W 2019 r. wykorzystując radioteleskop ASKAP w Australii Zachodniej, astronomowie znaleźli tajemnicze pierścienie nie przypominające niczego, co widziano wcześniej. Nazwano je dziwnymi kręgami radiowymi (ORC) i przez długi czas zastanawiano się, skąd się wzięły. Nowe dane z teleskopu MeerKAT pozwalają wierzyć, że wkrótce uda się rozwikłać tę zagadkę. Wyniki opublikowano w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
Czym są ORC?
Są trzy główne teorie wyjaśniające pochodzenie ORC:
- to pozostałości po ogromnych eksplozjach w centrum galaktyki, np. w wyniku fuzji supermasywnych czarnych dziur;
- to potężne dżety energetycznych cząstek wyrzucanych z centrum galaktyki;
- to wynik “wstrząsu końcowego” wywołanego produkcją gwiazd w galaktyce.
ORC są ogromne – mają ok. miliona lat świetlnych średnicy, czyli blisko 16 razy więcej niż cała Droga Mleczna. Prof. Ray Norris z Western Sydney University, jeden z autorów badania, powiedział, że do tej pory odkryto tylko pięć ORC. Wszystkie przy pomocy radioteleskopów, bo obiekty te nie emitują promieniowania z zakresu światła widzialnego, podczerwonego i rentgenowskiego.
Wiemy, że ORC to pierścienie słabej emisji radiowej otaczające galaktykę z wysoce aktywną czarną dziurą w jej centrum, ale nie wiemy jeszcze, co je powoduje ani dlaczego są tak rzadkie.prof. Ray Norris
Aby zrozumieć naturę ORC, naukowcy będą potrzebowali dostępu do jeszcze bardziej czułych radioteleskopów, takich jak te w Obserwatorium SKA, które jest wspierane przez kilkanaście krajów, w tym Wielką Brytanię, Australię, RPA, Francję, Kanadę, Chiny i Indie.
Bez wątpienia teleskopy SKA, gdy już zostaną zbudowane, znajdą o wiele więcej ORC i będą w stanie powiedzieć nam więcej o cyklu życia galaktyk. Dopóki SKA nie zacznie działać, ASKAP i MeerKAT to nasz główny oręż w poznawaniu natury ORC i badaniu początków Wszechświata.prof. Ray Norris
Na jednym ze zdjęć ORC wykonanych dzięki MeerKAT widać obiekt z zachwycającymi detalami. Astronomowie dostrzegli niewielką plamkę emisji radiowej w centrum pierścienia, która pokrywa się z odległą galaktyką. Uczeni są niemal pewni, że to właśnie ta galaktyka wygenerowała ORC. Galaktyki centralne można dostrzec również w innych ORC, wszystkie w dużych odległościach od Ziemi. Zgodnie z obowiązującym stanem wiedzy, ORC otaczające galakyki są oddalone od nas o co najmniej miliard lat świetlnych.
Czytaj też: Messier 99 na nowych zdjęciach. Galaktyka ta została zidentyfikowana niemal 250 lat temu
Zagadka ORC jest daleka od rozwiązania, ale dzięki pracy międzynarodowych zespołów naukowców, wkrótce możemy poznać prawdę.
