Naukowcy stworzyli nowy schemat klasyfikacji pasm górskich, który wykorzystuje tylko jedną liczbę do określenia, czy wysokość jest kontrolowana przez wietrzenie i erozję, czy też może wytrzymałość litosfery. Uczeni z Helmholtz Association of German Research Centres nazwali to tzw. liczbą Beaumonta (Bm) od nazwiska głównego autora badań Chrisa Beaumonta. Szczegóły można przeczytać w Nature.
Bm wyrażona między 0,4 a 0,5 oznacza, że góry znajdują się w tzw. stanie ustalonym strumienia, w którym czynnikami kontrolującymi ich wzrost są siły tektoniczne i wytrzymałość litosfery, równoważone przez procesy wietrzenia – tak się dzieje np. na Tajwanie. Przy wartości Bm poniżej 0,4 góry również znajdują się w stanie ustalonego strumienia, ale czynnikiem kontrolującym jest erozja – jak w przypadku Alp Południowych w Nowej Zelandii. Bm powyżej 0,5 oznacza, że góry nadal rosną (stan niestały), a za proces ten odpowiadają siły litosfery. Za przykłady uczeni podają Himalaje i Andy Środkowe.
Naukowcy od dawna zastanawiają się, czy siły tektoniczne i trwałość litosfery są czynnikami odpowiedzialnymi za podnoszenie się gór. Klasyfikacja pasm górskich w oparciu o liczbę Beaumonta, zagadkę tę rozwiązuje.
Zespół kierowany przez Sebastiana G. Wolfa z norweskiego Uniwersytetu Bergen połączył model tektoniczny FANTOM z modelem ewolucji krajobrazu FastScape. Dzięki temu udało się stworzyć zupełnie nowy model procesów powierzchniowych, łączący wysokie tempo erozji z długotrwałym wznoszeniem pasm górskich przez miliony lat.
Dzięki liczbie Beaumonta możemy określić, w jakim stopniu tektonika, klimat i wytrzymałość skorupy ziemskiej kontrolują wysokość pasów górskich. W przypadku większości pasów górskich można to zrobić bez skomplikowanych pomiarów czy założeń; wystarczy znajomość tempa konwergencji uzyskana z aktualnych prędkości płyt lub rekonstrukcji płyt, wysokość góry uzyskana z mapy topograficznej oraz tempo poszerzania się pasów uzyskane z zapisu geologicznego. W skrócie: to, czy góra jest niska czy wysoka, jest wynikiem powolnej czy szybkiej konwergencji, wilgotnego czy suchego klimatu, mocnej czy słabej skorupy. Liczba Beaumonta pokazuje, który z tych trzech czynników jest dominujący.Jean Braun z Niemieckiego Centrum Badań Geologicznych GFZ
