Zęby znalezione w Chinach mogą zmienić nasze rozumienie ewolucji. To pierwsze takie odkrycie w historii

W Chinach znaleziono prawdopodobnie najstarsze zęby na świecie, należące do starożytnych ryb. Odkrycie to może dostarczyć nowych wskazówek na temat kluczowego okresu ewolucji, który do tej pory był trudny do zrozumienia.
Czy w końcu odkryjemy, jak powstały żuchwowce? /Fot. Zhu Min

Czy w końcu odkryjemy, jak powstały żuchwowce? /Fot. Zhu Min

Paleontolodzy z Chińskiej Akademii Nauk dokonali ciekawego znaleziska niedaleko miasta Chongqing i w prowincji Guizhou. Trafili na pokaźne składowiska skamieniałości pochodzących z syluru, które są datowane na ok. 440 mln lat temu. Wśród nich są zęby, które mogą dostarczyć “brakującego ogniwa” w rozumieniu pochodzenia szczęk, które dały początek 99,8% wszystkich gatunków kręgowców żyjących obecnie na Ziemi. Efektem prac są aż cztery artykuły opublikowane w jednym numerze Nature – to rekord jeżeli chodzi o chińskich naukowców.

Odkrycia przyciągnęły duże zainteresowanie wydawcy i międzynarodowej społeczności naukowej, ponieważ szczęka jest innowacją zmieniającą praktycznie wszystko w rozwoju kręgowców. Pozwala zwierzęciu ugryźć i skonsumować pokarm, zamiast wsysać składniki odżywcze do ich ciał.Prof. Zhu Min

Jak powstały żuchwowce?

To, jak powstały szczęki, pozostawało tajemnicą, gdyż większość znajdowanych skamieniałości wczesnych kręgowców pochodzi z początku dewonu (ok. 419 mln lat temu). Zgodnie z obowiązującymi teoriami naukowymi, powstanie żuchwowców (Gnathostomata) nastąpiło 450 mln lat temu, a nawet wcześniej. Dlatego w zapisie paleontologicznym do tej pory istniała gigantyczna, 30-milionowa luka. Teraz udaje się ją wypełnić.

Czytaj też: Ryby używają dźwięku do komunikacji. Ta jest bardziej zaawansowana niż mogło się wydawać

Chińscy uczeni przedstawili zestaw pięciu dobrze zachowanych skamieniałości ryb z wczesnego syluru, na które składały się trzy kompletne szkielety. Wykazały one, że żuchwowce pływały w starożytnych oceanach co najmniej 440 mln lat temu. Do późnego syluru po świecie zaczęły rozprzestrzeniać się bardziej zróżnicowane i większe ryby z wykształconymi szczękami, aby ostatecznie wyjść na ląd jako ukształtowane i przystosowane do innych warunków, zwierzęta.

Te skamieniałości zapewniają bezprecedensową możliwość zajrzenia do “świtu ryb” i pomagają naukowcom prześledzić wiele struktur ludzkiego ciała z powrotem do tych starożytnych ryb. W ten sposób wypełniamy niektóre kluczowe luki w historii ewolucji. Tak właśnie ryby wyewoluowały w ludzi.Prof. Zhu Min

Znaleziono m.in. 3-centymetrową rybę pancerną Xiushanosteus mirabilis, która jest najwcześniejszym znanym żuchwowcem. Inna skamieniałość pochodzi od przedstawiciela akantod (wymarłej gromady ryb łączących cechy ryb chrzęstnych i kostnych) z gatunku Shenacanthus vermiformis. Pozostałe prace opisują cechy wymarłej galeaspidy Tujiaaspis vividus, osobnika Fanjingshania renovata oraz skamieniałe zęby nieznanego wcześniej krewnego rekina o nazwie Qianodus duplicis.

Nigdy wcześniej w historii współczesnej chińskiej paleontologii nie odkryto tak bogatego zestawu skamieniałości. Wiele z nich może zmienić sposób, w jaki do tej pory myśleliśmy o ewolucji żuchwowców.