W Polsce jaskrą jest dotkniętych co najmniej 800 000 osób, ale tylko połowa została zdiagnozowana. Na świecie to aż 80 mln chorych. Naukowcy z Instytutu Karolinska i St. Erik Eye Hospital badali wpływ witaminy B3 (nikotyamidu) na zwierzęce i komórkowe modele jaskry. Badanie, opublikowane w “Redox Biology”, może stanowić przyszłą terapię chroniącą ludzi przed jaskrą. Badania kliniczne rozpoczną się jesienią.
Skąd bierze się jaskra?
Podczas jaskry nerw wzrokowy, który łączy oko z mózgiem, ulega stopniowemu uszkodzeniu, często w związku z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Jedyne dostępne obecnie strategie leczenia jaskry polegają na obniżaniu ciśnienia w oku za pomocą kropli do oczu lub operacji. Pomimo dostępności tych metod leczenia, ryzyko ślepoty w co najmniej jednym oku jest nadal wysokie.
Nie jest co końca jasne, co powoduje zwyrodnienie nerwu wzrokowego podczas jaskry, ale obecnie duży nacisk kładzie się na identyfikację nowych metod leczenia, które zapobiegają obumieraniu komórek zwojowych siatkówki, a także próbują regenerować uszkodzone włókna nerwowe w nerwie wzrokowym.
Wcześniejsze badania wykazały, że poziom cząsteczek dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego (NAD) maleje w siatkówce w sposób zależny od wieku i sprawia, że komórki zwojowe siatkówki są podatne na neurodegenerację. Zapobieganie ubytków NAD poprzez podawanie witaminy B3 (prekursora NAD) skutecznie zapobiega jaskrze w przewlekłych modelach zwierzęcych.
To nie wszystko. Okazuje się, że podniesienie poziomu NAD poprzez podawanie witaminy B3 może poprawić funkcje wzrokowe u pacjentów z jaskrą.
Nadchodzi przełom
W dużym międzynarodowym badaniu naukowcy z Instytutu Karolinska, St. Erik Eye Hospital, Singapore National Eye Center oraz Uniwersytetu w Cardiff, zbadali szereg efektów działania witaminy B3 na układ wzrokowy zarówno w normalnych warunkach, jak i w jaskrze. Uczeni przeanalizowali wiele efektów, jakie witamina B3 wywiera na układ wzrokowy (w normalnych warunkach i podczas jaskry).
Potwierdziliśmy neuroprotekcję witaminy B3 w dodatkowych modelach komórkowych i zwierzęcych, które rekapitulują pojedyncze cechy jaskry, ale są również powszechnymi cechami neurodegeneracyjnymi. Opracowaliśmy również czułe narzędzia do badania metabolizmu NAD oraz metabolizmu innych istotnych metabolitów w układzie wzrokowym. Wykazaliśmy, że ogólnoustrojowe podawanie witaminy B3 ma ograniczone molekularne skutki uboczne, ale zapewnia solidne odwrócenie profilu metabolicznego choroby u zwierząt podatnych na jaskrę.James Tribble z Wydziału Neurobiologii Klinicznej Instytutu Karolinska
Jesienią 2021 roku rozpoczną się długoterminowe badania kliniczne Swedish Glaucoma Nicotinamide Trial, prowadzone przez Uniwersytet w Umeå, Instytut Karolinska i St. Erik Eye Hospital.
