W katowickim Multikinie we wnętrzu sali Xtreme zamontowano aż 49 głośników firmy JBL, tym 40 surroundów JBL 8350 wysokiej jakości i mocy, umieszczonych nie tylko na ścianach (jak w zwykłych kinach), ale i na suficie. W odróżnieniu od standardowych sal kinowych, na wyposażeniu jest również pięć (a nie, jak zazwyczaj, trzy) kolumn głośnikowych frontowych typu screen array JBL 3732 i cztery subwoofery (normalnie w klasycznych systemach są dwa): dwa JBL 4645C na pojedynczych przetwornikach 18-calowych i dwa na dwóch 18-calowych przetwornikach. Ponadto w szafie rack znajduje się 16 wzmacniaczy Crown (4 i 8 kanałowych).
Każdy głośnik może w tym samym czasie odtworzyć zupełnie inne dźwięki, co w praktyce daje wrażenie niezwykłej przestrzenności. Różne odgłosy sprawiają wrażenie, jakby nie tylko otaczały widza, ale wręcz przemieszczały się po sali wraz z wyświetlanymi obrazami.
Cały materiał dźwiękowy z filmu jest dostarczany do procesora Dolby CP850 z serwera, audio jest w postaci cyfrowej, każdy kanał jest osobnym “śladem” — opowiadał Wojciech Kopytek, wyjaśniając działanie systemu Atmos.
Dźwięk jest transportowany z serwera do procesora dwukanałowymi połączeniami AES/EBU, ilość par jest zależna od wielkości systemu Dolby Atmos zainstalowanego w danym kinie. Maksymalna ilość kanałów w systemie Dolby Atmos to 64.
Umiejscowienie nagłośnienia w sali obsługującej nową technologię firmy Atmos musiało spełniać wymagania Dolby. Sala wyposażana została w pięć głównych kanałów zaekranowych, kanał subniskotonowy zaekranowy, kanały efektowe subniskotonowe na tylnej ścianie sali, głośniki kanałów efektowych rozmieszczone na bocznych ścianach, na tylnej ścianie sali oraz w dwóch rzędach nad głowami widzów. Co ważne, każdy głośnik efektowy jest zasilany osobnym sygnałem. Rozmieszczenie głośników w sali odbyło się na podstawie pomiarów sali (na etapie budowlanym), z wykorzystaniem wytycznych zawartych w specyfikacji technicznej dla systemów Dolby Atmos.
Mieliśmy okazję zadać kilka pytań firmie ESS Audio, która instalowała system nagłośnienia Dolby Atmos w katowickim Multikinie. Oto, co odpowiedział nam Wojciech Kopytek, pełniący w ESS Audio funkcję Brand managera marek Crown, JBL i Soundcraft:
Czym różni się Dolby Atmos od innych systemów nagłośnienia w salach kinowych?
Na początek warto wyjaśnić, czym charakteryzuje się system Dolby Atmos. Rozwiązanie to wprowadza dodatkowe wymiary przestrzennego kierowania dźwiękiem w kilku płaszczyznach, dzięki któremu każdy z głośników efektowych emituje sygnały audio do wybranych rejonów pomieszczenia. Widzowie mają wówczas wrażenie, że nie tylko, jak dotychczas, obraz wychodzi poza ramy ekranu, ale również dźwięk otacza ich ze wszystkich stron, a nawet przemieszcza się w sali.
W technologii tej każdy głośnik efektowy sterowany jest osobnym sygnałem i zasilany osobnym kanałem wzmacniacza, co oznacza, iż każde urządzenie może w tym samym czasie odtworzyć zupełnie inne dźwięki. Taka właściwość pozwala osiągnąć wrażenie pełnej przestrzenności dźwięku.
W wykorzystywanych do tej pory systemach nagłośnienia sal kinowych nie było możliwości wytworzenia wrażenia ruchomego przestrzennego dźwięku. System Dolby Atmos to naturalny kierunek rozwoju akustyki filmowej, podobnie jak było to w przypadku trójwymiarowości obrazu.
A co daje użycie dodatkowych głośników umieszczonych na suficie?
Dolby bardzo precyzyjnie wyznacza sposób rozmieszczenia zestawów głośnikowych wykorzystywanych w systemie Dolby Atmos. Sala taka wyposażana jest w pięć głównych kanałów zaekranowych, kanał subniskotonowy zaekranowy, kanały efektowe subniskotonowe na tylnej ścianie sali, głośniki kanałów efektowych rozmieszczone na bocznych ścianach, na tylnej ścianie sali oraz w dwóch rzędach nad głowami widzów. Tylko taka konfiguracja głośników zapewnia wrażenie wielowymiarowości dźwięku. Istotny jest również fakt, iż każdy głośnik efektowy jest zasilany osobnym sygnałem (jeśli głośników efektowych w sali jest np. 40, to jest to 40 odrębnych kanałów audio).
Wykorzystali Państwo głośniki JBL i wzmacniacze Crown, ale rozumiem, że Dolby Atmos to standard otwarty na urządzenia różnych producentów? Z drugiej strony – czemu akurat JBL?
Zgodnie z wymaganiami firmy Dolby, urządzenia (wzmacniacze oraz zestawy głośnikowe), obsługujące technologię Atmos, mają być mocne i wydajne oraz cechować się bardzo dobrą jakością dźwięk. Preferowanymi są urządzenia produkowane przez firmy mające doświadczenie w urządzeniach dedykowanych do kina. Parametry sprzętu (moc wyjściowa wzmacniaczy, odpowiednie zestawy głośnikowe) dobierane są według specjalnego formularza firmy Dolby (skomplikowany plik excel, który oblicza wymagania dla sprzętu) po wprowadzeniu w ten arkusz wartości-wyników pomiarów sali kinowej.
Przedsięwzięcie tej skali wymagało niezawodnych urządzeń, które gwarantują dźwięk najwyższej jakości, dlatego w ofercie ESS Audio uwzględniliśmy rozwiązania JBL. Przez wiele lat swojej działalności marka ta stała się praktycznie synonimem dźwięku w kinie. Poczynając od momentu, kiedy James B. Lansing – twórca JBL – stworzył system nagłośnienia dla Metro Goldwyn Mayer w czasie, gdy kino wchodziło w erę udźwiękowienia, firma zdobywała pozycję lidera produkcji systemów nagłośnienia kin. Wybór nie pozostawiał zatem żadnych wątpliwości.
Jakie są dalsze plany popularyzowania systemu Dolby Atmos w polskich kinach? A może nie tylko w kinach?
System Dolby Atmos ma przed sobą dużą karierę, podobnie jak każda nowa technologia, która ma zastosowanie w kulturze masowej. Nie mamy najmniejszych wątpliwości, że rozwiązanie to się przyjmie na rynku – już teraz powstają ścieżki dźwiękowe w nowym systemie. Możemy także uchylić rąbka tajemnicy i powiedzieć, że z systemem Dolby Atmos wkrótce pracować będzie postprodukcja dźwięku w studiu odsłuchowo-produkcyjnym.
A jak wygląda cała sprawa od strony głównego użytkownika systemu Dolby Atmos?
Na te pytania odpowiedziała nam Edyta Pawłowicz-Ziurkowska, Kierownik Działu Marketingu Multikino S.A.:
W Katowickim Multikinie system działa od 20 grudnia, a więc już ponad 3 miesiące. Czy w tym czasie doszły do Państwa sygnały, że rzeczywiście “słychać różnicę” – od zwykłych widzów, którzy nie wiedzieli nic na temat zmiany systemu na Dolby Atmos.
Widzowie uczestniczący w seansach w sali Xtreme katowickiego Multikina wiedzą, że jest ona wyposażona w system Dolby Atmos. Chętnie kupują bilety, żeby zobaczyć film z tym innowacyjnym dźwiękiem.
System Dolby Atmos stosuje technologię obiektową, która pozwala z wielką precyzją umiejscawiać efekty dźwiękowe w przestrzeni sali kinowej nadając im jeszcze bardziej realistyczną jakość. W związku z tym widzowie chętnie wracają do tej sali, aby przeżywać emocje na najwyższym poziomie.
Jakie są dalsze plany popularyzowania systemu Dolby Atmos w polskich kinach? A może nie tylko w kinach?
Pierwszy w Polsce system Dolby Atmos od 20 grudnia br. jest dostępny w sali Xtreme w katowickim Multikinie. W przyszłości nie wykluczamy jego wprowadzenia w innych multipleksach naszej sieci.
