Piryt może skrywać prawdziwe złoto

Piryt to minerał potocznie nazywany “złotem głupców”. Okazuje się, że może być on naprawdę cenny i pozwolić na bardziej zrównoważone wydobycie złota.
Piryt

Piryt

Piryt to minerał, który mógł zwieść niejednego poszukiwacza złota – metaliczny połysk i mosiężny odcień sprawiają, że może on zostać pomylony z najcenniejszym kruszcem świata. Naukowcy z University of Western Australia i China University of Geoscience przyjrzeli się dokładnie pirytowi, co może doprowadzić do stworzenia lepszych metod wydobywania złota z tego minerału. Warto jednak dowiedzieć się więcej o samym pirycie.

Czym jest piryt?

Piryt (FeS2), nadsiarczek żelaza (II), jest minerałem z gromady siarczków, którego nazwa pochodzi od greckiego słowa pyr oznaczającego “ogień”. Pod wpływem uderzeń krzesiwa, piryt wydziela iskry. Powstaje w końcowych fazach krystalizacji magmy – jest bardzo pospolity i szeroko rozpowszechniony. Obecny we wszystkich typach skał.

Piryt zazwyczaj tworzy kryształy izometryczne (sześciokątne, pięciokątne, ośmiokątne), a na ich ścianach często pojawiają się zbrużdżenia. Często ma domieszki niklu, kobaltu, cynku, srebra, złota, miedzi. W wyniku działalności tlenu i wilgoci, ulega szybkiemu wietrzeniu, uwalniając tlenki i wodorotlenki żelaza, a także siarczany żelaza. Wystarczy dotknąć ściany pirytu, by szybko pojawiła się w tym miejscu rdza (z powodu kwaśnego odczynu skóry).

Ale piryt i złoto mają więcej wspólnego, niż wielu mogłoby się wydawać. Jak to możliwe?

Wskaźnik odkrycia nowych złóż złota spada na całym świecie wraz z pogarszającą się jakością rudy, równolegle do rosnącej wartości metalu szlachetnego. Wcześniej wydobywcy złota byli w stanie znaleźć złoto w pirytach w postaci nanocząsteczek lub jako stop pirytu ze złotem, ale odkryliśmy, że złoto może być również gospodarzem w defektach kryształów w skali nano, reprezentujących nowy rodzaj “niewidzialnego” złota. Im bardziej zdeformowany jest kryształ, tym więcej złota jest zamknięte w defektach. Złoto jest obecne w nanodefektach zwanych dyslokacjami – sto tysięcy razy mniejszych niż szerokość ludzkiego włosa.dr Denis Fougerouse z Curtin’s School of Earth and Planetary Sciences

Piryt jak złoto

Złoto w złożach pirytu nie zostało wcześniej rozpoznane i można je zaobserwować jedynie przy użyciu techniki zwanej APT (atom probe tomography). W technice tej następuje kontrolowane odparowanie atomów z powierzchni próbki w polu elektrostatycznym, które są następnie identyfikowane w detektorze masowym, dając trójwymiarowy obraz próbki.

Zespół Fougerouse prowadzi badania nad metodami ekstrakcji złota o mniejszym negatywnym wpływie na środowisko, wykorzystując piryt jako źródło.

Złoto jest wydobywane przy użyciu technik utleniania pod ciśnieniem (podobnych do gotowania), ale proces ten potrzebuje dużych pokładów. Chcieliśmy poszukać bardziej przyjaznego dla środowiska sposobu jego wydobycia. Przyjrzeliśmy się procesowi ekstrakcji zwanemu selektywnym ługowaniem, wykorzystującemu płyn do selektywnego rozpuszczania złota z pirytu. Dyslokacje nie tylko wychwytują złoto, ale również zachowują się jak ścieżki płynu, które umożliwiają wypłukiwanie złota bez wpływu na cały piryt.dr Denis Fougerouse

W przyszłości piryt może pozwolić nam na bardziej efektywne wydobycie złota.