Startup Aalo Atomics właśnie rozpoczął budowę swojego pierwszego eksperymentalnego reaktora, który ma szansę zmienić reguły gry. Projekt nabiera szczególnego znaczenia w kontekście gwałtownego rozwoju sztucznej inteligencji i centrów danych, które pochłaniają coraz więcej energii.
Reaktor Aalo-X. Powrót do zapomnianej technologii
Budowa reaktora Aalo-X ruszyła w Idaho National Laboratory znajdującym się tuż obok kompleksu Materials and Fuels Complex w Idaho Falls. To pierwszy od ponad czterech dekad reaktor chłodzony sodem powstający w Stanach Zjednoczonych – technologia praktycznie zapomniana w amerykańskiej energetyce jądrowej.
Czytaj także: Pierwszy modułowy reaktor jądrowy na świecie działa już w Chinach
Firma Aalo Atomics, założona dopiero w 2023 roku z siedzibą w Austin w Teksasie, postawiła sobie niezwykle ambitny cel. Reaktor ma osiągnąć stan krytyczny do 4 lipca 2026 roku, co oznaczałoby przejście od założenia firmy do działającego reaktora w niespełna trzy lata. Tak wysokie tempo rodzi zrozumiały sceptycyzm.
Technologia, która może zmienić reguły gry
Reaktor Aalo-X wykorzystuje chłodzenie sodem i jest zasilany nisko wzbogaconym dwutlenkiem uranu. To rozwiązanie oferuje większą elastyczność w porównaniu z tradycyjnymi reaktorami chłodzonymi wodą – eliminuje zależność od zewnętrznych źródeł wody i umożliwia instalację w lokalizacjach, gdzie dostęp do dużych ilości wody jest ograniczony.
Komponenty do budowy powstają w pilotowej fabryce Aalo w Austin o powierzchni około 3700 metrów kwadratowych. Modułowe podejście ma kluczowe znaczenie dla całej koncepcji – elementy reaktora są produkowane fabrycznie, co ma przyspieszyć proces budowy i obniżyć koszty.
Energetyczne zaplecze dla AI
Aalo-X to jednak tylko początek. Prawdziwym celem firmy jest komercyjny produkt o nazwie Aalo Pod – modułowa elektrownia o mocy 50 megawatów, zaprojektowana specjalnie z myślą o centrach danych. Każdy Pod składa się z pięciu reaktorów Aalo-1.
Taka konfiguracja pozwala na skalowanie mocy bez większych zmian infrastrukturalnych. Firmy mogą rozpocząć od jednego modułu i stopniowo rozbudowywać instalację do skali gigawatów, w zależności od potrzeb. To szczególnie istotne dla branży technologicznej, gdzie zapotrzebowanie na energię rośnie w tempie trudnym do przewidzenia.
Solidne finansowanie i wsparcie inwestorów
Aalo Atomics pozyskało już ponad 136 milionów dolarów od inwestorów. Wśród nich znaleźli się Valor Equity Partners, NRG Energy oraz Hitachi Ventures – firmy o ustalonej pozycji w branży energetycznej i technologicznej. Tak znaczące finansowanie w tak krótkim czasie od założenia firmy świadczy o dużym zainteresowaniu rynku technologiami małych reaktorów modułowych (SMR). Inwestorzy dostrzegają potencjał w rozwiązaniach, które mogą szybko odpowiedzieć na rosnące potrzeby energetyczne nowoczesnej gospodarki.
Rozpoczęcie budowy nastąpiło zaledwie dwa tygodnie po wyborze Aalo przez Departament Energii do udziału w pilotażowym programie budowy reaktorów jądrowych ogłoszonym w czerwcu 2025 roku. Ma on na celu przyspieszenie testowania i zatwierdzania nowej generacji projektów jądrowych poza laboratoriami krajowymi. To znacząca zmiana w podejściu do rozwoju technologii jądrowych – zamiast długich, biurokratycznych procesów, rząd stawia na szybkie prototypowanie i testowanie w rzeczywistych warunkach.
Co to oznacza dla amerykańskiej energetyki?
Jeśli Aalo osiągnie swój cel czasowy, będzie to sygnał zarówno technologicznego, jak i regulacyjnego przełomu w amerykańskich innowacjach jądrowych. Dotychczas budowa nowych reaktorów jądrowych w USA trwała dekady i kosztowała miliardy dolarów.
Modułowe podejście może to zmienić. Reaktory produkowane fabrycznie, standaryzowane komponenty i uproszczone procesy regulacyjne mogą znacząco skrócić czas wprowadzania nowych technologii na rynek.
Projekt Aalo-X może stać się wzorem dla innych firm z branży SMR, pokazując, że możliwe jest szybkie przejście od koncepcji do działającego reaktora. To szczególnie ważne w kontekście globalnej konkurencji technologicznej i rosnących potrzeb energetycznych związanych z rozwojem sztucznej inteligencji i centrów danych.
Perspektywy i wyzwania
Chociaż pomysł brzmi obiecująco, warto zachować ostrożny optymizm. Branża jądrowa ma za sobą wiele obietnic, które nie doczekały się realizacji. Technologia chłodzenia sodowego, choć interesująca, niesie ze sobą własne wyzwania – sód jest wysoce reaktywny i wymaga specjalistycznej obsługi.
Czytaj także: Reaktory jądrowe z wielkim postępem. To, co dawniej zajmowało rok, teraz trwa jeden dzień
Jednak jeśli Aalo Atomics rzeczywiście dotrzyma terminów i utrzyma koszty w ryzach, może to oznaczać prawdziwy przełom. Dla polskiego czytelnika warto zauważyć, że podobne technologie mogłyby znaleźć zastosowanie również w naszym kraju, szczególnie w kontekście stopniowego odchodzenia od węgla i potrzeb dywersyfikacji źródeł energii.
Czas pokaże, czy modułowe reaktory jądrowe okażą się przyszłością energetyki, czy kolejną obietnicą, która rozbije się o twardą rzeczywistość inżynierii i regulacji. Na razie obserwujemy jeden z najciekawszych eksperymentów energetycznych naszych czasów.