Windows Sandbox to jedna z tych funkcji Microsoftu, które można określić mianem “ukrytego skarbu”. Wprowadzona w 2019 roku jako opcjonalna funkcja Windows 10, pozwala na uruchomienie zwirtualizowanego środowiska pulpitowego bezpośrednio w systemie – bez konieczności instalowania osobnej maszyny wirtualnej czy tworzenia obrazów systemowych.
Co to właściwie jest Windows Sandbox?
Windows Sandbox działa jak oddzielny, tymczasowy komputer w twoim komputerze. To lekkie środowisko wirtualne z izolowanym jądrem, które po zamknięciu usuwa wszystkie wprowadzone zmiany. Można to porównać do trybu incognito w przeglądarce, tyle że dla całego systemu operacyjnego.
Najważniejszą zaletą tego rozwiązania jest jego efemeryczny charakter – wszystko, co zrobisz w Windows Sandbox, znika po zamknięciu programu. To czyni go idealnym narzędziem do testowania podejrzanych plików czy eksperymentowania z oprogramowaniem.
Jak włączyć Windows Sandbox?
Wymagania systemowe
Zanim przejdziemy do instalacji, sprawdź, czy twój sprzęt spełnia podstawowe wymagania:
- Architektura: AMD64 lub Arm64
- RAM: Minimum 4 GB (zalecane więcej dla komfortowej pracy)
- Procesor: Co najmniej 2 rdzenie
- Miejsce na dysku: 1 GB wolnej przestrzeni
- System: Windows 10/11 Pro, Enterprise lub Education (Home nie obsługuje tej funkcji)
Proces aktywacji krok po kroku
Krok 1: Włącz wirtualizację w BIOS/UEFI
Najpierw musisz upewnić się, że masz włączoną wirtualizację w ustawieniach płyty głównej. Proces różni się w zależności od producenta, ale zazwyczaj znajdziesz tę opcję w sekcji “Advanced” lub “CPU Configuration” pod nazwą “Intel VT-x” lub “AMD-V”.
Krok 2: Aktywuj Windows Sandbox
- Otwórz Panel sterowania
- Przejdź do “Programy” → “Włączanie lub wyłączanie funkcji systemu Windows”
- Znajdź na liście “Windows Sandbox” i zaznacz pole wyboru
- Kliknij “OK” i poczekaj na instalację
- Uruchom komputer ponownie
Krok 3: Uruchamianie
Po restarcie wystarczy wpisać “Windows Sandbox” w wyszukiwarkę Windows i uruchomić aplikację. Pierwsze uruchomienie może zająć kilka minut, ale kolejne będą znacznie szybsze.
Praktyczne zastosowania Windows Sandbox
Testowanie podejrzanych programów
Pobrałeś program z mniej znanego źródła? Zamiast ryzykować bezpieczeństwo głównego systemu, uruchom go w Windows Sandbox. Jeśli okaże się to złośliwe oprogramowanie, nie wyrządzi szkód twojemu prawdziwemu systemowi.
Bezpieczne przeglądanie internetu
Musisz odwiedzić podejrzaną stronę internetową? Microsoft Edge w Windows Sandbox zapewni dodatkową warstwę ochrony. Nawet jeśli strona zawiera szkodliwy kod, nie dostanie się do twojego głównego systemu.
Eksperymentowanie z ustawieniami
Chcesz przetestować wpływ pewnych zmian w rejestrze lub konfiguracji systemu? Windows Sandbox pozwoli ci na swobodne eksperymenty bez obaw o konsekwencje.
Izolowane środowisko pracy
Niektóre zadania wymagają “czystego” środowiska systemowego. Windows Sandbox zapewnia świeżą instalację Windows za każdym razem.
Zaawansowana konfiguracja
Microsoft przewidział możliwość dostosowania Windows Sandbox do konkretnych potrzeb poprzez pliki konfiguracyjne XML. Możesz kontrolować:
- Mapowanie folderów – udostępnianie konkretnych katalogów z głównego systemu
- Przekierowanie schowka – kopiowanie i wklejanie między środowiskami
- Ustawienia sieci – włączanie lub wyłączanie dostępu do internetu
- Wejście audio/wideo – kontrola dostępu do mikrofonu i kamery
Przykładowy plik konfiguracyjny XML wygląda następująco:
<Configuration>
<MappedFolders>
<MappedFolder>
<HostFolder>C:\TestFiles</HostFolder>
<ReadOnly>true</ReadOnly>
</MappedFolder>
</MappedFolders>
<ClipboardRedirection>Enable</ClipboardRedirection>
<Networking>Disable</Networking>
</Configuration>Ograniczenia Windows Sandbox
Nie ma róży bez kolców. Windows Sandbox ma swoje ograniczenia:
Bezpieczeństwo nie jest stuprocentowe
Choć Windows Sandbox oferuje dobrą izolację, najbardziej zaawansowane złośliwe oprogramowanie może teoretycznie z niego “uciec”. To nadal znacznie bezpieczniejsze niż uruchamianie podejrzanych programów bezpośrednio w systemie, ale nie należy traktować tego jako nienaruszalnej bariery.
Brak trwałości danych
Efemeryczny charakter to zarazem zaleta i wada. Jeśli pracujesz nad czymś przez kilka dni, musisz utrzymywać sesję przez cały czas – nie ma opcji zapisania “stanu” na później.
Tylko jeden system, jedna instancja
Windows Sandbox zawsze wirtualizuje wersję systemu, na którym jest uruchomiony. Nie można jednocześnie mieć kilku instancji ani emulować starszych wersji Windows.
Brak Microsoft Store i aplikacji wbudowanych
W środowisku nie znajdziesz Sklepu Microsoft. Od Windows 11 wersji 24H2 dodatkowo nie są dostępne wbudowane aplikacje sklepu, takie jak Kalkulator, Zdjęcia, Notatnik czy Terminal (Microsoft pracuje nad przywróceniem tej funkcjonalności). To może być problematyczne w niektórych scenariuszach testowych.
Windows Sandbox vs tradycyjne maszyny wirtualne
Wybór między Windows Sandbox a klasycznymi maszynami wirtualnymi (VirtualBox, VMware) nie jest oczywisty. Każde rozwiązanie ma swoje mocne strony i słabości.
Windows Sandbox wyróżnia się przede wszystkim prostotą użytkowania. Nie musisz pobierać obrazów ISO, konfigurować maszyn czy przydzielać zasobów – wszystko dzieje się automatycznie. System wykorzystuje sprytną technologię klonowania plików z hosta, dzięki czemu zużywa zaledwie 100 MB miejsca w porównaniu do kilku GB typowej maszyny wirtualnej. Dodatkowo, dzięki integracji z hiperwizorem Microsoft, Windows Sandbox ma dostęp do zaawansowanych mechanizmów zarządzania pamięcią – współdzieli te same strony RAM z systemem głównym, co znacząco redukuje zapotrzebowanie na zasoby.
Z drugiej strony, tradycyjne maszyny wirtualne oferują znacznie większą elastyczność. Możesz uruchomić dowolny system operacyjny – od Windows 7 po najnowsze dystrybucje Linuxa. Snapshoty pozwalają na zapisywanie stanów maszyny i powrót do nich w dowolnym momencie, co jest nieocenione podczas długotrwałych testów. Możliwość uruchomienia kilku maszyn równocześnie to kolejna zaleta, której Windows Sandbox nie oferuje.
Kiedy wybrać Windows Sandbox:
- Testowanie pojedynczych aplikacji lub plików
- Bezpieczne przeglądanie podejrzanych stron
- Szybkie eksperymenty z ustawieniami systemu
- Gdy zależy ci na minimalnym zużyciu zasobów
Kiedy wybrać tradycyjną VM:
- Potrzebujesz różnych systemów operacyjnych
- Pracujesz nad projektami wymagającymi trwałości danych
- Testujesz złożone konfiguracje przez dłuższy czas
- Chcesz uruchomić kilka środowisk jednocześnie
Dobrą strategią jest rozpoczęcie od Windows Sandbox – jeśli spełnia twoje potrzeby, oszczędzisz czas i zasoby. Gdy napotkasz ograniczenia, zawsze możesz przejść na pełnoprawną maszynę wirtualną.
Czy warto używać Windows Sandbox?
Zdecydowanie tak! To narzędzie, które powinno być w arsenale każdego świadomego użytkownika Windows. Szczególnie przydatne będzie dla:
- IT-owców testujących nowe oprogramowanie
- Administratorów sprawdzających bezpieczeństwo plików
- Zwykłych użytkowników chcących zwiększyć bezpieczeństwo
- Deweloperów potrzebujących czystego środowiska testowego
Proces aktywacji zajmuje niecałe 30 minut, a korzyści mogą być ogromne. Szkoda, że Microsoft nie promuje tej funkcji bardziej aktywnie – to naprawdę przydatne narzędzie, które jest zaskakująco mało znane.
Podsumowanie
Windows Sandbox to przykład dobrze przemyślanej funkcji, która rozwiązuje prawdziwe problemy użytkowników. Nie zastąpi profesjonalnych rozwiązań wirtualizacyjnych w każdym scenariuszu, ale w większości przypadków okaże się idealnym wyborem.
Czytaj też: Nie daj się oczarować AI. Podstawy cyberbezpieczeństwa wciąż są najważniejsze
Następnym razem, gdy będziesz musiał przetestować podejrzany plik lub odwiedzić ryzykowną stronę, pamiętaj o Windows Sandbox. To może zaoszczędzić ci wielu problemów i godzin spędzonych na przywracaniu systemu.