Kronika CHIP-a: Monitory

W historii rozwoju monitorów da się zaobserwować dwa trendy. Pierwszy z nich został zapoczątkowany w 1855 roku. Wówczas niemiecki naukowiec Heinrich Geißler wynalazł lampę kineskopową.
kineskop Geißlera

Na początku był kineskop Geißlera

To odkrycie pozwoliło na zbudowanie pierwszych monitorów kineskopowych. 33 lata później austriacki chemik Friedrich Reinitzer, odkrywając płynne kryształy, położył fundamenty pod rozwój technologii LCD.

Technologia kineskopowa od samego początku była wykorzystywana do nieustannego rozwijania monitorów, natomiast o potencjale tkwiącym w płynnych kryształach w ogóle nie myślano. Przez 80 lat uważano je jedynie za ciekawostkę naukową, zupełnie nie zastanawiając się nad możliwością wykorzystania ich do wyświetlania obrazu. Karl Ferdynand Braun często nazywany jest wynalazcą CRT (Cathode Ray Tube), czyli kineskopu z działem elektronowym. I rzeczywiście w dużej mierze tak jest. Jako pierwszy znalazł on bowiem zastosowanie dla tej technologii, budując lampę oscyloskopową. Wszystkie następne urządzenia, takie jak telewizory czy ekrany radarów, bazowały na owym wynalazku. W tym samym czasie Joseph John Thomson odkrył elektron, co bardzo przyspieszyło rozwój technologii kineskopowej. Pierwsze wyświetlacze CRT zostały skonstruowane do oglądania telewizji.

Rok 1929 – Wladimir Kosma Zworykin buduje pierwszy telewizor. Rok 1930 – Manfredowi von Ardenne jako pierwszemu udaje się uzyskać w pełni elektroniczną reprodukcję obrazu. Rok 1931 – Allen B. Du Mont tworzy pierwszy wyświetlacz CRT, który nadaje się do produkcji. To były kamienie milowe w rozwoju monitorów.

Ewolucja: Od małych ekranów do monitorów 3D

Pod koniec lat 70. kierunek rozwoju technologii produkcji telewizorów zaczął różnić się od tego monitorów komputerowych. W 1981 r. IBM wprowadził standard monochromatycznych kart graficznych (MDA), który pozwalał na wyświetlanie monochromatycznego obrazu o rozdzielczości 720×350 pikseli. Jeszcze w tym samym roku firma wprowadziła standard CGA (Color Graphics Adapter), dzięki któremu można było wyświetlać obraz w czterech kolorach i rozdzielczości 160×200 pikseli. O ile producenci telewizorów od razu zaczęli wypuszczać kolorowe modele, to w przypadku monitorów trzymano się czerni i bieli.

Pierwszy test porównawczy monitorów komputerowych został opublikowany w CHIP-ie w 1984 roku (edycja polska jeszcze wtedy nie istniała). W tym czasie hitem był Taran Visio, 14-calowy kolorowy monitor o rozdzielczości 1000×1000 pikseli i częstotliwości odświeżania 64 Hz. Urządzenie kosztowało 3890 marek, co wówczas stanowiło równowartość dwóch przeciętnych pensji.

Około 2000 roku rynek konsumencki zalały wreszcie płaskie monitory. Technologia TFT została rozwinięta w późnych latach 70., a firma Sharp wprowadziła pierwszy 14-calowy monitor TFT w 1988 roku. Musiało jednak minąć ponad 10 lat, zanim ceny tych urządzeń spadły na tyle, że mogli sobie na nie pozwolić zwykli użytkownicy.

Od ubiegłego roku na topie są 24-calowe monitory o rozdzielczości Full HD, czyli 1920×1200 pikseli. O ile jednak w ubiegłym roku ich ceny szokowały – trzeba było zapłacić za nie ponad 3000 zł, to obecnie można je już kupić za ok. 1000 zł.

Przyszłość monitorów jest płaska i trójwymiarowa. Urządzenia wyprodukowane w technologii CRT – czyli z kineskopem – wykorzystywane są już tylko do specjalnych aplikacji, niedługo wymrą. Pałeczkę przejmą monitory 3D. Na rynku jest już kilka modeli, które nieźle radzą sobie z tworzeniem iluzji trójwymiarowości. Pojawiły się nawet monitory, na których obraz 3D można oglądać bez specjalnych okularów, i to pod każdym kątem. Niemal wszyscy wiodący producenci monitorów prowadzą w tym zakresie badania.

Rozwój monitorów
1855
KineskopGeißlera

Naukowcowi Heinrichowi Geißlerowi udało się wytworzyć próżnię w kineskopie wyposażonym w pompę rtęciową.

1959
Odkrycie promieni katodowych

Fizyk i matematyk Julius Plücke odkrywa i opisuje promienie katodowe.

1888
Odkrycie zjawiska płynnych kryształów

Chemik Friedrich Reinitzer odkrywa fenomen płynnych kryształów. Eksperymentuje z substancją, która ewidentnie ma dwie temperatury topnienia.

1897
Kineskop Brauna

Karl Ferdynand Braun przyczynia się do rozwoju technologii CRT, wykorzystując ją po raz

pierwszy w lampie oscyloskopowej.

1930
Transmisja w pełni elektronicznej telewizji

Naukowiec i wynalazca Manfred von Ardenne tworzy pierwszą w pełni elektroniczną transmisję telewizji w 1930 roku. W 1931 prezentuje swój wynalazek podczas Międzynarodowej Wystawy Radiowej w Berlinie.

1963
Początek nauki o płynnych kryształach

Chemik George Gray tworzy naukowe podstawy do rozwijania technologii produkcji materiałów bazujących na stabilnych płynnych kryształach, które do dzisiaj wykorzystuje się w monitorach LCD.

1969
Pierwszy TN-LCD

James Fergason tworzy technologię TN (Twisted Nematic). Służy ona do kontrolowania transparentności płynnych kryształów.

1981
IBM definiuje standardy MDA i CGA

Dzięki stworzeniu standardów monochromatycznego i kolorowego sygnału graficznego, IBM

przetarł drogę do uniwersalnego wykorzystywania monitorów przez użytkowników komputerów.

1984
KAMIEŃ MILOWY 06/1984

Taxan Vision

Interfejs: RGB

Rozdzielczość: 1000 x 1000

Przekątna: 14 cali

Częstotliwość odświerzania: 64 Hz

Cena: 3890 marek

Pożegnanie ze standardem EGA

Standard EGA był powszechnie wykorzystywany w komputerowym sprzęcie graficznym przez długi czas.

1988
Standardy VESA

Pod koniec lat 80. NEC i ośmiu producentów kart graficznych połączyło siły w celu dokonania

standaryzacji grafiki komputerowej – powstała VESA (Video Electronic Standards Association). Od tego czasu istniały wiążące standardy dla oprogramowania, kart graficznych.

2000
Płaskie ekrany dla zwykłych użytkowników

W 2000 roku monitory TFT stały się już na tyle przystępne cenowo, że mogli sobie na nie pozwolić nawet zwykli użytkownicy.

2005
Pierwszy wyświetlacz 3D

Toshiba prezentuje pierwszy wyświetlacz wykorzystujący efekt 3D, który jest dostrzegalny bez specjalnych okularów. Trzeba jednak patrzeć pod odpowiednim kątem.

2007
ZWYCIĘZCA RANKINGU 05/2007

BenQ FP241W

interfejs: HDMI

Rozdzielczość: 1920 X 1200

Przekątnaa ekranu: 24 cale

Czas reakcji: 6 ms

Kontrast: 1000:1

Cena: 3335 zł

2008
NAJKORZYSTNIEJSZY ZAKUP 11/2008

Samsung SyncMaster 2493HM

Interfejs: HDMI

Rozdzielczość: 1920 X 1200

Przekątna ekranu: 24 cale

Czas reakcji: 8 ms

Kontrast: 10 000:1

Cena: 1126 zł

Przyszłość
Monitory 3D

To, co pokazała Toshiba, to dopiero początek. W ciągu kilku lat pojawią się systemy operacyjne z interfejsem 3D oraz prawdziwe gry 3D, które będą wyświetlane przez trójwymiarowe monitory. Monitory 3D, które dotychczas pojawiły się na rynku, nie zrobiły furory, ale fakt, że niemal wszyscy producenci pracują nad rozwojem technologii 3D, pozwala mieć nadzieję, że wkrótce to się zmieni.