To wcale nie czarna dziura. W HR 6819 jest “wampirzy” układ podwójny gwiazd

W 2020 r. Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) ogłosiło odkrycie najbliższej Ziemi czarnej dziury, oddalonej od nas o zaledwie 1000 lat świetlnych. Wyniki badań zostały zakwestionowane przez środowisko naukowe, co potwierdziły najnowsze badania. W HR 6819 nie ma czarnej dziury, a “wampirzy” układ podwójny gwiazd.
Wampirzy układ podwójny w HR 6819

Wampirzy układ podwójny w HR 6819

Rewelacje ogłoszone przez ESO w 2020 r. spotkały się z dużym zainteresowaniem środowiska naukowego, ale nie zabrakło także głosów krytyki. Zespół astronoma Thomasa Riviniusa z ESO był przekonany, że najlepszym wyjaśnieniem danych pozyskanych za pomocą 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO, jest układ potrójny – jedna gwiazda okrążająca czarną dziurę co 40 dni i druga gwiazda na znacznie szerszej orbicie.

Czytaj też: Czarna dziura o nietypowym nachyleniu dostarcza informacji o narodzinach tych obiektów

Julia Bodensteiner z KU Leuven zaproponowała alternatywne wyjaśnienie. HR 6819 może być tak naprawdę układem podwójnym, bez obecności czarnej dziury. Ten scenariusz wymagałby, aby jednak, aby jedna gwiazda “wysysała” materię z drugiej, tworząc prawdziwie wampirzy układ podwójny.

Osiągnęliśmy limit dostępnych danych, więc musieliśmy zastosować inną strategię obserwacyjną, aby wybrać pomiędzy dwoma scenariuszami zaproponowanymi przez oba zespoły.Abigail Frost, badaczka z KU Leuven

Co ukrywa się w HR 6819?

Naukowcy użyli Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) i Interferometru Bardzo Dużego Teleskopu (VLTI) należących do ESO – tylko ten zestaw był w stanie rozwiązać zagadkę układu HR 6819.

Scenariusze, których szukaliśmy, były dość jasne, bardzo różne i łatwe do określenia przy użyciu odpowiedniego instrumentu. Zgodziliśmy się, że w układzie znajdują się dwa źródła światła, więc pytanie brzmiało, czy krążą one blisko siebie, jak w scenariuszu gwiazdy rozebranej, czy też są od siebie oddalone, jak w scenariuszu czarnej dziury.Thomas Rivinius

Naukowcy użyli instrumentu GRAVITY w VLTI oraz MUSE (Multi Unit Spectroscopic Explorer) w VLT.

MUSE potwierdził, że nie ma jasnego towarzysza na szerszej orbicie, podczas gdy wysoka rozdzielczość przestrzenna GRAVITY pozwoliła na wyodrębnienie dwóch jasnych źródeł rozdzielonych zaledwie jedną trzecią odległości między Ziemią a Słońcem. Te dane okazały się być ostatnim elementem układanki i pozwoliły nam stwierdzić, że HR 6819 jest układem podwójnym bez czarnej dziury.Abigail Frost

Nowo utworzony wspólny zespół Leuven-ESO planuje teraz dokładniej obserwować HR 6819 za pomocą instrumentu GRAVITY należącego do VLTI. Naukowcy przeprowadzą wspólne badania tego układu, aby lepiej zrozumieć jego ewolucję, określić jego własności i wykorzystać tę wiedzę do poznania innych układów podwójnych. Najnowsze wyniki opublikowano w Astronomy & Astrophysics.