Historyczny moment dla polskiej technologii
Inauguracja PIAST-Q w Poznaniu to pierwsze uruchomienie komputera kwantowego w ramach European High Performance Computing Joint Undertaking (EuroHPC JU). To wspólna inicjatywa Unii Europejskiej, krajów europejskich i partnerów prywatnych, której celem jest stworzenie na Starym Kontynencie światowej klasy ekosystemu superkomputerów.
Polski komputer kwantowy to pierwsza z sześciu maszyn kwantowych, które inicjatywa uruchomi w całej Europie. Co więcej, to także pierwsza infrastruktura EuroHPC zlokalizowana w naszym kraju – prawdziwy powód do dumy.
Realizujemy zapowiedź sprzed kilku miesięcy, co stanowi ważny element rozwoju technologii przyszłości – powiedział wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski. Nowy sprzęt na światowym poziomie wspiera zarówno dotychczasowe, jak i nowe działania w zakresie m.in. kwantowej optymalizacji, kwantowych badań materiałowych oraz kwantowego uczenia maszynowego.
Technologia uwięzionych jonów w praktyce
PIAST-Q to cyfrowy komputer kwantowy oparty na technologii uwięzionych jonów, oferujący ponad 20 fizycznych kubitów. Co istotne, maszyna została zbudowana głównie z części i technologii opracowanych przez europejskie firmy, a dostarczyła ją austriacka Alpine Quantum Technologies (AQT).
Komputer charakteryzuje się imponująco niskim poborem mocy – zaledwie 2 kW – i jest chłodzony powietrzem. To znacząca różnica w porównaniu z klasycznymi superkomputerami, które często wymagają kosztownych systemów chłodzenia.
Kluczowe parametry PIAST-Q:
- Ponad 20 fizycznych kubitów
- Pobór mocy: 2 kW
- Chłodzenie powietrzem
- Technologia uwięzionych jonów
- Europejskie komponenty
Gdzie znajdzie zastosowanie?
Nowy komputer kwantowy będzie służyć naukowcom, przedstawicielom przemysłu oraz sektora publicznego z całej Europy. Dzięki integracji z klasycznymi systemami superkomputerowymi powstaną nowe możliwości w kluczowych obszarach:
Kwantowa optymalizacja
Rozwiązywanie złożonych problemów optymalizacyjnych, które są poza zasięgiem klasycznych komputerów.
Materiałoznawstwo i chemia kwantowa
Komputery kwantowe mogą symulować zachowanie cząsteczek, co może pomóc w projektowaniu nowych leków i materiałów.
Kwantowe uczenie maszynowe
Nowe hybrydowe podejścia łączące obliczenia kwantowe z klasycznym AI.
Energetyka i środowisko
Komputery kwantowe mogą pomóc w optymalizacji procesów produkcji energii, co może prowadzić do oszczędności energii i redukcji emisji CO2.
Prognozowanie pogody
Komputery kwantowe mogą poprawić dokładność prognoz pogody, szczególnie w przypadku długoterminowych prognoz.
Kosztowna inwestycja w przyszłość
Całkowity koszt inwestycji wynosi 12,28 mln euro. Koszty zakupu i instalacji zostały sfinansowane w równych częściach przez Ministerstwo Cyfryzacji oraz europejskie partnerstwo EuroHPC.
W konsorcjum EuroQCS-Poland, koordynowanym przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, uczestniczą także Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, Creotech Instruments S.A. oraz Uniwersytet Łotewski.
Przyszłość: połączenie kwantów z AI
Obecnie system komputera kwantowego jest w fazie instalacyjnej. Integracja wszystkich jego komponentów zajmie od kilku tygodni do trzech miesięcy, po czym zostanie udostępniony użytkownikom pod koniec 2025 roku.
Ale to nie koniec planów. W trzecim lub czwartym kwartale przyszłego roku w PCSS ma zostać zainstalowana fabryka AI – superkomputer zoptymalizowany pod kątem uczenia maszynowego o wartości ponad 87 mln euro.
Chcielibyśmy zintegrować system kwantowy z systemem dla AI, ponieważ na styku tych dwóch technologii pojawiają się zupełnie nowe możliwości zastosowań – wyjaśnił Krzysztof Kurowski, koordynator projektu PIAST-Q.
Czy to przełom?
Uruchomienie PIAST-Q to zdecydowanie krok w dobrym kierunku. Polski komputer kwantowy dołącza do nielicznego grona podobnych maszyn na świecie, a dzięki projektowi Polska staje się jednym z liderów rozwoju technologii kwantowych w Europie.
Wiceminister Standerski ma rację, mówiąc, że wiele zastosowań jeszcze przed nami, a potencjał tego komputera będzie stale rosnąć. Komputery kwantowe wciąż są w początkowej fazie rozwoju, ale ich potencjał w rozwiązywaniu problemów zbyt złożonych dla klasycznych maszyn jest ogromny.
Czytaj też: Ten tajemniczy materiał zrewolucjonizuje komputery kwantowe. Tak to można przechowywać informacje
PIAST-Q to pierwszy, ale zapewne nie ostatni krok Polski w kierunku technologii przyszłości. Przekonajmy się, co przyniosą kolejne miesiące!