Plastikowe butelki, meble ogrodowe czy elementy karoserii samochodów – wszystkie te przedmioty łączy jeden kluczowy związek chemiczny. Propylen stanowi podstawowy budulec dla tworzyw sztucznych, a jego globalna produkcja tworzy przemysł wart miliardy dolarów. Paradoksalnie, choć produkujemy go na ogromną skalę, jeden z fundamentów tego procesu przez dekady pozostawał naukową zagadką. Kluczowa reakcja chemiczna zachodziła niejako […]

Co naprawdę dzieje się tysiące kilometrów pod powierzchnią, w sercu naszej planety? Przez dekady podręczniki przedstawiały wewnętrzne jądro Ziemi jako monolit – stałą, żelazną kulę. Najnowsze badania wskazują jednak, że sytuacja jest znacznie bardziej skomplikowana. Okazuje się, że centrum Ziemi może istnieć w nietypowym, hybrydowym stanie materii, którego nie sposób znaleźć gdziekolwiek na powierzchni naszej […]

Metan od lat spędza sen z powiek klimatologów. Zamiast skupiać się wyłącznie na ograniczaniu jego emisji, grupa badaczy z antypodów postanowiła zmierzyć się z problemem od innej strony. Ich pomysł jest zaskakująco prosty i elegancki – wykorzystać to, czego w Australii mają pod dostatkiem, aby przekształcić kłopotliwy gaz w pożyteczny surowiec. Nowa metoda zamienia metan […]

Siedemnaście lat minęło od pierwszego uruchomienia Wielkiego Zderzacza Hadronów. Gigantyczna maszyna ukryta pod granicą szwajcarsko-francuską zdążyła już zmienić nasze rozumienie fizyki, choć nadal potrafi zaskakiwać. Okazuje się, że jej podstawowa funkcja – rozbijanie protonów – może kryć w sobie zupełnie nowy, nieoczekiwany potencjał badawczy. Fizycy z CERN przyglądają się zderzeniom w LHC w zupełnie nowym […]

Zasady rządzące silnikiem samochodowym nagle przestają mieć sens, gdy spojrzymy na pojedyncze cząsteczki paliwa. Brzmi wymagająco? Mniej więcej z takim paradoksem mierzyła się od lat fizyka kwantowa, próbując zastosować klasyczne prawa termodynamiki do świata atomów i fotonów. Odpowiedź na to kluczowe pytanie, które wydawało się nie mieć rozwiązania, właśnie nadeszła z Bazylei. Dlaczego to takie […]

Od dawna wiadomo, że grupa atomów może emitować światło w sposób zsynchronizowany, tworząc niezwykle intensywny impuls. Zjawisko to, nazywane superradiacją, przypominało jednak teorię piękną na papierze, ale nie do końca oddającą rzeczywistość. Kluczowego elementu wciąż brakowało w równaniach. Tym brakującym elementem było splątanie kwantowe. Badacze z Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z międzynarodowym zespołem wykazali, że […]

Próżnia wcale nie jest pusta. To jedno z najbardziej nieintuicyjnych przewidywań fizyki kwantowej, które od dziesięcioleci pozostawało wyłącznie w sferze równań. Przyspieszając w całkowicie pustej przestrzeni, moglibyście poczuć ciepło. Brzmi absurdalnie, lecz efekt Unruha jest właśnie taką teoretyczną konsekwencją połączenia teorii względności i mechaniki kwantowej. Problem w tym, że do jego zaobserwowania potrzebne są przyspieszenia […]

Co byście powiedzieli, gdyby okazało się, że w naszym kosmicznym sąsiedztwie istnieje świat potencjalnie nadający się do zamieszkania? Astronomowie właśnie potwierdzili istnienie takiego obiektu, a jego bliskość może zrewolucjonizować nasze podejście do poszukiwań życia pozaziemskiego. Mowa o superziemi HD 20794 d, która krąży wokół gwiazdy podobnej do Słońca w odległości zaledwie 20 lat świetlnych od […]

W sercu zniszczonego reaktora w Czarnobylu, tam gdzie promieniowanie powinno unicestwić wszelkie formy życia, naukowcy dokonali zdumiewającego odkrycia. W miejscu, które uznawano za biologiczną pustkę, rozwijał się czarny grzyb. Nie dość, że przetrwał w ekstremalnie wysokim poziomie promieniowania, to wydawał się czuć w tych warunkach doskonale. To znalezisko z końca lat 90. wciąż fascynuje badaczy […]

W świecie, gdzie cyberprzestępcy każdego roku wykradają miliony haseł i wrażliwych danych, a algorytmy sztucznej inteligencji stają się coraz sprytniejsze, tradycyjne metody zabezpieczeń mogą wkrótce okazać się niewystarczające. Komputery kwantowe teoretycznie potrafią złamać obecne układy szyfrowania, dlatego badacze intensywnie pracują nad komunikacją kwantową, czyli technologią opartą na fundamentalnych prawach fizyki, obiecującą stworzenie kanałów transmisji danych […]

Czy istnieje możliwość obserwowania pojedynczej cząsteczki rozpadającej się na części w czasie krótszym niż mrugnięcie oka? Jak najbardziej. Mówimy tu o femtosekundach, czyli przedziałach czasowych tak krótkich, że trudno je sobie wyobrazić. Zespół naukowców z Instytutu Fizyki Jądrowej Maxa Plancka zarejestrował w czasie rzeczywistym proces destrukcji cząsteczek fulerenu C60, a podczas eksperymentu okazało się, iż […]

Inżynierowie od dekad głowią się nad dylematem, który wydawał się nierozwiązywalny. Jak stworzyć materiał równie wytrzymały jak stal, a przy tym znacznie lżejszy, który dodatkowo nie straci swoich właściwości w ekstremalnie wysokich temperaturach? Dotychczasowe rozwiązania zawsze wymagały kompromisów: albo waga, albo wytrzymałość, albo koszt. Dopiero teraz zespół z University of Toronto Engineering przedstawił koncepcję, która […]