Naukowcy ustalili, jak nasz mózg rozpoznaje twarze

Rezultaty prac badawczych prowadzonych pod kierunkiem prof. Doris Y. Tsao, specjalizującej się w biologii behawioralnej, szefowej jednego z laboratoriów w Caltech zostały opublikowane w najnowszym wydaniu renomowanego w świecie biologów tytułu “Cell”.
twarz
twarz

Kluczowy wniosek jest taki, że mimo olbrzymiego zróżnicowania ludzkich twarzy, nasz umysł posługuje się zaledwie 200 neuronami, by w prawidłowy sposób zakodować w pamięci unikalne  cechy, ułatwiające jej rozpoznanie w przyszłości. To imponujące odkrycie, że za tak złożony proces, jakim jest rozpoznawanie twarzy, odpowiada tak niewiele komórek.

Niewielka liczba neuronów wystarcza nam do identyfikacji twarzy, ponieważ mózg w umiejętny sposób wybiera cechy różnicujące poszczególne twarze, a także zmiany ich stanu (uśmiech, makijaż, ogolenie się itp.). Każda grupa neuronów odpowiedzialnych za ten proces koduje niejako niezależnie kształt twarzy, rozmiar, kąt i inne specyficzne cechy, umieszczając je na – jak to określili naukowcy – globalnej, wielowymiarowej przestrzeni twarzy. Neurony jednak “nie pamiętają” cech, lecz jedynie jednowymiarowe odwzorowania wektorowe. Stanowi to całkowite zaprzeczenie tego, co sądzono dotychczas – że mózg przechowuje skomplikowane odwzorowanie całej twarzy.
Neurony potrafią również reagować na zmiany stanu twarzy, np. niektóre grupy neuronów odpowiedzialnych za rozpoznawanie twarzy reagują wówczas, gdy widzimy oczy, inne reagują tylko na twarze z włosami.

twarze
Analiza różnych twarzy za pomocą pomiaru reakcji neuronów pozwoliła rozpracować sposób kodowania informacji w mózgu (fot. Caltech/Cell)

Praca zespołu profesor Tsao to rezultat blisko dwóch dekad badań nad “złamaniem” kodowania obrazu twarzy przez ludzki umysł. W jaki sposób naukowcy dowiedli, że faktycznie udało się poznać sposób kodowania obrazu twarzy w naszych mózgach? Są na to dwa istotne dowody. Po pierwsze: gdy było już wiadomo, w jakiej osi każda komórka jest zakodowana, naukowcy opracowali algorytm, który na podstawie odpowiedzi nerwów był w stanie dekodować twarze. Innymi słowy, dzięki opracowaniu tego algorytmu możemy teraz badanemu pokazać twarz i mierząc aktywność określonych komórek mózgu, jesteśmy w stanie z dużą dokładnością odtworzyć twarz widzianą przez badanego.

Jaki jest drugi dowód? Naukowcy dostrzegli, że jeżeli każda komórka odpowiada za kodowanie tylko jednej osi w przestrzeni twarzy, to neuron powinien odpowiadać dokładnie w taki sam sposób na niezliczoną liczbę twarzy, które wyglądają zupełnie inaczej, ale wszystkie mają taką samą projekcję konkretnej cechy kodowanej w wybranym neuronie. Udało się wykazać, że tak właśnie jest. Uzyskanie wyniku zgodnego z przewidywaniami oznacza po prostu, że wiemy dokładnie w jaki sposób mózg koduje i rozpoznaje twarze.

Wyniki badań mogą być wykorzystane do opracowania nowych, znacznie efektywniejszych algorytmów rozpoznawania twarzy, a także innych zadań uczenia maszynowego, bazujących na sposobie realizowania zadań przez nasz mózg.