Układ trzech planet
Odkryta planeta jest największą w układzie składającym się z trzech superziemi. Jej masa wynosi przynajmniej 5,82 razy więcej niż Ziemia, a pełny obieg wokół gwiazdy zajmuje jej prawie 648 dni. Dwie pozostałe planety w tym systemie są mniejsze: HD 20794 b ma masę 2,15 masy Ziemi i okrąża gwiazdę w 18,3 dnia, podczas gdy HD 20794 c o masie 2,98 masy Ziemi potrzebuje na to 89,7 dnia. Najciekawszy jest jednak kształt orbity największej z planet. Z ekscentrycznością wynoszącą 0,45 jej tor jest wyraźnie eliptyczny. Dzięki tej osobliwej charakterystyce przez około 59% roku planeta przebywa w optymistycznej strefie mieszkalnej, a przez 38% w jej konserwatywnej części. Nawet tak niestandardowa orbita może tworzyć warunki sprzyjające utrzymaniu ciekłej wody.
Czytaj też: Chińska ingerencja zmienia parametry całej planety. NASA potwierdza nieoczekiwany efekt megabudowli
Dla mnie była to naturalnie ogromna radość, kiedy mogliśmy potwierdzić istnienie planety. To była również ulga, ponieważ pierwotny sygnał znajdował się na granicy możliwości detekcyjnych spektrografu. Co ekscytujące, jej bliskość z nami oznacza nadzieję na przyszłe misje kosmiczne w celu uzyskania jej obrazu – wyjaśnia Michael Cretignier
Dwie dekady precyzyjnych pomiarów
Potwierdzenie istnienia tej planety wymagało ponad dwóch dekad żmudnych obserwacji. Naukowcy wykorzystali dane z zaawansowanych spektrografów HARPS i ESPRESSO, analizując subtelne zmiany w świetle gwiazdy wywołane grawitacyjnym wpływem krążących wokół niej planet. Praca nie należała do łatwych. Zespół badawczy przez lata eliminował wszystkie potencjalne źródła zakłóceń, wśród których szczególnym wyzwaniem okazała się aktywność samej gwiazdy. Astronomowie zidentyfikowali cykl magnetyczny HD 20794 trwający około 3000 dni oraz okres rotacji wynoszący 39-40 dni. Sygnał związany z rotacją początkowo interpretowano jako obecność kolejnej planety.
Gwiazda centralna tego układu należy do typu G6V – jest nieco mniejsza i chłodniejsza od Słońca, lecz wciąż wykazuje duże podobieństwo. Jej jasność wynosząca 4,34 magnitudo pozwala na obserwacje nawet przy użyciu mniejszych teleskopów. Co istotne, charakteryzuje się niskim poziomem aktywności, co umożliwia niezwykle precyzyjne pomiary.
Cel dla teleskopów przyszłości
HD 20794 d stała się priorytetowym celem dla instrumentów nowej generacji. Naziemne teleskopy ekstremalnie duże, takie jak instrument ANDES na Europejskim Teleskopie Ekstremalnie Dużym (ELT), będą mogły prowadzić bezpośrednie obserwacje atmosfery tej planety. Podobne możliwości oferują planowane misje kosmiczne LIFE i Habitability Worlds Observatory (HWO).
Czytaj też: Tajemniczy obiekt krążył miesiącami blisko Ziemi. Astronomowie odkryli planetoidę ukrytą w blasku Słońca
HD 20794, wokół której krąży HD 20794 d, nie jest zwykłą gwiazdą. Jej jasność i bliskość czynią ją idealnym kandydatem dla przyszłych teleskopów, których misją będzie bezpośrednia obserwacja atmosfer – zauważa Xavier Dumusque
Centrum Życia we Wszechświecie na Uniwersytecie Genewskim intensywnie bada warunki mogące sprzyjać powstaniu i rozwojowi życia na egzoplanetach, z HD 20794 d w centrum zainteresowania. Możliwość zbadania składu atmosfery planety w strefie mieszkalnej, znajdującej się tak blisko nas, to szansa, która zdarza się niezwykle rzadko. Cretignier przyznaje, że choć jego praca koncentruje się głównie na odkrywaniu nieznanych światów, z niecierpliwością oczekuje wyników badań innych naukowców dotyczących tej konkretnej planety. Osobliwa orbita HD 20794 d i jej położenie w strefie mieszkalnej czynią ją jednym z najbliższych znanych nam odpowiedników Ziemi. W ciągu najbliższych lat możemy się dowiedzieć, czy ta odległa superziemia rzeczywiście może skrywać warunki sprzyjające życiu.