Został pierwszym fotografem wojennym. Później uznał, że to wszystko bez sensu. Kim był Roger Fenton?

Sięgając po smartfon i robiąc zdjęcie raczej nie zastanawiamy się, jaka historia stoi za powstaniem aparatu i nie pamiętamy o ludziach, którzy byli jej pionierami. Być może nazwiska Niépce i Daguerre jeszcze budzą jakieś skojarzenia, ale kto wie, kim był Roger Fenton? A jednak to właśnie jego możemy nazwać pierwszym fotografem wojennym.
Został pierwszym fotografem wojennym. Później uznał, że to wszystko bez sensu. Kim był Roger Fenton?

Roger Fenton – początki

Roger Fenton urodził się 28 marca 1819 roku w Lancashire, w zamożnej rodzinie bankierskiej. Ojciec Rogera, John, od 1832 roku był także członkiem parlamentu brytyjskiego. Nie można mu było odmówić jurności – Roger był czwartym z siedmiorga dzieci z pierwszego małżeństwa, a z drugiego dorobił się jeszcze dziesiątki rodzeństwa.

Roger Fenton
Roger Fenton – autoportret w mundurze żuawa

Młody Roger studiował malarstwo w Paryżu i Londynie (od 1847 roku pod kierunkiem Charlesa Lucy), ze zmiennym szczęściem próbował swoich sił także na studiach prawniczych, które po dłuższej przerwie ukończył dopiero w 1851 roku, zyskując uprawnienia adwokata. Jego prace malarskie prezentowane były na wystawach Royal Academy w latach 1849, 1850 i 1851.

Zobacz także: Historia fotografii – od camera obscura do smartfonu (focus.pl)

Praktykę fotograficzną rozpoczął najprawdopodobniej pod wpływem pokazu fotografii na Wielkiej Wystawie Światowej (pełna nazwa: Wielka Wystawa Przemysłu Wszystkich Narodów), odbywającej się od 1 maja do 15 października 1851 roku w Londynie, w Pałacu Kryształowym. Techniki fotograficznej uczył się prawdopodobnie od Gustawa Le Graya, który korzystał ze zmodyfikowanej metody Williama Henry’ego Foxa Talbota, czyli kalotypii na papierze woskowym.

Roger Fenton
Roger Fenton, kopuły Kremla

W 1852 roku Roger Fenton podróżował do Moskwy, Petersburga i Moskwy, fotografując przede wszystkim architekturę i krajobrazy. Zamiłowanie do tego typu fotografii przejawiał także po powrocie do Wielkiej Brytanii. W 1853 roku Fenton został fundatorem Towarzystwa Fotograficznego (później Królewskiego Towarzystwa Fotograficznego) w Londynie, którego został pierwszym sekretarzem.

Roger Fenton
Roger Fenton – krajobraz z chmurami

Fotografia wojenna

Mimo znakomitych fotografii architektury i krajobrazu Roger Fenton jest znany przede wszystkim jako pionier fotografii wojennej. W 1854 roku został za zachętą Księcia Alberta i Henry Pelham-Clintona oficjalnym fotografem Wojny Krymskiej. Powstałe w okresie od 8 marca do 22 czerwca 1854 roku prace prezentowane były w Wielkiej Brytanii na wystawach, opublikowane zostały także w postaci rycin w tygodniku „The Illustrated London News”.

Roger Fenton
Roger Fenton – Balaklava
Roger Fenton
Roger Fenton – Valley of the Shadow of Death
Roger Fenton
Roger Fenton – Quiet Day at the Mortar Battery

Ze względu na ograniczenia techniczne ówczesnej fotografii większość prac była pozowana lub przedstawiała nieruchome motywy. Fenton unikał pokazywana poległych oraz rannych żołnierzy. Ciekawostką są natomiast portrety markietanek. Szczególnie znanymi fotografiami są jednak dwa zdjęcia, które powstały z inspiracji poematem Tennysona „Szarża lekkiej brygady”.

Roger Fenton
Roger Fenton – Essay

Późniejsze prace

Roger Fenton poza fotografowaniem krajobrazu i architektury interesował się także portretem, wykonując między innymi serię nieformalnych portretów rodziny królewskiej. W 1859 roku powstała seria studyjnych fotografii kostiumowych, prezentujących motywy orientalne. Z tego okresu pochodzą także znane martwe natury. Także i te prace doczekały się wystaw.

Roger Fenton
Roger Fenton – Falls of the Llugwy, at Pont-y-Pair
Roger Fenton
Roger Fenton – Królowa Wiktoria z czwórką dzieci

Koniec kariery

Roger Fenton postrzegał fotografię jako elitarną i pionierską dziedzinę sztuki. Tymczasem z upływem czasu fotografia stawała się coraz bardziej dostępna i coraz łatwiejsza do zrobienia przez zwykłych ludzi.  Ostatecznym kamieniem obrazy stało się umieszczenie fotografii jako dziedziny rzemiosła, a nie sztuki na Wystawie Światowej w Londynie w 1862 roku – dla Fentona i wielu jego kolegów był to ostateczny dowód upadku. Fenton stracił zainteresowanie fotografią, sprzedał całe służące temu wyposażenie i wrócił do praktyki prawniczej. Zmarł w 1869 roku.

Roger Fenton
Roger Fenton – brytyjscy żołnierze
Roger Fenton
Roger Fenton – L’Entente cordiale
Roger Fenton
Roger Fenton – ranny żołnierz i markietanka
Roger Fenton
Roger Fenton – Rievaulx Abbey
Roger Fenton
Roger Fenton