Czym są rosyjskie bombowce Su-34? To jedne z najbardziej zaawansowanych maszyn

Czym dokładnie są rosyjskie bombowce Su-34? Ich historia sięga ubiegłego wieku, ale na służbie są tak naprawdę od niedawna, co sugeruje, że należą do grona tych bardziej zaawansowanych dzieł awioniki. Dziś więc bierzemy je na tapet, zaznaczając, że na przestrzeni lat wspominano o nich zarówno jako o Su-32, jak i właśnie Su-34, podczas gdy NATO określa je mianem Fullback.
Czym są rosyjskie bombowce Su-34, najbardziej zaawansowanych maszyn, bombowce Su-34, Su-34,
Czym są rosyjskie bombowce Su-34, najbardziej zaawansowanych maszyn, bombowce Su-34, Su-34,

Historia Su-34 “Fullback”, czyli następcy Su-24 opartego na myśliwcu Suchoj Su-27

W wojskowym przemyśle jest tak, że kiedy już wprowadza się na służbę nowy sprzęt, to lepiej rozpoczynać prace nad jego następcą tego samego dnia, a może nawet wcześniej przez trwający nawet kilka dekad proces. W przypadku następcy dla Su-24, będącego na służbie najpierw poradzieckiego, a teraz rosyjskiego lotnictwa, było jednak inaczej. Podczas gdy Su-24 wszedł na służbę w 1974 roku, prace nad Su-34 firma Sukhoi rozpoczęła w połowie lat 80. ubiegłego wieku. Cel? Zastąpić Su-24 nowym wszechstronnym bojowym samolotem taktycznym, aby lepiej dostosować się do nowych zagrożeń.

Czytaj też: Czym jest amunicja kasetowa? Polska jest jednym z nielicznych państw, które jej nie zakazały

Tak rozpoczęto obarczone wieloma problemami i wyzwaniami prace nad Su-34, który zaliczył swój pierwszy lot stosunkowo szybko, bo w 1990 roku. Było to jednak bezpośrednio związane z faktem, że ten bombowiec jest w dużej mierze oparty o przechwytujący myśliwiec Su-27 (dokładnie T10KM-2) produkowany w latach od 1980 do 2019. Zaczerpnięcie tak wiele z istniejącego już samolotu nie było jednak sposobem na szybkie ukończenie wszystkich inżynieryjnych wyzwań, bo finalnie Su-34 trafił na służbę dopiero w 2014 roku, czyli prawie ćwierć wieku od swojego pierwszego lotu.

Nie ma w tym jednak nic dziwnego, bo choć już w 1994 roku zaczął latać wariant przeznaczony do masowej produkcji, to liczne problemy po rozpadzie ZSRR przesuwały wprowadzenie go na linie produkcyjne z roku na rok. Tak oto opracowany głównie w XX wieku samolot jest produkowany do dziś, ale o jego zaawansowanie dbały stosowne modernizacje. Dziś wiemy, że ten myśliwiec bombowy, który finalnie ma zastąpić Su-24 oraz Tu-22M, ma przejść modernizacje z myślą o wydłużeniu jego żywotności i zwiększeniu siły rażenia.

Jak wspomniałem, produkcja Su-34 ciągle trwa i to nieprzerwanie od 2006 roku, a oprócz Rosji, mającej dostęp do 131 egzemplarzy (stan na 2021 rok), mają latać nimi również algierskie siły powietrzne na mocy kontraktu z 2021 roku.

Suhhoi Su-34, to przykład samolotu myśliwsko-bombowego, który może latać nawet z bronią jądrową

Zgodnie z pierwotnym planem na Su-34, ten dwuosobowy samolot rzeczywiście stał się wielozadaniowym dziełem. Zalicza się go do grupy bombowców taktycznych, samolotów myśliwsko-bombowych, a nawet rozpoznawczych i szturmowych. Najważniejsze cechy? Zdecydowanie możliwość lotu z prędkością naddźwiękową, dobijającą do maksymalnie 1900 km/h (Mach 1.8) oraz zasięg do 4500 km, którego można rozszerzyć poprzez tankowanie w locie.

Czytaj też: Rosyjski pocisk balistyczny Iskander zwany też SS-26 Stone. Czym jest i co potrafi?

Za te kwestie odpowiada para silników turboodrzutowych Saturn AL-31FM1, które generują 132,4 kN ciągu z dopaleniem i czerpią do 12100 kg paliwa z pokładowych zbiorników. Charakterystyczny kształt i elementy metalowej konstrukcji (długość: 23,34 metra, rozpiętość skrzydeł: 14,7 metra) tego średniopłata z podwójnym usterzeniem pionowym trudno pomylić z innym samolotem.

Waga własna tego myśliwca wynosi 17700 kilogramów, a startowa 38200 kg, z czego samo uzbrojenie może ważyć do 8 ton. Powód? Obecność działka lotniczego GSz-30-1 kalibru 30 mm, ale przede wszystkim aż 12 węzłów uzbrojenia do podwieszenia wszelakiej maści broni, które jednak nie są jedynymi zasobnikami, mogącymi jeszcze bardziej dozbroić Su-34 na misję.

Symulator kokpitu Su-34

Jeśli wejdziemy do środka Su-34, to zauważymy, że ten samolot myśliwsko-bombowy w zadziwiająco dużym stopniu uprzyjemnia życie dwóch pilotów, siedzących obok siebie. Z lewej zasiada pilot-dowódca, a z prawej nawigator-operator, którym bezpieczeństwo zapewnia kapsuła pancerna wieńcząca kadłub typu Duckbill i fotele katapultowe Zvezda K-36m. Podczas misji duet ma możliwość stania i poruszania się po kabinie, położenia się na korytarzu i nawet skorzystania z pośledniej „toalety i kuchni”, które jak na standardy samolotu wojskowego, są i tak przyzwoite.

Zrzucenie KAB-500S podczas walk w Syrii

Po stronie wyposażenia Su-34 wyposażono w wielofunkcyjny radar główny Leninets V-004 z trybami unikania i podążania za terenem o zasięgu do 200-250 km. Mowa o dużych celach naziemnych, bo promień wykrywania celów wielkości myśliwca wynosi już do 120 km. Dodatkowo ten radar może śledzić jednocześnie dziesięć celów powietrznych i atakować w tym samym momencie aż cztery cele (w powietrzu, na lądzie lub na wodzie). Tylny radar ostrzegawczy odpowiada za ostrzeganie przed atakiem z tyłu i umożliwia odpalenie pocisków R-73 przeciwko ścigającym bez konieczności zawracania samolotu. W najnowszych wersjach Su-34 sięgają jednak po nowy radar czwartej generacji Pika-M kompleksu BKR-3 o zasięgu do 300 km.

Powyżej możecie zobaczyć szczegóły tego, jakie i jak wiele bomb i pocisków można podwiesić pod Su-34, który oczywiście nawet nie stoi obok konstrukcji stealth. To oznacza, że radary podają go obrońcom, jak na tacy. To sprawia, że przy wyposażeniu Su-34 głównie w uzbrojenie powietrze-ziemia, wprowadzenie go na front wymaga nie tylko dominowania w powietrzu, ale też zabezpieczenia terenu pod kątem wrogich systemów przeciwlotniczych.

Resztki Su-34 zestrzelonego w obwodzie czernichowskim

Jeśli idzie o same bomby, szczególną uwagę chciałbym zwrócić na poradziecką kierowaną bombę burzącą KAB-1500Ł-Pr (wersję przeciwbetonową), która uderza w cel podświetlony laserem ~650-kg materiału wybuchowego i FAB-1500 M-54 z 675-kg materiałem. Warto wspomnieć o najlżejszej rosyjskiej bombie kierowanej, czyli KAB-250L i możliwości lotu z termojądrową bombą TN-2000.

Czytaj też: Czym są PPZR Piorun? W nasze rodzime zestawy rakiet przeciwlotniczych uwierzyło nawet USA

Jeśli idzie o pociski, to wśród wielu wersji Ch- klasy powietrze-ziemia i R- do walki z powietrznymi celami, znajdują się też pociski przeciwokrętowe (Moskit) i bardzo popularne w mediach P-800 Oniks. To już zupełnie inna klasa pocisków, bo te ponaddźwiękowe pociski manewrujące mogą uderzać z powietrza w okręty.