Matematycy rozwiązali zagadkę, nad którą głowili się od ponad 30 lat. To już dziewiąta taka liczba

Osiem tzw. liczb Dedekinda było już znanych nauce, lecz identyfikacja dziewiątej wymykała się matematykom, którzy poszukiwali jej od 1991 roku. Przełom w sprawie nastąpił dzięki przedstawicielom Uniwersytetu w Paderborn oraz KU Leuven.
Matematycy rozwiązali zagadkę, nad którą głowili się od ponad 30 lat. To już dziewiąta taka liczba

Zanim przejdziemy do rozwiązania zagadki, warto wyjaśnić, jakie były jej korzenie. Jak się pewnie domyślacie, sprawcą całego zamieszania był wspomniany już Dedekind, Richard Dedekind. Działający w XIX i XX wieku niemiecki matematyk zostawił po sobie imponującą spuściznę, a tytuł tego artykułu pokazuje, że przynajmniej część jego założeń jest aktualna do dziś.

Czytaj też: Student rozwiązał zagadkę matematyczną, która stanowiła wyzwanie od 30 lat

Niemiecki naukowiec zdefiniował w 1897 roku liczby Dedekinda jako szybko rosnącą sekwencję liczb całkowitych. Obejmuje ona więc szybko rosnące serie liczb całkowitych blisko związanych z funkcjami monotonicznymi, które to przyjmują wartości 0 lub 1. Co istotne, funkcje monotoniczne zachowują kolejność danych wejściowych, dlatego w sytuacji, gdy dane wejściowe rosną, rośnie również wynik. 

O ile jednak osiem pierwszych liczb Dedekinda było znanych, tak przy dziewiątej zaczynały się problemy. Naukowcy dążący do przełomu w tej sprawie skorzystali z możliwości superkomputera Noctua. Warto w tym miejscu przypomnieć, iż ósma liczba Dedekinda również została znaleziona z wykorzystaniem superkomputera. Miało to miejsce w 1991 roku, a użytym urządzeniem był Cray 2. 

Dziewiąta liczba Dedekinda wynosi 286386577668298411128469151667598498812366 i była poszukiwana od 1991 roku

Najnowszy przełom, dokonany 8 marca 2023 roku, sprawił, iż dowiedzieliśmy się jak wygląda dziewiąta liczba Dedekinda, czyli 286386577668298411128469151667598498812366. Co ciekawe, podejście zastosowane przez członków zespołu sprawiło, że na zwykłym laptopie można było rozszyfrować ósmą liczbę w ciągu kilku minut. Niestety, zwiększenie poziomu trudności, czyli podjęcie próby identyfikacji dziewiątej liczby Dedekinda, wymagałoby już setek tysięcy lat. Nawet z wykorzystaniem superkomputera potrzeba byłoby sporo czasu.

I choć zredukowana przez naukowców liczba wyrażeń wziętych pod uwagę przez superkomputer okazała się niewiele niższa od liczby wszystkich ziarenek piasku na Ziemi, to dla tak zaawansowanej maszyny i tak okazało się to całkiem sporym ułatwieniem. Badacze wykorzystali układ FPGA (Field Programmable Gate Array), dzięki któremu można wykonywać obliczenia równolegle. 

Czytaj też: Komputer kwantowy kontra superkomputer. Na placu boju pozostał tylko jeden gracz

W ten sposób możliwe staje się znacznie szybsze rozwiązywanie problemów matematycznych. Wynik obliczeń poświęconej dziewiątej liczbie Dedekinda stanowi potwierdzenie, iż podejście zastosowane przez niemieckich i belgijskich naukowców okazało się słuszne. Choć trzeba uczciwie podkreślić, iż bez pomocy ze strony superkomputera ich wysiłki zapewne nie dałyby równie imponujących rezultatów. Tego typu osiągnięcia będą zapewne coraz częstsze, wszak wzrasta popularność superkomputerów. Prawdziwy przełom powinien nastąpić dzięki wprowadzeniu do świata nauki komputerów kwantowych, lecz te są wciąż na relatywnie wczesnym etapie rozwoju.