Każdy, kto myśli poważnie o fotografii cyfrowej, musi nauczyć się korzystać z Photoshopa. Program ten ma jednak opinię trudnego i rozbudowanego. Nie bez powodu. Na szczęście nie trzeba kończyć wielomiesięcznego kursu, żeby zacząć z niego korzystać. Samodzielne wykonanie retuszu, korekcji koloru i jasności fotografii należą do prostszych umiejętności, jakie nabędziemy, używając Photoshopa. Na początek wystarczy opanowanie kilku podstawowych narzędzi, które opisujemy w artykule. Warto nauczyć się nimi posługiwać, bo efekty, jakie można dzięki nim osiągnąć, przewyższają to, co oferują nam amatorskie narzędzia, takie jak Google Picasa czy proste edytory zdjęć dołączane do aparatów cyfrowych.
1. Autokorekta
Najprostsze poprawianie zdjęć
W tym programie nie zabrakło funkcji rodem z prostego menedżera zdjęć – autokorekty. Efekty jej stosowania są na tyle dobre, że korzystają z niej nawet zaawansowani użytkownicy, a przynajmniej wypróbowują jej działanie przed zastosowaniem bardziej złożonych narzędzi, bo a nuż nie będzie to konieczne. Autokorekta sprawdza się w wielu wypadkach, szczególnie podczas poprawiania niedoświetlonych zdjęć bądź błędów w balansie bieli.
Dostępne są trzy tryby autokorekty. Polecamy korzystanie z dwóch z nich: Auto-kontrast ([Alt]+[Shift]+[Ctrl]+[L]) i Auto-kolor ([Ctrl]+[Shift]+[B]). Znajdziemy je w menu »Obraz«. Pierwszy poprawia jasność i kontrast obrazu. Jeśli ten ostatni jest zbyt ciemny, rozjaśnia go, a jeśli zbyt jasny, to przyciemnia. Ustawia także punkt czerni i punkt bieli – w najciemniejszym i najjaśniejszym elemencie obrazu – co ożywia zdjęcie. Z kolei funkcja Auto-kolor, oprócz poprawiania jasności i kontrastu, neutralizuje wszelkie przebarwienia. Wyszukuje na zdjęciu tony, które powinny być neutralne (szare), i przywraca im właściwy wygląd. Dzięki temu pozbywamy się przebarwień na zdjęciu.
Po zastosowaniu autokorekty warto wyostrzyć zdjęcia za pomocą półautomatycznego filtru »Inteligentne wyostrzanie« (»Filtr | Wyostrzanie | Inteligentne wyostrzanie«). Siłę efektu dobieramy, uważnie obserwując zachodzące zmiany i przesuwając suwak »Wartość« w prawą stronę. Pozostałych parametrów nie zmieniamy.
2. Poziomy
Kontrast i jasność pod kontrolą
Jeśli efekty działania poleceń autokorekty nie przyniosły zadowalających rezultatów, do korekcji tonalnej najlepiej wykorzystać »Poziomy« (»Obraz | Dopasowanie | Poziomy«). Pozwalają one na korekcję zdjęcia przy użyciu histogramu.
Aby poprawić kontrast i spektrum tonalne zdjęcia, musimy zrobić trzy kroki: ustawić punkt bieli, ustawić punkt czerni oraz określić gęstość tonów pośrednich (wartość gamma). Pierwszy i drugi krok sprowadza się do pokazania programowi, który ton na histogramie to 100-procentowa czerń i biel. Dzięki temu poprawimy wygląd mdłych scen, które pozbawione są głębokiej czerni i bieli.
Aby to zrobić, chwytamy myszką białą strzałkę znajdującą się po prawej stronie histogramu i przesuwamy ją w miejsce, gdzie kończy się wykres. To samo robimy z czarną strzałką, z lewej strony. Oczywiście punkt czerni lub bieli można ustawić w obrębie histogramu, tak by odcinał część informacji ze zdjęcia. To pomaga w niektórych sytuacjach, ale trzeba uważać, by nie utracić zbyt wielu danych. Celem sprawdzenia, jakie informacje znikną ze zdjęcia, przesuwaj punkty bieli i czerni, przytrzymując klawisz [Alt]. Na końcu złap myszą środkową, szarą strzałkę i przesuwając ją na boki, dobierz gęstość obrazu.
3. Filtry fotograficzne
Poprawienie błędów balansu bieli
Do częstszych błędów należą te wynikające z niepoprawnego działania automatycznego balansu bieli. W efekcie zdjęcia mają nienaturalne kolory. Ten defekt można usunąć w Photoshopie na wiele sposobów. Najlepiej skorzystać z »Filtru fotograficznego«, który pozwala ochłodzić lub ocieplić kolory na zdjęciu.
Filtr uruchamiamy za pomocą polecenia »Obraz | Dopasowania | Filtr fotograficzny«. W oknie dialogowym mamy listę filtrów do wyboru. Dwa podstawowe to »Filtr ciepły (85)« i »Filtr zimny (80)«. Co ciekawe, nazwy i numery pochodzą od tradycyjnych filtrów Kodaka, nakręcanych na obiektyw, stosowanych w fotografii analogowej.
Siłę efektu ustawiamy, uważnie obserwując zachodzące zmiany i korzystając z suwaka »Gęstość«. Trzeba pamiętać o zaznaczeniu pola wyboru »Zachowaj jasność«, bo inaczej wskutek zastosowania filtru dojdzie do przyciemnienia całego zdjęcia.
4. Wariacje
Poprawa jasności i koloru w jednym wygodnym panelu
Gdy zdjęcie nam się nie podoba, a do końca nie wiemy, jak je skorygować, warto skorzystać z narzędzia »Wariacje« (»Obraz | Dopasowania | Wariacje«).
W oknie dialogowym zobaczymy wiele miniaturek przedstawiających to samo zdjęcie po przeprowadzeniu zadanej korekty. Większość z nich pokazuje efekty modyfikacji kolorów. Na przykład gdy klikniemy miniaturkę »Więcej czerwieni«, zwiększy się jasność kanału czerwonego gamy RGB, tym samym ocieplimy kolor. Z kolei klikając miniaturkę »Więcej niebieskości«, ochłodzimy barwy, wzmacniając kanał niebieski. Trzy miniatury widoczne po lewej stronie pozwalają na korektę jasności zdjęcia. Na górze z kolei widzimy oryginalne zdjęcie oraz podgląd efektu, jaki uzyskamy na obrazie po zamknięciu okna »Wariacje«. Jeżeli domyślne natężenie efektów jest zbyt słabe lub zbyt silne, można je zmienić za pomocą suwaka »Drobne/Grube«.
5. Filtr czarno-biały
Zmiana zdjęcia kolorowego na czarno-białe
Wiele motywów wygląda bardziej efektownie w czerni i bieli. Choć zdjęcie można skonwertować już w aparacie, nie polecamy tego, bo efekty są nieciekawe. Lepiej skorzystać z narzędzia w Photoshopie (»Obraz | Dopasowania | Czarno-biały«).
Za pomocą okna dialogowego filtru można symulować działanie filtrów fotograficznych, co pozwala sterować odwzorowaniem poszczególnych kolorów w postaci tonów szarości. Wybieramy je z listy »Ustawienie« w oknie dialogowym »Czarno-biały«. Na przykład aby przyciemnić zieleń (jak na zamieszczonej ilustracji), trzeba użyć »Filtru niebieskiego«. Z kolei do przyciemnienia niebieskiego nieba, tak by wydobyć białe obłoki, użyjemy »Filtru żółtego« bądź »Filtru czerwonego«. Na liście znajdziemy także bardziej wyrafinowane efekty, np. symulację zdjęć w podczerwieni.
Każdy filtr możemy dostroić, korzystając z suwaków określających jasność, a po zaznaczeniu opcji »Tinta« nadać zdjęciu odcień sepii.
6. Warstwa dopasowania
Nakładanie efektów bez naruszania zdjęcia
Każda korekcja powoduje utratę informacji na zdjęciu. Raz zredukowane poziomy jasności, tracimy bezpowrotnie, a zmodyfikowanego koloru nie można w pełni przywrócić do stanu sprzed edycji. Problem rozwiązują »Warstwy dopasowania«. Pozwalają one na użycie efektu, np. opisanych wcześniej »Poziomów«, w postaci filtru ulokowanego nad warstwą obrazu. Pod względem wizualnym »Warstwy dopasowania« i efekty z menu »Dopasowania« niczym się nie różnią. Tyle że warstwę można wyłączyć, usunąć albo zmodyfikować, a pod nią znajduje się nienaruszone zdjęcie źródłowe.
By wygodnie tworzyć i edytować warstwy dopasowania, warto skorzystać z przeznaczonej do tego celu przestrzeni roboczej Photoshopa – »Kolor i ton«. Możemy się na nią przełączyć, korzystając z menu w prawym górnym rogu okna programu. Po tym zabiegu pojawi się nowa paleta – »Dopasowania«. Aby dodać warstwę ze wspomnianym efektem »Poziomy«, klikamy ikonkę symbolizującą histogram. Teraz spójrzmy na paletę poniżej – pojawiła się na niej nowa warstwa zatytułowana »Poziomy«. Aby zmienić jej parametry, zaznaczamy ją myszą. W panelu powyżej pojawi się wówczas znane okno »Poziomów«, w którym dostosujemy działanie efektu do potrzeb danego obrazu. W ten sposób można nałożyć także takie efekty jak: Jasność/Kontrast, Ekspozycja, Barwa/Nasycenie, Balans kolorów, Mieszanie kanałów.
7. Maska warstwy dopasowania
Efekty nakładane miejscowo
Jedną z głównych przyczyn, dla których fotografowie korzystają z Photoshopa, jest możliwość stosowania efektów dopasowania na wybranych obszarach zdjęcia. Pozwala to np. na przyciemnienie nieba bez naruszania jasności reszty krajobrazu.
Ta sztuczka jest możliwa dzięki wykorzystaniu masek i »Warstw dopasowania«. Aby zamaskować fragment warstwy, zaznaczamy ikonę maski na palecie warstw (symbolizuje ją biały kwadrat), następnie z palety narzędzi wybieramy pędzel (na klawiaturze [B]) i klikamy prawym przyciskiem myszy w dowolnym miejscu na zdjęciu. Pojawi się panel, w którym dobieramy wielkość pędzla. Twardość zostawiamy ustawioną na 0%. Maskę nakładamy kolorem czarnym, zdejmujemy białym.
8. Pędzel korygujący
Prosty retusz twarzy
Photoshop słynie z możliwości poprawiania urody. Najwygodniejszym narzędziem do usuwania drobnych niedoskonałości skóry jest »Punktowy pędzel korygujący«. Włączymy go na palecie albo naciskając na klawiaturze [J]. Od oferowanego w wielu programach »Stempla klonującego« różni się tym, że sam wybiera piksele, którymi zastąpi retuszowany obszar, a następnie automatycznie integruje klonowany materiał z pikselami otaczającymi wymazywany defekt.
By skutecznie usunąć pryszcz czy pieprzyk, trzeba tylko dopasować wielkość pędzla. Robimy to w oknie dialogowym, które uruchamiamy, klikając prawym przyciskiem myszy na dowolny obszar na zdjęciu, tak jak w przypadku posługiwania się zwykłym pędzlem.
Czasem »Punktowy pędzel korygujący« nie potrafi poprawnie pobrać pikseli do wypełnienia miejsca po defekcie. Zdarza się to przede wszystkim w pobliżu ostrych krawędzi oddzielających obszary o różnych kolorach (np. okolice oczu czy ust). Wówczas można go zastąpić zwykłym »Pędzlem korygującym«. W tym wypadku miejsce do pobrania pikseli wskazujemy ręcznie.
9. Paleta historii
Jak cofnąć zmiany
w obróbce zdjęć Funkcją, która bardzo ułatwia pracę w Photoshopie, jest historia poleceń. Klikając dowolną pozycję listy w panelu »Historia« (»Okna | Historia«), wracamy do stanu sprzed edycji. Ta metoda jest znacznie wygodniejsza od prostego mechanizmu cofnięcia polecenia, gdyż pozwala krok po kroku prześledzić etapy pracy nad zdjęciem. Na samej górze panelu widzimy miniaturkę zdjęcia – jeśli ją klikniemy, powrócimy do stanu zdjęcia sprzed rozpoczęcia edycji.
W »Historii« z założenia przechowywanych jest tylko 20 ostatnich poleceń. Warto podnieść tę wartość do przynajmniej 50. Zrobimy to w menu »Edycja | Preferencje | Wydajność«. Tam w obszarze »Historia i bufor« możemy wpisać liczbę kroków, które program ma przechowywać w pamięci. Ciekawostką jest narzędzie »Pędzel historii« (klawisz [Y]). Pozwala on na przywracanie zdjęcia do wcześniejszych stanów, ale tylko w wybranych obszarach. Chcąc skorzystać z tej funkcji, wybieramy z palety narzędzi »Pędzel historii«, a następnie klikamy myszą w pusty kwadracik przy pozycji na liście zachowanych stanów w palecie »Historia«. To informacja dla Photoshopa, kiedy mają być przywrócone zmiany. Oczywiście za pomocą »Pędzla historii« można odtwarzać także oryginał zdjęcia.
10. Operacje
Automatyzacja powtarzalnych czynności
Większość czynności związanych z korektą zdjęć w Photoshopie jest powtarzalnych. Automatyzując je, oszczędzimy sobie wysiłku, co pozwoli skoncentrować się na najlepszych zdjęciach, które zasługują na edycję ręczną. Aby nagrać sekwencję czynności (tak jak makro w Wordzie), posłużymy się narzędziem »Operacje«. Dostęp do palety narzędziowej, w której określamy kolejne kroki do wykonania przez automat, uzyskamy po wybraniu »Okno | Operacje« ([Alt] + [F9]).
Po otworzeniu nowego zdjęcia z menu palety »Operacje« wybieramy opcję »Nowa operacja«, po czym nadajemy jej nazwę. Od tego momentu wszystkie czynności są zapisywane. Następnie wykonujemy po kolei wszystkie polecenia związane z autokorektą, tak jak zostało opisane w pierwszej poradzie. Na końcu zapisujemy zdjęcie za pomocą kombinacji klawiszy [Ctrl] + [S] i zamykamy plik. Jako że to koniec sekwencji, którą chcemy zapisać, musimy przerwać rejestrowanie, klikając ikonkę »Stop« w dolnej części palety »Operacji«.
Aby odtworzyć zapisaną sekwencję czynności, zaznaczamy jej nazwę, a następnie klikamy ikonkę »Play« w dolnej części okienka »Operacji«. Operację można też powiązać ze skrótem klawiaturowym.
