Skala możliwości. Obszar do regeneracji przekracza powierzchnię Meksyku
Liczby naprawdę robią wrażenie. Naturalny odrost lasów może zaabsorbować 23,4 gigaton węgla w ciągu trzech dekad, a jeśli uwzględnimy całą biomasę, wartość ta sięga nawet 30 gigaton. W praktyce oznacza to potencjał usuwania około 1 gigatony węgla rocznie. Zespół naukowców analizował zdjęcia satelitarne z lat 2000-2012, stosując algorytmy uczenia maszynowego do odróżnienia naturalnego odrostu od sztucznych nasadzeń. Matthew Fagan z University of Maryland wyjaśnia metodologię:
Użyliśmy zdjęć satelitarnych, aby zidentyfikować miliony małych obszarów, gdzie pokrywa drzew zwiększyła się w czasie. Następnie wykluczyliśmy obszary sadzone przez ludzi za pomocą uczenia maszynowego, koncentrując się na naturalnym odroście.
Czytaj też:
Ten naturalny proces mógłby zwiększyć globalne możliwości sekwestracji węgla w lasach tropikalnych i subtropikalnych o 14,3% rocznie. Mówimy o potencjale złagodzenia niemal 27% emisji węgla z terenów wylesionych. Rozmieszczenie obszarów zdolnych do naturalnej odnowy nie jest przypadkowe. Pięć państw kontroluje ponad połowę światowego potencjału regeneracyjnego:
- Brazylia – 20,3% globalnych możliwości
- Indonezja – 13,6%
- Chiny – 7,2%
- Meksyk – 5,6%
- Kolumbia – 5,2%
Razem te kraje odpowiadają za 52% światowego potencjału naturalnej regeneracji. To wskazuje, gdzie powinny być kierowane międzynarodowe inicjatywy ochrony przyrody.
Ekonomiczna przewaga natury. Dlaczego samodzielny odrost jest lepszy?
Różnica w kosztach między naturalną regeneracją a sadzeniem drzew jest porażająca. Podczas gdy pozostawienie przyrody samej sobie kosztuje zaledwie 5 dolarów (około 18 zł) za akr, sztuczne nasadzenia mogą pochłonąć ponad 10 000 dolarów za tę samą powierzchnię.
Sadzenie drzew w zdegradowanych krajobrazach może być kosztowne. Wykorzystując techniki naturalnej regeneracji, narody mogą osiągnąć swoje cele w zakresie odbudowy w sposób efektywny kosztowo – opisuje Brooke Williams z Queensland University of Technology
Jednak nie chodzi wyłącznie o oszczędności. Lasy odradzające się naturalnie charakteryzują się większą bioróżnorodnością i są stabilniejsze niż te tworzone przez człowieka. Przyroda po prostu wie, jakie gatunki drzew i roślin najlepiej sprawdzą się w danym miejscu. Nie każdy teren ma takie same szanse na odrodzenie. Badanie wskazuje dwa kluczowe elementy warunkujące powodzenie:
Sąsiedztwo istniejących lasów – największy potencjał występuje w promieniu 300 metrów od zachowanych obszarów leśnych, gdzie nasiona i zapylacze są łatwo dostępne.
Jakość gleby – zawartość węgla organicznego okazała się silnym wskaźnikiem przyszłego sukcesu. Tereny bogate w materię organiczną sprzyjają rozwojowi odpornej roślinności, podczas gdy gleby zdegradowane hamują naturalną odbudowę.
Wyzwania rzeczywistości. Dlaczego potencjał może pozostać niewykorzystany?
Niestety, między teorią a praktyką istnieje znacząca przepaść. Wiele obszarów o dużym potencjale regeneracyjnym pozostaje zagrożonych przekształceniem na potrzeby rolnictwa, rozwoju urbanistycznego lub pożarów. Problemem są także systemy finansowe. Obecnie naturalnie regenerujące się lasy nie mieszczą się w wielu istniejących kategoriach kompensacji emisji dwutlenku węgla, co ogranicza możliwości ich finansowego wsparcia. Młode ekosystemy powstające w wyniku naturalnej regeneracji po działalności rolniczej są szczególnie wrażliwe na ponowne wylesianie. Bez odpowiedniej ochrony prawnej i społecznego zaangażowania, cały ten potencjał może zostać zaprzepaszczony. Fagan podkreśla znaczenie lokalnych społeczności w tym procesie:
Naszym celem i naszą nadzieją jest, aby to było używane demokratycznie przez lokalnych ludzi, organizacje i miejscowości od poziomu hrabstwa aż po poziom krajowy, do wskazywania, gdzie odbudowa powinna się odbywać
Czytaj też:
Naturalna regeneracja lasów tropikalnych stanowi jeden z najbardziej obiecujących i ekonomicznych sposobów przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Ostateczny sukces zależy od skutecznej ochrony tych obszarów przed kolejnymi zniszczeniami oraz stworzenia mechanizmów finansowych doceniających wartość samodzielnie odradzających się ekosystemów. To rozwiązanie wydaje się niemal zbyt piękne, aby mogło być prawdziwe. Pozostaje pytanie: czy jako ludzkość zdołamy je właściwie wykorzystać?