Ludzkość musi znaleźć lepszy sposób na “chłodzenie na zawołanie”. Czasy bazowania na rozwiązaniach sprzed dekad powoli zmierzają ku końcowi, a to dzięki badaczom, którzy udowadniają w swoich laboratoriach, że jest to rzeczywiście możliwe. Kwestia chłodzenia stała się dziś jednym z najtrudniejszych problemów klimatycznych, bo urządzenia, które utrzymują naszą żywność czy budynki w znośnej temperaturze, jednocześnie […]

Gdy pod koniec grudnia 2024 roku teleskop ATLAS zarejestrował nowy obiekt na niebie, wyglądał on jak kolejna drobna skała do szybkiego skatalogowania. W ciągu kilku tygodni ta rutynowa obserwacja przerodziła się jednak w coś zupełnie wyjątkowego. Okazało się, że ludzkość po raz pierwszy stanęła przed realnym, choć na szczęście tylko testowym, sprawdzianem swoich procedur ochrony […]

Kosmos jest przytłaczająco ogromny. Gdy myślimy o dotarciu na inne planety, odległości przyprawiają o zawrót głowy. Dotychczasowe rakiety, choć zaprowadziły nas na Księżyc, w kontekście eksploracji Układu Słonecznego przypominają raczej żaglowce niż transatlantyki. Jeśli mielibyśmy podróżować między planetami w czasie życia jednego człowieka, potrzebujemy technologicznego skoku na miarę przejścia od maszyny parowej do silnika rakietowego. […]

Zamiast elektronów – fotony. Ta idea, brzmiąca jak kwintesencja science fiction, od lat krąży w głowach naukowców. Koncepcja komputerów działających na świetle obiecuje niewyobrażalną prędkość i drastycznie mniejsze zużycie energii. Problem w tym, że praktyczna realizacja tej wizji w skali mikrochipów wciąż potyka się o podstawową przeszkodę: jak precyzyjnie sterować światłem bez jego utraty? Niedawne […]

Plastikowe butelki, meble ogrodowe czy elementy karoserii samochodów – wszystkie te przedmioty łączy jeden kluczowy związek chemiczny. Propylen stanowi podstawowy budulec dla tworzyw sztucznych, a jego globalna produkcja tworzy przemysł wart miliardy dolarów. Paradoksalnie, choć produkujemy go na ogromną skalę, jeden z fundamentów tego procesu przez dekady pozostawał naukową zagadką. Kluczowa reakcja chemiczna zachodziła niejako […]

Siedemnaście lat minęło od pierwszego uruchomienia Wielkiego Zderzacza Hadronów. Gigantyczna maszyna ukryta pod granicą szwajcarsko-francuską zdążyła już zmienić nasze rozumienie fizyki, choć nadal potrafi zaskakiwać. Okazuje się, że jej podstawowa funkcja – rozbijanie protonów – może kryć w sobie zupełnie nowy, nieoczekiwany potencjał badawczy. Fizycy z CERN przyglądają się zderzeniom w LHC w zupełnie nowym […]

Zasady rządzące silnikiem samochodowym nagle przestają mieć sens, gdy spojrzymy na pojedyncze cząsteczki paliwa. Brzmi wymagająco? Mniej więcej z takim paradoksem mierzyła się od lat fizyka kwantowa, próbując zastosować klasyczne prawa termodynamiki do świata atomów i fotonów. Odpowiedź na to kluczowe pytanie, które wydawało się nie mieć rozwiązania, właśnie nadeszła z Bazylei. Dlaczego to takie […]

Od dawna wiadomo, że grupa atomów może emitować światło w sposób zsynchronizowany, tworząc niezwykle intensywny impuls. Zjawisko to, nazywane superradiacją, przypominało jednak teorię piękną na papierze, ale nie do końca oddającą rzeczywistość. Kluczowego elementu wciąż brakowało w równaniach. Tym brakującym elementem było splątanie kwantowe. Badacze z Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z międzynarodowym zespołem wykazali, że […]

Próżnia wcale nie jest pusta. To jedno z najbardziej nieintuicyjnych przewidywań fizyki kwantowej, które od dziesięcioleci pozostawało wyłącznie w sferze równań. Przyspieszając w całkowicie pustej przestrzeni, moglibyście poczuć ciepło. Brzmi absurdalnie, lecz efekt Unruha jest właśnie taką teoretyczną konsekwencją połączenia teorii względności i mechaniki kwantowej. Problem w tym, że do jego zaobserwowania potrzebne są przyspieszenia […]

Co byście powiedzieli, gdyby okazało się, że w naszym kosmicznym sąsiedztwie istnieje świat potencjalnie nadający się do zamieszkania? Astronomowie właśnie potwierdzili istnienie takiego obiektu, a jego bliskość może zrewolucjonizować nasze podejście do poszukiwań życia pozaziemskiego. Mowa o superziemi HD 20794 d, która krąży wokół gwiazdy podobnej do Słońca w odległości zaledwie 20 lat świetlnych od […]

W sercu zniszczonego reaktora w Czarnobylu, tam gdzie promieniowanie powinno unicestwić wszelkie formy życia, naukowcy dokonali zdumiewającego odkrycia. W miejscu, które uznawano za biologiczną pustkę, rozwijał się czarny grzyb. Nie dość, że przetrwał w ekstremalnie wysokim poziomie promieniowania, to wydawał się czuć w tych warunkach doskonale. To znalezisko z końca lat 90. wciąż fascynuje badaczy […]

W świecie, gdzie cyberprzestępcy każdego roku wykradają miliony haseł i wrażliwych danych, a algorytmy sztucznej inteligencji stają się coraz sprytniejsze, tradycyjne metody zabezpieczeń mogą wkrótce okazać się niewystarczające. Komputery kwantowe teoretycznie potrafią złamać obecne układy szyfrowania, dlatego badacze intensywnie pracują nad komunikacją kwantową, czyli technologią opartą na fundamentalnych prawach fizyki, obiecującą stworzenie kanałów transmisji danych […]