Koniec problemów z kodekami wideo

Ten ciężki dzień na szczęście już za nami – czas wyjąć z lodówki colę, otworzyć paczkę chipsów, wygodnie rozsiąść się w fotelu i wcisnąć »Play«… Ale ekran wciąż jest czarny. Chipsy lądują na podłodze. Jak to się mogło stać? Przecież wcześniej przygotowaliśmy nasz komputer multimedialny i telewizor do sprawnej współpracy. Czy ten wieczór trzeba spisać na straty? Ależ nie! Najczęściej przyczyną problemów z odtwarzaniem są wykorzystywane kodeki. Nie każde urządzenie potrafi poradzić sobie z każdym formatem zapisu obrazu. Odtwarzacze DVD, Blu-ray i DivX, telefony, konsole i komputery – wszystkie urządzenia mają jakieś ograniczenia. Pora opanować ten chaos – oto odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące odtwarzania i konwersji filmów.
Odtwarzacze DVD obsługujące format Matroska umożliwiają oglądanie filmów w jakości HD bez czytnika Blu-ray.
Odtwarzacze DVD obsługujące format Matroska umożliwiają oglądanie filmów w jakości HD bez czytnika Blu-ray.

Czego potrzeba, by odtworzyć na komputerze pliki w dowolnym formacie?

Największy problem polega na tym, że sam typ pliku nie mówi, co właściwie się w nim znajduje. Rozszerzenie informuje jedynie o zastosowanym kontenerze, na przykład AVI, MP4 czy MKV. Zawarte w nim ścieżki obrazu i dźwięku oraz napisy mogą być zakodowane w różnych formatach – wszechstronne kontenery, takie jak AVI czy MKV, obsługują niezliczone standardy zapisu fonii i wizji. Gdy na przykład chcemy obejrzeć na komputerze plik AVI i słyszymy dźwięk, ale nie widzimy obrazu, przyczyna leży w odtwarzaczu, który nie “rozumie” określonego formatu zapisu wizji. Oznacza to, że brakuje potrzebnego kodeka, czyli programu służącego do kodowania (przekształcania na dany format) lub dekodowania (odtwarzania) strumienia danych. Narzędzie analizujące MediaInfo wskaże, w jakim formacie są zapisane ścieżki w kontenerze multimedialnym. Otrzymamy również odnośniki do stron, z których szybko pobierzemy potrzebne kodeki.

W Internecie można znaleźć pakiety zawierające kompletny zbiór różnych kodeków. Korzystanie z nich jest wygodne, ale czasem nastręcza problemów. Dlatego w razie potrzeby lepiej instalować tylko brakujące kodeki. Jeśli więc nasz odtwarzacz nie potrafi odtworzyć filmu, za pomocą MediaInfo sprawdźmy zastosowany format kodowania i kliknijmy podany link, by zainstalować brakujące oprogramowanie. Dzięki temu obejrzymy film, dysponując jednym z odtwarzaczy bazujących na technologii DirectShow, takich jak Windows Media Player.

By móc oglądać różne pliki wideo w systemowym Media Playerze, najlepiej zainstalujmy zestaw filtrów ffdshow (ze strony download.chip.eu/pl) i narzędzie Haali Media Splitter. Dzięki nim nasz odtwarzacz poradzi sobie z prawie wszystkimi formatami poza komercyjnymi standardami RealVideo i QuickTime. Rozwiążemy również w ten sposób problem braku dźwięku. Chyba najłatwiej mają użytkownicy Windows 7 – nowy system jest od razu wyposażony w pokaźny zbiór kodeków do WMP 12. Jeśli nie przeszkadza nam skomplikowana obsługa odtwarzacza, skorzystajmy z VLC Media Playera. Zaimplementowano w nim wszystkie dostępne filtry, dzięki czemu za jego pomocą odtworzymy każdy film, a także zdekodujemy strumień naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T.

Jak odtwarzać filmy HD na słabszych komputerach?

Odtwarzanie filmu w wysokiej rozdzielczości HD wymaga dużej mocy obliczeniowej, gdyż komputer musi przetworzyć sześciokrotnie więcej danych niż w przypadku standardu DVD. Nowoczesne procesory wielordzeniowe nie mają z tym żadnych problemów. By móc cieszyć się wysoką jakością obrazu na starszych komputerach czy netbookach, musimy wyłączyć w odtwarzaczu funkcję »Postprocesing«, odpowiadającą za końcową obróbkę dekodowanego strumienia obrazu. W oknie VLC odpowiednią opcję znajdziemy w »Narzędzia | Ustawienia« (zaznaczamy pole »Pokaż ustawienia | Kompletne«) w menu »Obraz | Filtry | Postproc«. Wartość »Jakość po obróbce« należy zmienić na »0«. W przypadku słabszych komputerów nie obędzie się bez przyspieszenia sprzętowego karty graficznej – inaczej film HD zmieni się w pokaz slajdów. VLC domyślnie korzysta z tej funkcji, jednak na netbookach nie działa ona optymalnie. Alternatywą jest skorzystanie z narzędzia Media Player Classic Home Cinema, płynnie odtwarzającego materiał HD również na netbookach.

Super zawiera gotowe profile ustawień konwersji plików do wszystkich obsługiwanych formatów.

Super zawiera gotowe profile ustawień konwersji plików do wszystkich obsługiwanych formatów.
Jaki program wykorzystać do konwertowania plików?

Najprostszym narzędziem dla początkujących jest – dzięki przygotowanym zestawom parametrów – Video Converter. W darmowym programie o nazwie Super znajdziemy jednak więcej opcji pozwalających jeszcze bardziej poprawić jakość obrazu. W oknie wyboru kontenera zobaczymy gotowe profile ustawień dla różnych formatów i urządzeń odtwarzających. Ponieważ jednak nie zawsze są one optymalne, przygotowaliśmy tabelę zawierającą zestawienie odpowiednich wartości najważniejszych parametrów dla popularnych formatów. Doświadczeni użytkownicy wybiorą raczej profesjonalne narzędzia takie jak MeGUI, gdzie ustawienia należy dopasować ręcznie.

Do głównych parametrów, obok formatu kodowania obrazu i dźwięku, należą liczba klatek na sekundę (framerate) oraz przepływność (bitrate). Framerate określa liczbę statycznych obrazów wyświetlanych w ciągu jednej sekundy – standardowe wartości to: 24 (w przypadku urządzeń HD), 25 (typowe odtwarzacze DVD) i 30 (urządzenia mobilne i komórki). Przepływność bitowa strumienia wideo decyduje o jakości obrazu oraz ilości zajmowanego miejsca. Wyższa przepływność przekłada się zatem na ładniejszy obraz, ale również większy rozmiar pliku. Zwiększanie wartości bitrate przynosi znacznie bardziej zauważalne efekty w przypadku dynamicznych filmów z wieloma efektami specjalnymi niż obrazów z powolną akcją.

Nero Recode kopiuje zawartość płyt DVD, oszczędzając miejsce i nie powodując znacznego pogorszenia jakości.

Nero Recode kopiuje zawartość płyt DVD, oszczędzając miejsce i nie powodując znacznego pogorszenia jakości.
W jaki sposób kopiować niezabezpieczone płyty DVD?

Dane obrazu i dźwięku są zapisywane na płytach DVD w formacie VOB, zaś menu umieszczane są w osobnych plikach IFO. Do kopiowania zawartości takich płyt na dysk nadają się narzędzia typu DVD ripper, np. DVD Shrink (kopiuje także zabezpieczone płyty). Spośród programów pozwalających na kopiowanie wyłączenie niezabezpieczonych nośników godny polecenia jest Nero Recode wchodzący w skład pakietu do wypalania płyt Nero. Modyfikuje on dyski DVD w taki sposób, by było możliwe kopiowanie ich zawartości na tanie płyty DVD dostępne w sklepach.

Na ekranie startowym wybieramy »Koduj ponownie cały DVD na DVD« i ładujemy zawartość płyty, wciskając przycisk »Importuj DVD«. Program automatycznie rozpozna film główny, materiały dodatkowe i menu – możemy wybrać elementy, które zostaną skopiowane. Nero Recode także automatycznie dopasuje przepływność bitową tak, by wykorzystać całe miejsce dostępne na płycie. Jeśli zależy nam na czasie, skorzystajmy z domyślnych ustawień i rozpocznijmy nagrywanie, klikając »Dalej«.

Do konwertowania filmów w rozdzielczości HD świetnie nadaje się program multiAVCHD, który zgrywa zwartość dysków Blu-ray w formacie AVCHD i kompresuje do DVD, unikając przy tym zauważalnego pogorszenia jakości.

Jakie są optymalne parametry konwersji?

Domyślne ustawienia w konwerterach obsługujących wiele formatów są zwykle akceptowalne, ale niestety rzadko optymalne. Chcąc na przykład przekonwertować zwykły film do formatu obsługiwanego przez odtwarzacz DivX lub DVD, w programie Super musimy ręcznie włączyć kodowanie ramek z predykcją dwukierunkową (ramki B). Ta funkcja umożliwia obliczanie pozycji statycznych elementów obrazu w klatce na podstawie ich umiejscowienia w klatkach poprzednich. Dzięki temu uzyskujemy lepszą jakość obrazu, zachowując taką samą wielkość pliku. W oknie »Video | Options | Other Options« znajdziemy opcję »Insert BFrames«.

Jakość można poprawić, również stosując kodowanie dwufazowe. Obejmuje ono dwa etapy: w pierwszym program określa optymalną przepływność dla każdej klatki z osobna, a w drugim przetwarza film. Poprawa jakości obrazu jest najbardziej zauważalna w dynamicznych fragmentach filmu. By ją uzyskać, musimy wybrać bardziej zaawansowany konwerter, np. MediaCoder (ze strony download.chip.eu/pl). Kodowanie dwufazowe (Two-Pass) znajdziemy w zakładce »Video« w menu » Tryb«.

Jeśli chcemy konwertować filmy HD, najlepiej skorzystajmy z kodeka H.264. Ważny jest jednak wybór właściwego profilu i poziomu. Oszczędzający miejsce, ale oferujący gorszą jakość profil »BaseLine« nadaje się do plików przeznaczonych do odtwarzania na urządzeniach w rodzaju iPhone’a. Aby zachować jakość HD, wybierzmy profil »High«. Ponadto powinniśmy ustawić wartość »H.264/AVC Level« co najmniej na »4.1«, typową dla płyt Blu-ray. Tu sprawdzi się narzędzie Super – ustawienia zostały umieszczone w oknie »Video | Options | H.264 Profile«.

Jaki format napisów do jakiego kodeka?

Napisów połączonych z filmem nie da się od niego oddzielić ani zmienić. Istnieją jednak dwa formaty napisów umieszczanych w kontenerach oddzielnie – obok ścieżki obrazu. Napisy graficzne to tekst spakowany w formie map bitowych w formacie VobSub (SUB) – są one standardem stosowanym na płytach DVD. Z kolei napisy w formie zwykłego tekstu są zapisywane w formacie Subrip (SRT). Napisy można wyodrębnić z kontenera VOB za pomocą narzędzia SubRip, a następnie przetwarzać przy użyciu oprogramowania rozpoznającego tekst zawarty w plikach graficznych.

Dużą zaletą napisów zapisanych w formie tekstowej jest to, że mogą być wyświetlane w dowolnym rozmiarze bez utraty ostrości. Otrzymany plik SRT dołączymy za pomocą programu MediaCoder do kontenera multimedialnego, na przykład MKV. W tym celu klikamy na zakładkę »Napisy« i wybieramy plik. W przypadku plików AVI wystarczy umieścić plik z napisami w tym samym katalogu co film – kontener automatycznie je połączy.

Programy do kopiowania płyt DVD umożliwiają wybranie, które ścieżki napisów mają się znaleźć na nowej płycie, oraz dodanie własnych – na przykład w formie pliku MKV otrzymanego dzięki narzędziu SubRip. Chcąc dokonać konwersji pliku z napisami, musimy pamiętać, że nie każdy kontener obsługuje wszystkie formaty napisów.