Naukowcy z Uniwersytetu Florenckiego odkryli, że niektóre klasyczne (starsze) instrumenty muzyczne faktyczne wytwarzają silniejsze i bardziej słyszalne tony “fantomowe”, podobne do dzwonów. Powstają, gdy dwie nuty muzyczne są grane jednocześnie i nie każdy jest w stanie je usłyszeć. To tylko podkreśla ich wyjątkowość. Szczegóły opisano w czasopiśmie Journal of the Acoustical Society of America.
Fantomowe tony, ale czy na pewno?
Najbardziej znane są tzw. tony Tartiniego. Ich nazwa pochodzi od włoskiego kompozytora i skrzypka, Giuseppe Tartiniego, który odkrył je w 1714 r. Tzw. trzecie dźwięki (Terzo Suono) do niedawna były uważane za złudzenie słuchowe powstałe w wyniku zniekształcenia różnych częstotliwości w uchu wewnętrznym.
Wibracje odpowiedzialne za tworzenie kombinacji tonów mogą być wyczuwane i rejestrowane poza uchem – ale tylko wtedy, gdy dwa tony są grane jednocześnie przez te same skrzypce. Są one lepiej słyszalne podczas gry na niektórych skrzypcach.
Włoscy naukowcy zatrudnili profesjonalnego skrzypka, który zagrał serię dwudźwiękowych kombinacji, znanych jako diady, na pięciu różnych skrzypcach: skrzypcach Tononiego z 1700 roku, anonimowych włoskich skrzypcach z XVIII wieku, XIX-wiecznym instrumencie wykonanym przez Henry’ego Lockey Hilla z Londynu, ręcznie robionych skrzypcach z 1971 roku oraz nowoczesnym instrumencie wyprodukowanym w fabryce.
Czytaj też: Przez nitkę do kłębka. Toksyna pomogła rozwikłać zagadkę pochodzenia meteorytu sprzed 90 lat
Analizy wykazały, że wykazało, że kombinacje tonów były znacznie silniejsze i łatwiej dostrzegalne na starszych, wyższej jakości instrumentach niż na nowszych, gorszych.
Najsilniejsze znaleziono w starych włoskich skrzypcach wykonanych w Bolonii w latach 1700 przez słynnego lutnika Carlo Annibale Tononiego. Tony te były pomijalnie małe na skrzypcach o niskiej jakości. Do tej pory kombinacje tonów produkowane przez skrzypce były uważane za zbyt słabe, aby je usłyszeć, a zatem nieistotne. Nasze wyniki zmieniają ten pogląd pokazując, że tony produkowane przez dobrej jakości skrzypce są łatwe do usłyszenia i wpływają na percepcję interwałów. Zawartość harmoniczna diady jest przez nie wzbogacona i pozytywnie odbierana przez słuchaczy.Prof. Giovanni Cecchi z Uniwersytetu we Florencji
Przyszłe badania skupią się na analizie większej liczby i różnorodności skrzypiec, aby zidentyfikować dokładne fizyczne komponenty odpowiedzialne za produkcję tych “fantomowych” tonów.
