią«, w zakładce »Zaawansowane« znajdziemy funkcję »Wyświetl ikonę na Pasku zadań«. Najeżdżając na ikonkę baterii w Zasobniku systemowym, możemy w każdej chwili dowiedzieć się, jaki jest procentowy stan naładowania baterii. Gdy zapas energii spadnie poniżej określonego poziomu, Windows wyświetli komunikat ostrzegawczy oraz zaoferuje podjęcie działań mających na celu bezpieczne zamknięcie otwartych plików i uruchomionych programów, zanim baterie zupełnie się wyczerpią.
W zakładce »Alarmy« ustalimy, jak bardzo może spaść poziom naładowania akumulatora, zanim zostanie wyświetlony komunikat ostrzegawczy. Pierwsze ostrzeżenie o niebezpiecznie niskim poziomie baterii warto ustawić tak, by pojawiło się, gdy pozostało jeszcze 10 – 15% energii. W zależności od tego, jakie opcje wybraliśmy, zostaniemy wówczas zaalarmowani komunikatem tekstowym lub sygnałem dźwiękowym. Drugie ostrzeżenie powinno zostać wyświetlone, gdy akumulator jest już prawie całkowicie rozładowany – wtedy też przychodzi pora na podjęcie odpowiednich kroków zmierzających do ochrony naszej pracy. Najlepiej pozwólmy, żeby komputer przełączył się w takiej sytuacji w stan wstrzymania. Ponieważ w tym trybie używane dokumenty, wraz z całym stanem systemu, pozostają w pamięci RAM, wstrzymanie powinno nastąpić, kiedy w baterii jest jeszcze około 3 – 5% energii – tyle bowiem potrzeba, żeby przez dłuższy czas utrzymywać dane w pamięci.
Windows Vista
Plany zasilania
W systemie Windows Vista ustawienia zarządzania energią znajdziemy w Panelu sterowania pod nazwą »Opcje zasilania«. Nowy system zamiast nazwy »Schematy« używa określenia »Plany zasilania«. Domyślnie mamy do dyspozycji trzy takie plany. Najodpowiedniejszy dla komputerów przenośnych jest plan »Oszczędzanie energii«, jednak nie wszystkie parametry są w nim ustawione optymalnie, dlatego przed pierwszym użyciem powinniśmy wprowadzić pewne poprawki. W tym celu klikamy »Zmień ustawienia planu«. W oknie, które zostanie wyświetlone, możemy ustawić czas bezczynności, po jakim wyłączony zostanie ekran. Do innych opcji uzyskamy dostęp, wybierając »Zmień zaawansowane ustawienia zasilania«. Standardowo wyświetlacz i dysk zostają wyłączone po 20 minutach braku aktywności. Zmieńmy tę wartość na 5 minut. Bardzo ważne jest również zadecydowanie, po jakim czasie bezczynności komputer przejdzie w stan wstrzymania. Domyślnie ustawiona jest opcja »Nigdy«, jednak z myślą o zaoszczędzeniu energii warto zmienić ją na około 15 minut.
Nowością w Windows Vista jest możliwość samodzielnego ustawienia trybu pracy procesora. Możemy tu ustawić minimalną i maksymalną częstotliwość procesora dla każdego planu zasilania. W trybie »Oszczędzanie energii« domyślnie określone są parametry 5% i 50%. Musimy sami zdecydować, czy do zadań, które wykonujemy na naszym komputerze, wystarczy tylko połowa wydajności procesora. Jeśli ograniczamy się do normalnej pracy z tekstem lub arkuszem kalkulacyjnym, nie musimy tu wprowadzać żadnych zmian.
Dla ułatwienia wyszukiwania plików Vista cały czas aktualizuje w tle informacje o ich położeniu. Jeśli chcemy przedłużyć czas pracy na baterii, powinniśmy starać się maksymalnie zmniejszyć aktywność dysku twardego. W tym celu ustawmy »Wyszukiwanie i indeksowanie« na »oszczędzanie energii«. W podobny sposób określamy preferencje dla karty sieci bezprzewodowej. Niektórzy producenci dołączają do notebooków dodatkowe narzędzia programowe umożliwiające konfigurację większej liczby opcji służących oszczędzaniu energii. Przykładowo umożliwiają one regulację poziomu jasności wyświetlacza i poboru energii przez adapter WLAN.
