Pionierzy IT – najważniejsze postacie w historii informatyki

Pionierzy IT – najważniejsze postacie w historii informatyki

Kiedy zmarł Steve Jobs, świat jakby się zatrzymał. Ta wiadomość trafiła na pierwsze strony niemal wszystkich gazet, mało która stacja telewizyjna nie wyemitowała specjalnej audycji o “iBogu”. Właśnie 5 października 2011 roku, kiedy założyciel Apple’a w wieku zaledwie 56 lat przegrał walkę z rakiem, można było szczególnie wyraźnie dostrzec, jaką czcią dzisiejsze społeczeństwa otaczają tych, którzy zmieniają oblicze świata informatyki. Co w tym zresztą dziwnego? Nie trzeba być maniakiem Apple’a, by zrozumieć, że Steve Jobs wpłynął na kształt naszej rzeczywistości, opracowując iMaca, iPoda, iPhone’a i ostatnio iPada. Jobs wiedział jednak również, jak wokół siebie i swojej firmy stworzyć mit, który zapewniłby mu szczególne miejsce w panteonie pionierów IT, nawet jeśli osiągnięcia innych są co najmniej równie znaczące.
Przykładowo Jack Kilby i Robert Noyce w żadnym razie nie są nieznani w świecie techniki, ale nikt nie mówi o nich z taką czcią, jak o Stevie Jobsie. A przecież bez tych dwóch naukowców i ich wynalazku – układu scalonego – ludzkość w ogóle nie wkroczyłaby w erę komputeryzacji. Ci dwaj amerykańscy fizycy w latach 50. niezależnie od siebie wpadli na pomysł, by połączyć wszystkie elementy układu elektronicznego w pojedynczym chipie. Wcześniej kondensatory, tranzystory i rezystory ręcznie lutowano na płytkach drukowanych.

Jack Kilby, fot. gigaom.com

Od pioniera do miliardera

Kilby i Noyce połączyli wszystkie te elementy w jednym układzie o minimalnej objętości, tworząc podwaliny dla produkcji mikroprocesorów. Dziś pojedynczy procesor może składać się z miliardów pojedynczych tranzystorów. Przypadek Noyce’a pokazuje również pewną prawidłowość, którą w branży IT można zauważyć nader często: kreatywność, pomysłowość i ciężka praca dały wymierne korzyści. Noyce wraz z Gordonem Moorem założył firmę Intel, która dziś jest liderem produkcji procesorów. Miliardowe zyski przypadły w udziale również wielu późniejszym pionierom, choćby Jobsowi czy Gatesowi. Tylko Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymał w 2000 roku jedynie Kilby – Noyce zmarł 10 lat wcześniej, a Nagroda Nobla nie jest przyznawana pośmiertnie.

Inżynierowie, rzemieślnicy, wizjonerzy – panteon pionierów IT jest równie liczny, co zróżnicowany. Być może najlepszej odpowiedzi na pytanie, co wyróżnia ich spośród innych ludzi, udzielił Steve Jobs w słynnym przemówieniu, które wygłosił na Uniwersytecie Stanforda sześć lat przed swoją śmiercią. “Wasz czas jest ograniczony, więc nie marnujcie go, żyjąc cudzym życiem” – powiedział. “Nie wpadajcie w pułapkę dogmatów, żyjąc poglądami innych ludzi. […] I najważniejsze, miejcie odwagę kierować się własnym sercem i intuicją. […] Pozostańcie głodni, pozostańcie nierozsądni”. Wygląda na to, że inteligencja, smykałka do majsterkowania i ukierunkowanie na cel to dobry początek drogi do rewolucyjnego wynalazku. Przecież nieprzypadkowo wiele firm, które dziś dominują w branży IT, powstało w garażu (Hewlett-Packard) czy sypialni (Apple).

Ludzie tacy jak Linus Torvalds, twórca Linuksa – systemu operacyjnego na licencji Open Source, czy Tim Berners-Lee, jeden z ojców Internetu, dowodzą, że najpóźniej w latach 70. wynalazcy przestali koncentrować się wyłącznie na sprzęcie komputerowym, a zainteresowali się również oprogramowaniem. Na tym gruncie mogła urosnąć choćby potęga Microsoftu.

Ada Lovelace - pierwsza programistka, fot.forgirlsinscience.org

Ada Lovelace – pierwsza programistka, fot.forgirlsinscience.org

Na długiej liście pionierów IT trudno znaleźć kobiety. Wyjątkiem – ale za to bardzo istotnym – jest Ada Lovelace. Żyjąca w XIX wieku Brytyjka uchodzi za pierwszego programistę na świecie. Już od młodych lat kształcona w dziedzinie nauk ścisłych Ada Lovelace była utalentowaną matematyczką. Dzięki temu została współpracowniczką Charlesa Babbage’a, który stworzył projekt maszyny analitycznej – mechanicznego praprzodka dzisiejszych komputerów. W 1843 roku Ada Lovelace napisała program umożliwiający obliczanie za pomocą tej maszyny kolejnych wyrazów określonego ciągu liczbowego, tzw. liczb Bernoulliego. Jest to najstarszy znany program komputerowy. Niestety, maszyna analityczna nie powstała za życia projektanta – na pierwszy działający komputer, skonstruowany przez Konrada Zuse, trzeba było poczekać jeszcze 100 lat. O pionierce informatyki przypomina pierwszy standaryzowany język programowania z 1983 roku zwany Ada.

Tam, gdzie są wizjonerzy, nie może zabraknąć krytyków. Jednym z najbardziej znanych stał się Joseph Weizenbaum, który w 1966 roku zyskał rozgłos dzięki programowi do analizy języka o nazwie ELIZA. Ten ostatni komunikował się z użytkownikiem i zadawał mu otwarte pytania, zupełnie jak empatyczny psychoterapeuta. Późniejsze przemyślenia skłoniły Weizenbauma do mało entuzjastycznej oceny rozwoju informatyki. W 2008 roku przypomniał on, że każdy naukowiec powinien zadać sobie pytanie o konsekwencje swoich badań: “Stworzyliśmy sztuczny świat, w którym nie ma już miejsca na prawdziwe przeżycia”.

1697r. – Leibniz

Matematyk Gottfried Wilhelm Leibniz tworzy binarny system liczbowy, którym posługują się dzisiejsze komputery.

1843r. – Ada Lovelace

Matematyczka formułuje algorytm obliczania liczb Bernoulliego za pomocą maszyny analitycznej – pierwszy program komputerowy.

1889r.- Hollerith

Herman Hollerith projektuje maszyny obliczeniowe sterowane kartami perforowanymi. Jego firma TMC daje początek dzisiejszemu IBM-owi.

William Hewlett i David Packard (fot. hpmemory.org)

William Hewlett i David Packard (fot. hpmemory.org)

1939r. -Hewlett/Packard

Hewlett/Packard: William Hewlett i David Packard w garażu zakładają firmę HP. O kolejności nazwisk decyduje rzut kostką.

1941r. – Zuse

Z3 Konrada Zuse to pierwszy działający komputer. Dwa lata później maszyna zostaje zniszczona podczas alianckiego nalotu.

1945r. – von Neumann

John von Neumann opracowuje architekturę komputerową, na której bazuje większość współczesnych komputerów. Dane i instrukcje są ładowane sekwencyjnie poprzez wspólną magistralę.

1950r. – Kilby/Noyce

Jack Kilby i Robert Noyce niezależnie od siebie opracowują pierwsze układy scalone, z których wywodzą się dzisiejsze mikroprocesory.

Weizenbaum (fot.www.ilmarefilm.org)

Weizenbaum (fot.www.ilmarefilm.org)

1966r. – Weizenbaum

Joseph Weizenbaum tworzy program ELIZA – jedną z pierwszych interaktywnych aplikacji. Później krytykuje kierunek rozwoju informatyki.

1968r. – Moore

Gordon E. Moore formułuje tzw. prawo Moore’a: “Złożoność układów elektronicznych podwaja się co 12 miesięcy”.

1974r. – Cerf

Amerykański informatyk Vint Cerf odgrywa znaczącą rolę przy projektowaniu protokołu sieciowego TCP/IP.

1975r. -Gates

Wspólnie z Paulem Allenem Bill Gates zakłada firmę programistyczną Micro-Soft. Jej najważniejsze produkty to Office, MS DOS i Windows.

Berners-Lee (fot.www.tumblr.com)

Berners-Lee (fot.www.tumblr.com)

1976r. – Jobs

Steve Jobs i Steve Wozniak zakładają firmę Apple w sypialni Jobsa w kalifornijskim Los Altos. To tam powstaje iMac, iPhone i iPad.

1989r. – Berners-Lee

Tim Berners Lee – ojciec Internetu – w genewskim laboratorium CERN-u opracowuje koncepcję globalnej Sieci w kształcie, jaki znamy dzisiaj.

1991r. – Torvalds

Linus Torvalds pisze otwarty system operacyjny Linuks, będący podstawą systemów dzisiejszych smartfonów i superkomputerów.

1993r. – Andreesen

Przeglądarka internetowa NSCA Mosaic Marca Andreesena to kamień milowy w rozwoju Internetu. Później zakłada on firmę Netscape.

1998r. – Brin/Page

Sergey Brin i Larry Page zakładają Google. Firma podbija rynek wyszukiwarek internetowych i systemów do smartfonów.