Amoniak w komecie typu Halleya. Pierwsze takie odkrycie
Podczas analizy danych z okresu intensywnych wybuchów komety w latach 2023-2024, astronomom udało się po raz pierwszy w historii zidentyfikować cząsteczki amoniaku w komecie należącej do rodziny komet Halleya. Detekcja nastąpiła właśnie w trakcie fazy wybuchowej, co zdaniem badaczy nie jest przypadkowe. Stosunek amoniaku do wody wynoszący około 1,36% w odległości 2,22 jednostki astronomicznej od Słońca wydaje się stosunkowo wysoki w porównaniu z innymi kometami. Dla astronomów takie dane stanowią ważną wskazówkę dotyczącą składu chemicznego pierwotnej materii Układu Słonecznego.
Możliwe wykrycie amoniaku podczas wybuchu sugeruje potencjalne powiązania między podpowierzchniowym zbiornikiem substancji lotnych a mechanizmem wybuchu. Wyniki te mogą pogłębić nasze zrozumienie składu i aktywności komet typu Halleya – tłumaczy zespół badawczy
Kometa 12P zaskoczyła naukowców swoją nieprzeciętną aktywnością. W odległości jednej jednostki astronomicznej od Słońca uwalniała ponad pięć ton pary wodnej na sekundę, co stanowi wartość znacznie przewyższającą obserwacje dotyczące innych komet krótkookresowych. Pomiary tempa produkcji wody wykazywały znaczące wahania podczas kilkumiesięcznego okresu obserwacji. Szczyt aktywności odnotowano 2 marca 2024 roku, kiedy to kometa emitowała około 2,21 × 10^29 molekuł wody na sekundę. Dla porównania, 20 stycznia wartość ta wynosiła zaledwie 0,65 × 10^29 molekuł na sekundę. Szacuje się, iż minimalny obszar aktywny komety przekracza 61 km², co odpowiada promieniowi jądra wynoszącemu co najmniej 2,22 km. Te imponujące rozmiary tłumaczą częściowo intensywność zaobserwowanych zjawisk.
Ziemska woda może mieć kometarne pochodzenie. Nowe dowody
Odkrycia chińskich naukowców zyskują dodatkowe znaczenie w kontekście wcześniejszych badań przeprowadzonych przez NASA. Martin Cordiner z NASA Goddard Space Flight Center wykazał, że woda na komecie 12P jest niemal identyczna z wodą występującą na Ziemi pod względem składu izotopowego.
Nasze nowe wyniki dostarczają najsilniejszych dotychczas dowodów na to, że przynajmniej niektóre komety typu Halleya przenosiły wodę o tej samej sygnaturze izotopowej, co woda znaleziona na Ziemi, co wspiera ideę, że komety mogły pomóc uczynić naszą planetę nadającą się do zamieszkania – zauważa naukowiec
Czytaj też: Gigantyczna kometa na obrzeżach naszego układu wykazuje zaskakującą aktywność
Te ustalenia wzmacniają hipotezę, jakoby komety mogły odegrać kluczową rolę w dostarczaniu wody na młodą Ziemię, chociaż wciąż pozostaje pytanie, jaki dokładnie był ich udział w tym procesie. 12P/Pons-Brooks, odkryta ponad dwa wieki temu, należy do grupy komet typu Halleya o okresie orbitalnym wynoszącym 71,3 roku. Podczas ostatniego przejścia przez peryhelium 21 kwietnia 2024 roku znalazła się w odległości 0,78 jednostki astronomicznej od Słońca, stając się na pewien czas widoczna gołym okiem. Charakterystyczną cechą tej komety są powtarzające się intensywne wybuchy, rejestrowane regularnie od 1883 roku. Podczas ostatniego zbliżenia doświadczyła kilku spektakularnych erupcji, w tym szczególnie silnej 19 lipca 2023 roku, która spowodowała pojaśnienie komety o 5 magnitudo.
Co dalej z badaniami komet?
Odkrycia dokonane dzięki komecie 12P/Pons-Brooks otwierają nowe perspektywy w badaniach nad wczesnym Układem Słonecznym. Wykrycie amoniaku i szczegółowa analiza aktywności wodnej sugerują, że komety mogą być bardziej złożonymi obiektami, niż dotąd przypuszczano. Mimo ostatnich postępów, potrzeba będzie kolejnych misji kosmicznych i obserwacji innych komet, aby w pełni zrozumieć mechanizmy, które kształtowały nasz układ planetarny miliardy lat temu. Następne pojawienie się komety 12P/Pons-Brooks przewidziane jest na 2095 rok. Do tego czasu astronomowie z pewnością opracują nowe metody badawcze, które pozwolą wydobyć jeszcze więcej informacji z tego kosmicznego archiwum.